Mediteren leren: Waarom? Lees het wetenschappelijke bewijs

De wetenschappelijk aangetoonde effecten van leren mediteren op onze hersenen en de brug tussen linker en rechter hersenhelft

De hoeveelheid wetenschappelijk bewijs voor de positieve effecten van leren mediteren op onze hersenen neemt toe; moderne MRI-technieken maken de neuro-anatomische effecten op de brug van linker er rechter hersenhelft zichtbaar. Bij Einstein was deze brug (corpus callosum) significant breder, dan bij een controle groep. De aangetoonde effecten van leren mediteren op onze hersenen verklaren mogelijk een groot deel van de positieve effecten die mensen die zenmeditatie beoefenen vaak rapporteren.

Dit zijn de wetenschappelijk bewezen effecten van leren mediteren:

- Verlaging van stress
- Beter concentratievermogen
- Verbetering van je geheugen
- Minder last van piekeren
- Minder last van angst

Waar komen deze effecten vandaan?

Neurologisch beeldvormend onderzoek uit 2012 heeft aangetoond dat er een nauw verband is tussen mediteren en de brug tussen linker- en rechter hersenhelft, het corpus callosum. De hersenen van dertig mensen die al langer mediteren werden vergeleken met die van dertig mensen die niet mediteren. Het corpus callosum bij de mediteerders was groter dan dat van de controlegroep. Dit kan doordat de hersenen zeer plastisch blijken te zijn. Per dag wordt gemiddeld bijna 4 procent van de eiwitten in het brein vervangen. Aldus recent onderzoek van Maastricht UMC+ waarbij voor het eerst in levend hersenweefsel werd gemeten. Deze bevindingen werden in februari 2018 gepubliceerd in het tijdschrift Brain. Door een bredere brug tussen linker en rechter hersenhelft, kunnen de twee hersenhelften beter geïntegreerd samenwerken. Dit MRI-onderzoek naar de anatomische veranderingen in de hersenen bij mensen die mediteren bevestigd onderzoek uit de jaren zeventig en tachtig, waarin reeds met EEG's werd aangetoond dat tijdens het mediteren de linker- en rechterhelft significant meer harmonisch gingen functioneren. Ook is in neurobiologisch onderzoek (2007) aangetoond dat mensen die zen beoefenen anatomisch gezien meer grijze massa in de hersenen laten zien op de MRI-scan dan controlegroepen. Bij de deelnemers uit de controlegroep werd in de loop der tijd door het ouder worden significant minder grijze massa gemeten, terwijl bij de groep die aan zen deed dat niet het geval was.

Integratie denken en voelen bij het leren mediteren

Minder emotioneel en meer concentratie

Er is een heleboel bewijs dat laat zien dat mediteren kan helpen om je gevoelens beter te reguleren. Zo laat een Duits onderzoek uit 2020 zien dat mensen die ervaring hebben met zenmeditatie, positieve en negatieve woorden meer als neutraal zien. Ze worden minder emotioneel geraakt dan deelnemers in de controlegroep. Wat verder opviel in deze studie, is dat meditatie ervoor zorgde dat mensen sneller reageerden, wat de onderzoekers uitleggen als dat meditatie zorgt voor meer aandacht en concentratie.

De genoemde onderzoeksresultaten laten zien dat leren mediteren meerdere aantoonbare positieve effecten heeft op onze hersenen en dat bij mensen die regelmatig mediteren de linker- en rechter hersenhelft beter samenwerken. De linkerhersenhelft stuurt, het rationele, methodische, op feiten en de realiteit georiënteerde denken; dat is het domein van wetenschappelijke, intellectuele en terugdenkende analyse. De rechterhersenhelft is meer verantwoordelijk voor het intuïtieve, gevoelsmatige, creatieve, kunstzinnige, durvende, toekomst georiënteerde, holistische denken. Beide zijn goed en noodzakelijk, beide vormen van denken geïntegreerd is het beste.

De hersens van Einstein

Einstein heeft al tijdens zijn leven bepaald dat zijn hersenen na zijn overlijden beschikbaar zouden zijn voor wetenschappelijk onderzoek. Al eerder hebben wetenschappers daar dankbaar gebruik van gemaakt, maar in 2014 werden Einsteins hersenen opnieuw onderzocht en vergeleken met andere hersenen. Einsteins corpus callosum bleek groter te zijn dan dat van de controlegroep. De auteurs van dit onderzoek geven aan dat dit mogelijk Einsteins genialiteit deels verklaart.

Autisme in de hersenen

Waar de brug tussen beide hersenhelften bij een genie dus waarschijnlijk steviger is, is deze bij mensen met autisme (Prigge 2012) juist minder goed ontwikkeld. Klachten behorend bij een niet optimaal functionerende hersenbrug zijn: adhd, dyslexie, PDD-NOS, overgevoeligheid, faalangst, concentratieproblemen en stress (Delfos 2004) . Een goede samenwerking tussen beide hersenhelften is alleen mogelijk als de ene hersenhelft niet te dominant is ten opzichte van de andere en het corpus callosum goed werkt. Het wat oudere EEG-onderzoek toont aan dat tijdens mediteren linker- en rechterhersenhelft meer in balans komen en het recente MRI-onderzoek laat zien dat het corpus callosum op de langere duur door mediteren dikker wordt, waardoor linker- en rechterhersenhelft meer geïntegreerd kunnen functioneren.

Meld je aan voor een introductiecursus
of
doe eerst een gratis proefles.