ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Wat ik leerde van mijn 10 tomaten
Neem je voor om te beginnen
Stap 1 uit Lojong is: Neem je voor om te beginnen en met deze stap zijn we nu al een paar weken bezig. September, het begin van een nieuw seizoen, leende zich perfect om deze oefening op te pakken: steeds opnieuw bewust beginnen. In plaats van in gedachten al veel verder te zijn, terwijl je vorige activiteit nog niet afgerond is, proberen we nu in onze gevorderdengroep steeds om echt een punt te zetten achter wat we net hebben gedaan, alvorens iets nieuws te beginnen. Dat klinkt misschien simpel, maar ik merkte zelf ook weer hoe moeilijk dit in de praktijk is. Hoe vaak betrapte ik mezelf erop dat ik al halverwege een nieuwe taak was met mijn gedachten, terwijl ik de vorige eigenlijk nog niet had afgesloten? Het is in onze maatschappij bijna een reflex geworden om meteen door te rennen naar het volgende. Daarom hebben we, conform de suggestie uit het boek Verwacht geen applaus de ‘simpele' oefening opgepakt om elke keer als we een nieuwe ruimte binnengaan, met de linker voet bewust die ruimte te betreden. Het idee is dat - bewust de ene ruimte te verlaten - voordat je de andere betreedt, een krachtige oefening is om aanwezig te zijn in het hier en nu.Vertragen voelt beter
Ondanks mijn goede intenties om steeds bewust over de drempel te stappen, was ik vaak afgeleid. Nu, na een paar weken van oefenen lukt het me in ongeveer 60% van de gevallen om echt bewust over een drempel te stappen. En ik merk dat hoe hoger dit percentage is hoe beter ik me voel. Die kleine handeling – bewust een drempel overgaan – geeft mij en de anderen in de groep een onverwacht gevoel van voldoening. Ik vroeg me af waarom dat zo was. Eén van de redenen lijkt te zijn dat het me dwingt om volledig aanwezig te zijn. Mijn gedachten blijven niet hangen in wat was of wat nog komt, maar richten zich op het hier en nu. Het geeft meteen een gevoel van flow, waarin alles samenvalt en je meer verbonden bent met wat je doet.Mijn 10 tomaten
Bij het vertraagd snijden van tien tomaten ontdekte ik iets. Toen ik dit minder aandachtig deed sneed ik alle tomaten op dezelfde, niet al te bijzondere manier. Ik doe al vijftig jaar aan zen en mijn snijwerk was best aandachtig en consistent, maar toch ook niet bijzonder. Maar toen ik, in de geest van onze oefening, besloot om bij elke tomaat bewust opnieuw te beginnen met het snijden van de tomaat, bleek elke tomaat een kans om iets te leren. De eerste tomaat sneed ik nog op mijn gewone manier, maar omdat ik de tijd nam en mijn volledige aandacht op elke beweging van het mes richtte, merkte ik dat de tweede tomaat beter ging. De derde ging nog vloeiender. Tegen de tijd dat ik bij de tiende tomaat was aangekomen, was mijn techniek aanzienlijk verbeterd. Elke tomaat leerde me iets, elke beweging werd aandachtiger en nauwkeuriger. Ik ontdekte zo de kracht van bewust vertragen: door elke handeling met volle aandacht uit te voeren, leer je meer van wat je doet. De tweede tomaat sneed ik beter dan de eerste, de derde beter dan de tweede. Jaren heb ik tomaten gesneden zonder te zien dat ik van elke tomaat iets kon leren. Paradoxaal genoeg merk ik inmiddels, dat het snijden van mijn tomaten nu sneller en effectiever gaat dan eerder, ook al was dit leerproces begonnen door te vertragen.Bewust vertragen is verbeteren
Deze manier van leren door herhaling en bewustzijn doet me denken aan de Deming-cirkel (Plan-Do-Check-Act/PDCA), een model voor continue verbetering dat vaak in kwaliteitsmanagement wordt gebruikt. Het bestaat uit vier fasen: plannen, uitvoeren, controleren en aanpassen. Dit model moedigt aan om continu te leren van wat je doet, je acties te evalueren en vervolgens verbeteringen door te voeren. Normaal wordt dit PDCA-principe toegepast in fabricage- en andere werkprocessen in het bedrijfsleven, maar door met elke tomaat opnieuw te beginnen ontdekte ik dat dit dus ook toe te passen is op het snijden van tomaten en eigenlijk dus op alles wat we doen. Bewust vertragen helpt zo niet alleen om meer in het moment te zijn, maar vooral ook om sneller te leren. Het gevolg is dat het snijden van tomaten leuker wordt en het eten nog beter smaakt. Dus de volgende keer dat je merkt dat je haast hebt en over een drempel struikelt, probeer dan een moment te nemen om te vertragen. Zet bewust een punt achter wat je hebt gedaan voordat je iets nieuws begint. Je zult merken dat vertragen je niet alleen kalmer en meer gefocust maakt, maar je ook op de lange termijn veel verder brengt.ZenActueel Blog
Aanbevolen links:
Zen Incompany
Zen.nl winkel
ZenActueel nieuwe artikelen
Ik wil bomen gaan planten, voor onszelf
Interview Jetty Ferwerda: ‘Door zen vond ik mijn liefde voor taal weer terug’.
Zen at War
Ik hoor erbij
Groep Japanners krijgt de Nobelprijs voor de Vrede 2024
Zen en wolkenatlas Reis door tijd en bewustzijn