ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Recensie: Verwacht geen applaus
De Lojong
Het trainen van je geest om gelukkiger te worden is een basisgedachte in het boeddhisme. Men lijdt het meest onder het lijden dat men in gedachten vreest. Om de geest te trainen wordt in de Boeddhistische traditie al eeuwen een verzameling oefeningen van een Tibetaanse monnik uit de twaalfde eeuw doorverteld. Deze oefeningen staan bekend als de Lojong, dat letterlijk betekent: ‘training van de geest’. De legende gaat dat de oorspronkelijke auteur, de monnik C. Y. Dorje (1102-1176) zich aan het einde van zijn leven terugtrok in een kolonie van lepralijders. Hij kon de chronisch zieken niet genezen met zijn oefeningen maar hij kon ze wel leren hoe het lot makkelijker te dragen. Uiteindelijk raakten ook mensen zonder lepra geïnteresseerd in de praktijk van de Lojong. Zij vertelden het door en daar heeft Arthur nu een mooi boek van gemaakt. Zo kan de lezer beginnen met beginnen. Arthur schreef, voor het eerst in het Nederlandse taalgebied, een handzaam en laagdrempelig boek over de Lojong. Alle 59 oefeningen zijn daarin verzameld, met elk een korte toelichting over hoe zij geïnterpreteerd kunnen worden. Oefenen met Lojong kun je ervaren als uitnodigend, uitdagend en gewoon leuk. Het is een doorgaand leerproces. Dat wil zeggen: het proces van leren. Een echt leerdoel is er niet. Dat vervaagt meteen als je het bereikt hebt. Dus begin je weer opnieuw. Alles verandert voortdurend. Alleen het kunnen loslaten van zowel zin als tegenzin lijkt een voorwaarde voor geluk. Maar hoe doe je dat? Arthur legt het in de inleiding rustig uit. Je kunt elke dag opnieuw beginnen met je geest trainen, zoals je je lichaam kunt trainen in de sportschool. En daar word je wel degelijk sterker van.Een boek zonder jargon en met ontroerende voorbeelden
Laat ik er geen doekjes om winden: de auteur van dit boek, Arthur Nieuwendijk, is mijn zenmeester. Dat klinkt heel raar, hè? Als persoon met een vrolijk autoriteitscomplex kan dat natuurlijk niet. Of juist wel. Voor mij is zen een oefening, waarin ik kijk hoe ik reageer op bijvoorbeeld ontmoetingen met autoriteiten. Wat kan ik daar van leren? Dat is nu precies waar het boek van Arthur over gaat: hoe kun je je geest trainen om evenwichtiger te worden. Het oefenen van je geest is geen sinecure. Volgens Arthur kun je daar zomaar je hele leven mee bezig zijn. In Verwacht geen applaus is er geen eindpunt. Er is geen hoop. Er is alleen maar opnieuw beginnen.De 59 verschillende oefeningen
De titel van het boek Verwacht geen applaus is ontleend aan oefening 59. De laatste in de reeks. Of de eerste als de lezer besluit ze achterstevoren te gaan lezen. Als de lezer dan in de war raakt zou zij of hij kunnen vervolgen met oefening 46 Raak het spoor niet bijster. Of met Wees niet zo voorspelbaar. Als de lezer grote verwachtingen heeft dan kan hij het beste beginnen met Heb geen hoop. Zo kan iedereen een eigen weg uitstippelen en de veranderlijkheid aan den lijve ervaren.Heb geen hoop
In die zin kun je dus je hele leven bezig zijn met de oefeningen. En dat vormt ook hun kracht. Ikzelf ben al een tijdje bezig met het praktiseren van de slogans. Ik ontdekte dat de persoonlijke betekenis die een uitspraak heeft veranderlijk is. Na een paar maanden dacht ik er heel anders over. Maar ook als ik mijn vrienden confronteerde met een slogan was de reactie anders. Bijvoorbeeld Heb geen hoop leidt bij veel mensen tot irritatie en eigenlijk bij mij ook tot nu toe. Toen ik de stelling zag staan op het moment dat ik over dit boek schreef had ik een volstrekt andere associatie dan toen ik een paar jaar geleden op slogan 28 kauwde. Een interessant proces. Heb geen hoop vind ik vandaag een zeer behulpzame en rustgevende stelling om mee te leven. Voor mij is de betekenis van deze stelling nu: wat je najaagt, jaag je weg. Hopen op iets specifieks zet de deur open voor frustratie. Je wijst af wat er op dat moment is. Net zoals iemand die zegt: het komt goed. Nee, volgens Heb geen hoop kun je ook zeggen: het is al goed. En daarmee begrijp ik ook weer wat meer van de waarde van Lojong in het algemeen, namelijk waarom zou ik de stellingen letterlijk nemen? Want dat doe ik. ‘Waarom zo serieus?’, zei de Joker. Dit inzicht gaf mij ook weer een ander aanknopingspunt voor Zie alles als een droom, namelijk, waarom neem ik alles zo letterlijk en serieus? Het is eigenlijk allemaal één groot spel.Mensen die in hun hoofd zitten draaien graag om de hete brij heen
Ook Arthur toont zich in de traditie van de Lojong aan de lezer als ervaringsdeskundige. Ondanks (of dankzij!) zijn achtergrond van zenmeester verliest hij zich niet in theoretische exercities. Mensen die erg in hun hoofd zitten draaien graag om de hete brij heen. Arthur toont zich een praktiserend zenbeoefenaar pur sang. Het boek Verwacht geen applaus geeft je per oefening een handvat waarmee je de koe bij de horens kan vatten. Want leren is vooral doen. Zonder jargon en met ontroerende voorbeelden uit zijn persoonlijke leven laat Arthur zien wat de Lojong kan betekenen. Ondanks tegenslagen oefening Maak elke tegenspoed onderdeel van je weg kun je elke dag opnieuw beginnen met het trainen van je geest, zoals je in de sportschool ook je lichaam kunt trainen. Ik geef dit prachtige werkboek cadeau aan mijn vrienden die er open voor staan. Heel directief omcirkel ik dan de oefeningen waarvan ik zeg dat zij die zeker moeten lezen. Dan realiseer ik mij ook meteen met lichte ironie: Spreek niet over gebreken. En ik denk dan ook zeer schuldbewust aan oefening Verheug je niet in andermans ongeluk. Snel zeg ik dan berustend: “Maar iedereen kan beginnen met beginnen. Want dat is de eerste oefening en het is serieus de oefening waarvan ik het meeste geleerd heb. Dus start met oefening 1 Bereid je voor.” Waarom niet? Wil jij verder aan de slag met Lojong? In bijna alle Zen.nl locaties wordt Verwacht geen applaus gebruikt als cursusboek. Klik hier en meld je dan aan voor een van de vele gevorderdengroepen. Of neem een kijkje op de blog van Marlin: https://www.burkunk.nl/lojong/.ZenActueel Blog
Aanbevolen links:
Zen Incompany
Zen.nl winkel
ZenActueel nieuwe artikelen
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari