ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven

Meditatie helpt COVID-patiënten

Oproep aan de minister, doe er wat mee!

22

ZenActueel redactie Zen.nl Nederland / 23 januari 2024

Geachte minister Agema,

Graag uw aandacht en actie inzake Long COVID-patiënten. Hieronder onze open brief aan u.

Bij voorbaat dank voor uw aandacht en inspanningen namens alle Long COVID-patiënten die hiervan gaan profiteren.

Wilt u hierover verder van gedachten wisselen, dan zijn wij natuurlijk beschikbaar.

Met vriendelijke groet,
Redactie Zen.nl

Op 7 januari jl. schreven we in ZenActueel al het volgende:
‘Uit een recent meerjarig onafhankelijk onderzoek, uitgevoerd door het Erasmus MC, blijkt dat meditatie een waardevolle bijdrage levert aan het herstel van Long COVID-patiënten. Het onderzoek, geleid door Dr. Stella Heemskerk, werd aan de minister aangeboden. Heemskerk en haar team volgden 7.750 patiënten gedurende twee jaar. De studie richtte zich op de impact van post-COVID op gezondheid, dagelijks leven en zorggebruik. Eén van de meest opvallende resultaten is dat 83% van de deelnemers die mediteerden tijdens hun revalidatie (dat waren 640 mensen) aangaven dat het mediteren hun het meest hielp bij het herstel. Geen enkele andere door de onderzochte groep toegepaste behandeling bleek zo effectief als meditatie.’

Nergens genoemd, hoe kan dat?

Wat ons opviel, was dat de opmerkelijke conclusie – dat meditatie Long COVID-patiënten het meest helpt in hun revalidatie, meer dan alle andere behandelmethoden – nergens verder wordt genoemd of aandacht krijgt. Geen enkele krant kopte: ‘Meditatie helpt COVID-patiënten het meest’. Daarom benadrukken wij dit nog maar eens, in de hoop dat de minister er iets mee gaat doen. Bijvoorbeeld door dit onder de aandacht te brengen van alle Long COVID-patiënten, want zij weten dit waarschijnlijk niet. Natuurlijk hadden ze het rapport kunnen lezen, maar ook daarin wordt deze opmerkelijke conclusie nergens onderstreept en evenmin in de aanbevelingen genoemd.

Daarom sturen wij een kopie van dit artikel ook nog even als brief aan de minister, in de hoop dat er actie op volgt. Zo zou meditatie – een eenvoudige en kosteneffectieve methode – structureel kunnen worden opgenomen in de revalidatieprogramma's van Long COVID-patiënten. De resultaten van dit baanbrekende onderzoek mogen niet in een lade verdwijnen. Ze zouden een grote impact kunnen en moeten hebben op de manier waarop Long COVID-patiënten worden behandeld.

Het is onbegrijpelijk dat deze bevindingen nog niet breder zijn uitgedragen en onder de aandacht van het publiek en de medische gemeenschap zijn gebracht. Bovendien bevestigt niet alleen Heemskerks onderzoek onder bijna 8.000 patiënten dat meditatie vaak effectief blijkt te zijn. Een wetenschappelijk artikel dat al in 2022 verscheen, kwam tot dezelfde conclusie en gaf daarbij een gedegen fysiologische onderbouwing van waarom dat zo is. Hieronder daarvan een samenvatting.

Verdere wetenschappelijke onderbouwing

Het artikel "Mindfulness Meditation Interventions for Long COVID: Biobehavioral Gene Expression and Neuroimmune Functioning" uit november 2022 onderzoekt hoe meditatie een verschil kan maken voor mensen die kampen met de langdurige gevolgen van COVID-19, ook wel bekend als Long COVID. De auteurs zijn Nicole Porter en Leonard A. Jason. In hun artikel beschrijven ze gedetailleerd over de wetenschap achter meditatie, immunologie en chronische ontstekingsprocessen.

Een groeiend probleem: Long COVID en ME/CFS

Sinds het begin van de pandemie zijn steeds meer mensen geconfronteerd met een reeks slopende symptomen die maanden na een SARS-CoV-2-infectie aanhouden. Dit fenomeen, dat bekendstaat als Post-Acute Sequelae van SARS-CoV-2-infectie (PASC) , vertoont opvallende overeenkomsten met Myalgische Encefalomyelitis/Chronisch Vermoeidheidssyndroom (ME/CFS) . Symptomen zoals chronische vermoeidheid, mentale mist, post-exertionele malaise en niet-verfrissende slaap maken het dagelijks leven van miljoenen patiënten wereldwijd een uitdaging.

Het immuunsysteem speelt een sleutelrol in deze aandoeningen. Het lichaam, in een poging zich te verdedigen tegen de infectie, komt vast te zitten in een staat van chronische ontsteking. Belangrijke moleculen zoals IL-6 en IL-8, die normaal gesproken helpen bij het bestrijden van infecties, raken ontregeld en veroorzaken systemische ontstekingsreacties. Dit kan leiden tot langdurige schade aan organen en een aanhoudend gevoel van uitputting.

Wat doet meditatie

Meditatie wordt in toenemende mate erkend als een hulpmiddel om het lichaam en de geest in balans te brengen. Maar wat kan deze ogenschijnlijk eenvoudige oefening betekenen voor mensen met Long COVID of ME/CFS? Het antwoord ligt in de unieke interactie tussen meditatie en ons immuunsysteem.

Meditatie, zo blijkt, heeft niet alleen invloed op hoe we ons voelen, maar ook op hoe ons lichaam functioneert. Onderzoek toont aan dat regelmatige beoefening ervan ontstekingsmarkers in het bloed kan verlagen. Bijvoorbeeld, studies bij patiënten met kanker en AIDS hebben laten zien dat meditatie de productie van ontstekingsbevorderende cytokines vermindert en de activiteit van immuuncellen verbetert. Dit is relevant voor Long COVID, waar een disbalans in cytokines een van de belangrijkste oorzaken is van chronische symptomen.

Wat gebeurt er tijdens meditatie?

Tijdens meditatie wordt de geest getraind om aanwezig te zijn in het moment, zonder oordeel. Dit simpele proces heeft diepe fysiologische effecten. Het activeert het parasympathische zenuwstelsel, ook wel bekend als de "rust-en-herstel"-modus van het lichaam. Dit helpt om de overactiviteit van het immuunsysteem te kalmeren en een gezonde balans te herstellen tussen ontstekingsbevorderende en ontstekingsremmende processen.

Onderzoekers hebben laten zien dat meditatie ook de hersenactiviteit beïnvloedt. Tijdens een meditatiesessie verschuift de hersenactiviteit naar een alfa-ritme, een toestand die geassocieerd wordt met ontspanning en focus. Deze effecten kunnen zich na verloop van tijd vertalen naar verbeteringen in het dagelijks leven, zoals een betere slaapkwaliteit, minder vermoeidheid en meer mentale helderheid.

Praktische toepassingen

De kracht van meditatie ligt in haar toegankelijkheid en eenvoud. Zelfs korte dagelijkse sessies van 20 minuten kunnen al een meetbaar effect hebben op ontstekingsmarkers en het algemene welzijn. Dit maakt het een haalbare interventie voor mensen met Long COVID, die vaak beperkte energie hebben.

Voor patiënten met Long COVID en ME/CFS biedt meditatie niet alleen verlichting van symptomen, maar ook een kans om het herstelproces van binnenuit te ondersteunen. Het stelt hen in staat om een actieve rol te spelen in hun genezing, wat op zichzelf al een bron van hoop en kracht kan zijn.

Een nieuwe weg naar herstel

Hoewel Long COVID een complex en uitdagend probleem blijft, geeft meditatie een veelbelovend pad naar herstel. Door de chronische ontstekingen te verminderen en het immuunsysteem te balanceren, kan meditatie niet alleen symptomen verlichten, maar ook de onderliggende processen aanpakken die deze aandoeningen in stand houden.

Ook Porter en Jason pleiten er in hun artikel voor om meditatie op te nemen in de behandeling van Long COVID. Het onderzoek biedt volgens hen hoop om deze chronische aandoening effectiever te kunnen aanpakken en de levenskwaliteit van miljoenen mensen te kunnen verbeteren.

ZenActueel Blog

Aanbevolen links:
Zen Incompany
Zen.nl winkel

ZenActueel nieuwe artikelen

Interview met Tom van der Heijden

Medisch specialisten toch op het kussen?

Mediteren helpt 83% bij herstel van Long COVID

Wat is jouw verhaal?

Blue Monday en wilskracht

Effecten van zenmeditatie onderzocht