ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Een lege kamer
Carlijn Brouwer / Zen.nl Arnhem / 20 februari 2025
Ik wil een kamer met helemaal niets erin. Geen totaal witte kamer, zoals die van Gerrit Kouwenaar, maar een kamer in rustige kleuren, waarin ik me los van de wereld kan wanen.
Dat verlangen naar een lege kamer heeft me de zendō in getrokken. Toen ik voor het eerst de zendō van Arnhem binnenstapte, was dat met een flinke portie scepsis. Dat ik überhaupt meedeed aan een proefles, was ingegeven door ordinaire pottenkijkersneigingen. Ik liep al jaren voorbij aan het pand in wat ik beschouw als een van de treurigste straten van Arnhem – veel grijze flats, veel verkeer, veel barbershops en een veel te hippe hardloopzaak – en zag daar achter het raam Japanse kamerschermen staan. Soms zag ik mensen rond een tafel zitten. Soms hing er een vlag buiten met ‘Zen.nl’. Maar wat déden die lui daar precies? Er was maar één manier om daar achter te komen.
Na de proefles was ik er niet van overtuigd dat mediteren iets voor mij was. Maar ik had mijn lege kamer gevonden. Een rustplek. Een ruimte waar het geen kleur- en spullenexplosie was, zoals in mijn dierbare postzegelhuis. Wie mediteert, maakt zich echter niet los van de wereld, begreep ik al snel. Niet voor niets zegt de hartsutra (gegaan, gegaan, naar de andere oever gegaan, samen naar de andere oever gegaan), en niet voor niets is er een woord voor een meditatiegroep (sangha). Ik mediteer rustiger en geconcentreerder met ‘mijn’ dinsdagavondclubje dan thuis. Mediteren lijkt op het eerste oog een solitaire bezigheid en gaat weliswaar over zelfinzicht verkrijgen – maar toch vooral om daarmee beter in relatie te kunnen staan tot de ander. Ik mediteer voor mezelf, maar ook voor de ander.
In vijf maanden heb ik vooral geleerd wat mediteren niet is: het is geen ontspanningsoefening, maar een les in concentratie. Mediteren is geen doel op zich, maar een middel: het gaat niet om het zitten zelf, maar om het effect dat dat zitten op je heeft gedurende de dag. Het is geen eenzaam piekeren, het is opener worden naar de wereld om je heen. Het is geen zweverige theorie, maar een manier om te aarden. Het is tegelijkertijd makkelijker (welke achtergrond je ook hebt, zen is voor iedereen toegankelijk) en moeilijker (écht stilzitten kost heel wat inspanning) dan ik had verwacht. En wie had gedacht dat ik zoveel zou halen uit de open deur ‘doe dingen met aandacht, of doe ze niet’?
Wat ik inmiddels ook weet: in die lege kamer staat een spiegel. En die spiegel toont verschillende dingen – iemand die worstelt met stilzitten, iemand die het soms moeilijk vindt de discipline van het mediteren op te brengen. Iemand die de controle niet wil loslaten en het ingewikkeld vindt om te laten komen wat er komt. Iemand die gefrustreerd raakt van het niet-begrijpen van een koan en de beste van de klas wil zijn. Maar ook: iemand die probeert minstens één keer per dag op een kussen te gaan zitten. Die niet meer vier dingen tegelijk doet, maar blijft staan als de koffie langzaam loopt. En mediteren ziet als de ultieme les in nederigheid – wie ben ik om te denken dat ik geen tijd heb voor zelfreflectie?
Af en toe overvalt die scepsis van het begin me nog weleens, en denk ik: wat ben ik eigenlijk aan het doen? Waarom zit ik mezelf hier te pijnigen in een ongemakkelijke houding? Maar dan realiseer ik me: misschien is de lege kamer waar ik zo naar verlang niet de zendō, maar een staat van zijn.
Eén… twee…
ZenActueel Blog
Aanbevolen links:
Zen Incompany
Zen.nl winkel
ZenActueel nieuwe artikelen
Stilte 2.0 Leven met tinnitus
Wat wel werkt bij long-covid wordt niet genoemd
Internationale dag van de vrouw
Doe mee aan onderzoek naar meditatie en eenzaamheid
Carl Gustav Jung en zen
Ontdek meer uren in een dag met zen