ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Zenvol Pasen
Pasen
Pasen gaat over het feest van de opstanding na het lijden en sterven van Jezus aan het kruis op Goede Vrijdag. Jezus werd onschuldig veroordeeld, gemarteld en aan een kruis moest hij wachten op zijn sterven. Met het geduldig ondergaan van dit lijden verloste hij de gelovigen van hun zonden, zo wordt vaak gezegd. In de zentraditie wordt meer uitgegaan van de idee dat iedereen zelf zijn verlossing moet bewerkstelligen. Er is niet iemand die dit voor ons kan doen, ook Boeddha niet. Boeddhisten geloven in het algemeen dat ze gelukkig kunnen worden door in het reine te komen met hun verleden en daarvoor bestaan verschillende methoden. In zen zien we mediteren als een belangrijke weg naar verlichting én meer mediteren vergroot de kans op innerlijke vrede. Langer op je kussen zitten betekent vaak ook meer pijn ervaren. Iedereen die wel eens geprobeerd heeft wat langer in meditatiehouding stil te zitten, weet dat dit al snel afzien wordt en wanneer je zo tien uur per dag zit dat de pijn zelfs ondraaglijk wordt. Toch is dit geen echt lijden, we noemen dit afzien omdat degene die mediteert er zelf voor kiest. Net zoals het lopen van de marathon niet gezien wordt als lijden, maar als afzien. De mensen die gemarteld worden en honger lijden ten tijde van oorlog bijvoorbeeld, die lijden. Lijden is de pijn die ons overkomt of aangedaan wordt. Het grote nadeel van lijden is dat het vaak resulteert in nog meer angst, trauma, ziekte, frustratie, gevoelens van eenzaamheid en verdriet. Afzien – bewust gezochte pijn – geeft daarentegen vaak inzicht, veerkracht, energie en vitaliteit. Dus lijden is beslist niet leuk en afzien meestal wel, ook al zal het niet op elk moment van de uitdaging zo gevoeld worden.Sport en afzien
Sportevenementen zoals de marathon en de Nijmeegse Vierdaagse zijn perfecte voorbeelden van afzien. Deelnemers onderwerpen zich vrijwillig aan intense fysieke uitdagingen, niet in de laatste plaats vanwege de beloning van euforie en persoonlijke vervulling die vaak volgt na het overwinnen van deze uitdagingen. Dat veel deelnemers jaarlijks terugkeren naar deze evenementen getuigt van de waarde die zij vinden in deze ervaringen.Zen en afzien
In de zentraditie hebben we een vergelijkbare vorm van afzien, genaamd sesshins. Dit zijn heuse meditatie marathons, met een week lang zestien meditatieperiodes per dag mediteren. Het ziet er heel vredig uit als iedereen zo stil zit te mediteren, maar in werkelijkheid is het vaak intens afzien. Niet alleen fysiek door het onafgebroken lang stilzitten in de meditatiehouding, maar vooral ook door de confrontatie met jezelf. Je dompelt jezelf onder in diepe zelfreflectie en wordt daarbij geconfronteerd met jezelf, je zorgen, angsten en verlangens. De zelfreflectie wordt versterkt door dagelijkse lezingen van de zenmeester en een dagelijks moment van persoonlijk onderhoud met hem/haar. Door deze systematische zelfreflectie doen deelnemers vaak veel inspiratie en nieuwe inzichten op, maar voordat er op de zaterdagochtend, aan het einde van de sesshin, het feestontbijt is, wordt er dus een week afgezien. Op de groepsfoto na afloop, zie je veel gelukkige mensen, euforisch vaak en te vergelijken met de wandelaars op de finish van de Vierdaagse.
Leren afzien
De persoonlijke groeigrafiek laat zien hoe de ideale persoonlijke ontwikkeling verloopt. De op- en neergaande lijn duidt op het regelmatig opzoeken en verleggen van de ondergrens. Dit is te vergelijken met het op peil brengen van je mentale conditie. Dit werken aan je conditie doe je door dagelijks een beetje af te zien, in de vorm van elke dag twee keer twintig minuten mediteren. Wekelijks train je in de zencursus om zo nu en dan nog eens wat langer stil te zitten en op stille zondagen mediteer je zelfs vier periodes van 25 minuten. Voor veel mensen is dit al een grote uitdaging en behoorlijk afzien, maar de rest van de dag voel je je dan heel tevreden en gelukkig. De groeigrafiek laat dus zien dat je die ondergrens dus regelmatig moet opzoeken om deze te kunnen verleggen. Regelmatig kort maar krachtig afzien is voldoende om er daarna steeds langer de vruchten van te plukken. Dat maakt dat de gemiddelde trendlijn langzaam maar zeker omhooggaat.
Sesshins
De waarde van sesshins ligt dus zowel in de mentale als in de fysieke uitdaging. Door de grensverleggende training die een sesshin is, voelen mensen zich erna vaak als herboren. De pijn en het afzien tijdens een sesshin, zijn vergelijkbaar met de intensiteit van een marathon, maar dan zes dagen achter elkaar. Zoals je ook tijdens intense sportervaringen het gevoel kunt hebben dood te gaan van de pijn, zo gebeurt dat ook - stil zittend - op je meditatiekussentje en dat te midden van andere deelnemers aan een sesshin. Deze grensverleggende ervaring van dit ‘doodgaan’ wordt in de zentraditie verlichting genoemd, maar vooraf aan die verlichting gaat dus dat doodgaan. Deze ervaring is te vergelijken met ‘gewone’ bijna-doodervaringen die mensen soms door omstandigheden opdoen. Veel nieuwe inzichten, energie en inspiratie, zijn het gevolg, maar het leren afzien gaat eraan vooraf.Alleen maar feest
De viering van Pasen, wordt steeds vaker alleen nog geassocieerd met feestelijk eten, maar het feest wordt natuurlijk betekenisvoller voor hen die hebben gevast in de aanloop naar het paasfeest. Dit benadrukt opnieuw het concept dat voldoening en duurzaam geluk voorafgegaan worden door afzien. Een feest zonder afzien is net zo lang leuk als de duur van het feest en wordt niet zelden gevolgd door een kater. Een feest na een tijdje bewust afzien geeft inzicht en daarmee duurzaam geluk en een dieper ervaren van de schoonheid van het leven.Sesshin
Dagelijks mediteren en een sesshin in het bijzonder geven een dieper inzicht in en handvaten voor het omgaan met de paradoxale natuur van ons menszijn. Afzien en lijden zijn niet alleen gewone aspecten van het leven, maar vormen bewust ingezette en essentiële ingrediënten voor groei, inzicht en uiteindelijk: duurzaam geluk. Vrolijk pasen!
Data komende sesshins
Van 7 t/m 13 april 2024 o.l.v. Floor Rikken (nog 1 plaats)Van 14 t/m 20 april 2024 o.l.v. Yvonne Visser
Van 23 t/m 29 juni 2024 o.l.v. Rients Ritskes
Van 6 t/m 12 oktober 2024 o.l.v. Arthur Nieuwendijk
Van 19 t/m 25 januari 2025 o.l.v. Remko de Beer
Van 30 maart t/m 5 april 2025 o.l.v. Floor Rikken
Van 6 t/m 12 april 2025 o.l.v. Yvonne Visser
Van 29 juni t/m 5 juli 2025 o.l.v. Rients Ritskes
Van 5 t/m 11 oktober 2025 o.l.v. Arthur Nieuwendijk
ZenActueel Blog
Aanbevolen links:
Zen Incompany
Zen.nl winkel
ZenActueel nieuwe artikelen
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari