ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Geen angst kennen
Soms zouden we geen angst willen kennen, maar dan zijn we als de man uit mijn sprookje. Dat sprookje gaat als volgt: Er was eens een man die graag wilde leren wat angst was. Hij kende geen angst, wat volgens zijn vader een tekortkoming was. Want angst was ergens goed voor. 'Alleen als je angst kent, kun je gevaren kennen', sprak zijn vader. De man was onbevreesd maar wilde het vrezen leren, zodat zijn vader even trots op hem kon zijn als op zijn broer, die wel angst kende. En zo ging hij op reis om angst te leren kennen. Hij reisde de hele wereld rond op zoek naar de ware betekenis van angst. Op een dag kwam de man in een land dat hij niet kende. Hij liep door een donker dennenbos waar geen zonnestraal de bosgrond bereikte. Hij voelde een kleine rilling langs zijn ruggengraat gaan. 'Hier kan ik wel leren wat angst is', dacht de man. Hij besloot om 's nachts in het bos te verblijven, hopend dat hij daar eindelijk de angst zou vinden die hij zocht. Terwijl hij lag te rusten, hoorde hij plotseling een krakend geluid. Het was alsof de bomen zelf fluisterden en de wind zijn naam riep. De man beefde van angst en dacht dat zijn hart zou stoppen van pure schrik. Toen de ochtend aanbrak, ontdekte de man dat het geluid afkomstig was van een klein dier, een egel, die aan het rondscharrelen was. En zo leefde de man verder, wetende dat de angst niet van buitenaf kwam, maar eerder van binnenuit, van zijn eigen verbeelding en geest.Door angst overvallen
Angst overvalt ons vaak als een ongenode gast, een bezoeker die we liever niet aan tafel uitnodigen. Toch geloof ik dat angst ons iets kan leren. De filosoof Paul Tillich onderscheidt drie vormen van angst die, hoewel ze diep in ons verankerd zijn en ons vaak doen beven, ons ook mogelijkheden bieden om te groeien en moed te ontwikkelen.1. Angst voor leegte en zinloosheid
Toen ik hoorde dat ik een ongeneeslijke ziekte heb, kreeg ik gevoelens van zinloosheid. Hoe door te gaan? Wat is nu mijn doel? Deze angst, die Tillich beschrijft als de 'angst voor leegte en zinloosheid', zette me stil, maar bracht me ook dichter bij een nieuwe moed: de moed om mij weer te verbinden. Meditatie werd mijn weg terug naar betekenis en verbinding, met mezelf en met de wereld om me heen. Door mijn lessen en verbinding met Zen.nl hervond ik het vertrouwen en de moed om verder te gaan, wetende dat gevoelens van zinloosheid zin kunnen hebben.2. Angst voor noodlot en dood
Dit is de doodsangst, het fundamentele besef dat alles eindig is. Tillich noemt deze angst onontkoombaar en universeel, een angst die ons uitnodigt tot de moed om te transformeren. Voor mij betekent het durven om het onbekende tegemoet te treden en controle los te laten. Ik denk aan de momenten waarop ik ’s nachts wakker lig en de dood mij bezighoudt. In plaats van deze angst te verdringen, probeer ik hem nu te omarmen als een kans om te groeien, om mezelf toe te staan los te laten.3. Angst voor schuld
Deze vorm van angst draait om verantwoordelijkheid en het risico op schuld. In mijn 33e levensjaar ontdekte ik een groot familiegeheim: mijn biologische vader bleek iemand anders te zijn dan ik altijd dacht. De moed vinden om dit geheim te delen met mijn familie was niet eenvoudig. Ondanks de angst voor afwijzing voelde ik dat ik mezelf wilde zijn, vrij van geheimen. Het delen bracht weerstand en angst met zich mee. Ik had de moed om in de handeling te komen en een diepere innerlijke vrijheid te ontwikkelen.De kracht van aanvaarding
Wat ik leer door zenmeditatie, is dat angst niet iets is om te vermijden. Wanneer angst als een onverwachte gast aan tafel komt, probeer ik hem welkom te heten. Er is een angst dat mijn lichaam me in de steek laat, maar ik heb geleerd deze angst te observeren zonder er in mee te gaan. Door angst als deel van mijzelf te accepteren, vind ik een rust die verder gaat dan mijn fysieke reacties. Geïnspireerd door mijn ervaring met zenmeditatie, in het bijzonder door het deelnemen aan de grensverleggende ervaring om als Parkinson patiënt mee te doen aan de intensieve sesshins van Zen.nl, durf ik mijn angst te omarmen, net als de man uit het sprookje. Langzaam maar zeker ontwikkel ik een innerlijke kracht die me helpt het leven in al zijn kwetsbaarheid en schoonheid te omarmen. En dat is voor mij de essentie van 'de moed om te zijn.'ZenActueel Blog
Aanbevolen links:
Zen Incompany
Zen.nl winkel
ZenActueel nieuwe artikelen
Interview zenleraar Walter Jacobs
Van hernia tot zen
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari