whatsapp
 

 

ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven




Zen.nl, Zen, meditatie, leren mediteren, sesshin, spontaniteit, Shunryu Suzuki, onafhankelijk, leeg, harmonie, lui, oordeel, luisteren, aandacht, retraite, Rients Ritskes, moeite, inspanning



Spontaniteit



Ramon Michielse / Zen.nl Rotterdam / 9 mei 2024

Er is veel misverstand over wat spontaniteit is. Hieronder een artikel van Ramon Michielse, zenleraar te Rotterdam, om te verduidelijken wat het werkelijk is.

Spontaniteit is volgens Shunryu Suzuki een gevoel van alles onafhankelijk te zijn, of een activiteit gebaseerd op niet-zijn, leeg zijn.

Harmonie

Iets dat uit het niets voortkomt, is spontaniteit. De manier waarop een zaad of plant opkomt uit de grond. Het zaadje heeft geen idee wat voor plant het is of wordt, maar het heeft zijn eigen vorm en is volkomen in harmonie met de grond en zijn omgeving. In het groeien, drukt het zijn eigen natuur uit. Niets bestaat zonder vorm en kleur, en die vorm en kleur zijn in volmaakte harmonie met andere wezens. Er is geen tegenstrijdigheid of conflict, dat bedoelen we met spontaniteit. Voor planeten of stenen is het niet moeilijk om spontaan te zijn, maar voor ons is het wel moeilijk. Zelfs heel erg moeilijk, wij moeten er hard aan werken. Als dat wat je doet voortkomt uit het niet-zijn, is dat een heel nieuw gevoel.

Als je dorst hebt

De ware beoefening van zazen is zitten zoals je water drinkt als je dorst hebt. Dat is spontaan. Een dutje doen als je slaperig bent. Maar een dutje doen omdat je lui bent, is niet spontaan. Je gedachte kan zijn: al mijn vrienden doen een dutje; waarom ik dan niet? Als alle anderen niet werken, waarom zou ik me dan zo inspannen? Als zij zoveel geld hebben, waarom ik dan niet? Dit is geen spontaniteit. Je geest is verstrikt in een ander idee, het idee van een ander, dan bent je niet onafhankelijk, niet jezelf, en niet spontaan.

Het gaat er niet om of je jezelf moet dwingen om te mediteren of niet. Ook al kost het je moeite, als je werkelijk wilt, is dat spontaniteit. Deze spontaniteit is lastig te verklaren; als je kunt zitten en de werkelijkheid van niet-zijn in je oefening kunt ervaren, is er geen uitleg nodig. Dat is het ware doen.

Leegheid

Het Japanse gezegde Shin-ku-myo u kan worden vertaald met ‘uit ware leegheid ontstaat het wonderlijke zijn’. Maar gewoonlijk vergeten we het niet-zijn, en gedragen we ons alsof we iets zijn of iets bezitten. Je handelt dan vanuit een bezittend of vaststaand idee, wat niet spontaan is. Bijvoorbeeld, wanneer je naar een voordracht of presentatie luistert, probeer dan eens zonder oordeel te luisteren. Vanuit aandacht luisteren is spontaniteit. Dan zul je beter begrijpen wat de ander zegt. Zazen beoefenen en gewoon zitten en afwachten wat je ervaart in je oefening, dat is spontaniteit. Tijdens een sesshin (stilte retraite) zei Rients Ritskes eens: “Spontaniteit is het onbelemmerd, los van onverwerkte ideeën en ervaringen, kunnen denken en handelen.”

Citaten

Tot slot nog een paar mooie citaten uit Edward Slingerland ‘Proberen niet te proberen, waarom alles beter gaat als je het niet té graag wilt.'

"De buitensporige aandacht in de moderne wereld voor de kracht van het bewuste denken en het nut van wilskracht en zelfbeheersing leidt ertoe dat we geen oog hebben voor het op alle fronten belangrijke ‘lichaamsdenken’, om het zo maar te noemen: stil, snel, en semiautomatisch gedrag dat voortkomt uit het onbewuste, met weinig tot geen bewuste bemoeienis. Daardoor leggen we ons er te vaak op toe harder te werken of sneller te gaan op terreinen van ons leven waar moeite en inspanning in feite uiterst contraproductief zijn.”

"Zodra je bewust probeert te grijpen naar spontaniteit, is het weg."

“Spontaniteit is het vermogen om je over te geven aan het moment, je verstand op nul te zetten op het moment dat dit moet, een toestand van ontspannen concentratie waarbij alle externe overwegingen zijn weggevallen en je moeiteloos kunt handelen.” (p. 11/12/34)

"Ik kan niet precies uitleggen hoe fietsen gaat, maar ik kan wel fietsen. In het vroeg Chinese denken lag de nadruk juist op wat we knowhow zouden kunnen noemen: het praktische, stilzwijgende, en vaak niet onder woorden te brengen vermogen om iets goed te dóen." (p.23)

Juist en doeltreffend handelen komt iemand in wu-wei aanwaaien.” Wu-wei te omschrijven als ‘moeiteloze activiteit’ of ‘spontane activiteit’.” (p. 16)

“Mensen die in wu-wei zijn, hebben de (Duj) , doorgaans vertaald als ‘deugd’, ‘kracht’ of ‘charismatische kracht’. De is een stralen dat anderen kunnen waarnemen, en het fungeert als uiterlijk signaal dat men in wu-wei is.” (p. 16)

“Als je de hebt, vinden mensen je aardig, ze vertrouwen je en zijn ontspannen in je gezelschap. Zelfs wilde dieren laten je met rust.” (p. 16)

“Spontaan gedrag is moeilijk te veinzen, en daaruit volgt dat spontane, niet-zelfbewuste mensen meestal geen bedriegers zullen zijn. We voelen ons ook aangetrokken tot doeltreffendheid, en mensen in wu-wei zijn vaak sociaal competent.” (p.20)

“Een van de hoofdkenmerken van de toestand van wu-wei is het gevoel dat je bent opgenomen in een groter, gewaardeerd geheel.” (p. 25)

Komende weekendsesshins zijn :

Vrijdag 31 mei t/m 2 juni in centrum Oostraven in Epe
Vrijdag 7 t/m zondag 9 juni in De Maanhoeve

Komende weeksesshins zijn:

Van 23 t/m 29 juni 2024 o.l.v. Rients Ritskes (nog 1 plaats vrij)
Van 6 t/m 12 oktober 2024 o.l.v. Arthur Nieuwendijk (wachtlijst)

Van 19 t/m 25 januari 2025 o.l.v. Remko de Beer
Van 30 maart t/m 5 april 2025 o.l.v. Floor Rikken
Van 6 t/m 12 april 2025 o.l.v. Yvonne Visser
Van 29 juni t/m 5 juli 2025 o.l.v. Rients Ritskes
Van 5 t/m 11 oktober 2025 o.l.v. Arthur Nieuwendijk