whatsapp
 

 

ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven




Zen.nl, Zen, meditatie, leren mediteren, wetenschap, aandacht, concentratie, afleiding, oplossing, onderzoeker, slow science, to-do, technologie, communicatiemiddel, leegte, rust, iPhone, creativiteit, focus



Meer zen in wetenschap



Jelle Barentsz / Zen.nl Nederland / 3 september 2024

In zenmeditatie zijn aandacht en concentratie heel belangrijk. Dit geldt ook voor wetenschappelijk onderzoek. Maar door de vele e-mails, chatberichten en videogesprekken wordt het ook voor wetenschappers steeds moeilijker om genoeg tijd en aandacht te vinden voor goed onderzoek. Een artikel in Nature van 24 juli legt dit probleem uit. Er komen de laatste tijd minder vernieuwende publicaties. Hieronder een korte samenvatting van het artikel, dat laat zien hoe digitale afleidingen de denktijd van onderzoekers verminderen en dit vraagt om een oplossing. De succesvolle radioloog en wetenschapper Jelle Barentsz geeft zijn collega onderzoekers en anderen, op basis van zijn eigen ervaring, enkele aanbevelingen om dit probleem te lijf te gaan.

Langzame wetenschap

In de huidige academische wereld worden wetenschappers steeds afgeleid door e-mails, berichten en videovergaderingen. Deze voortdurende stroom van berichten vermindert de tijd die nodig is om diep na te denken. Dit diepe nadenken is belangrijk voor goed wetenschappelijk onderzoek. Cal Newport, een computerwetenschapper, zegt in zijn boek Slow Productivity. De kunst van presteren zonder burn-out (2024) dat wetenschappers bewust langzamer moeten werken. Ze moeten tijd nemen om na te denken om de kwaliteit van hun werk goed te houden. Dit noemt hij 'slow science'.

Druk

Newport stelt voor om to-do lijsten te beperken en tijd in te plannen waarin je niet gestoord wordt. Hij vindt ook dat instellingen duidelijke systemen moeten maken om te voorkomen dat onderzoekers te veel taken krijgen. Maar het is moeilijk om dit in te voeren in de academische wereld. Veel wetenschappers werken namelijk in omgevingen met weinig leiding en staan onder druk door strenge beoordelingen.

Concentratie

Het artikel in Nature noemt ook de noodzaak om meer onderzoek te doen naar de invloed op de wetenschap wanneer onderzoekers minder concentratietijd hebben. Met andere woorden: hoe veranderen digitale afleidingen de inhoud en kwaliteit van onderzoek? Ook wordt de vraag gesteld of technologieën zoals kunstmatige intelligentie kunnen helpen om meer tijd vrij te maken voor diep nadenken. De uitdaging is om een balans te vinden tussen de voordelen van moderne communicatiemiddelen en de noodzaak om onderzoekers ruimte te geven voor diepgaand en creatief denken.

Mediteren

Als radioloog en wetenschapper weet ik hoe waar dit artikel is. Ik heb jaren geleden een deel van de oplossing gevonden in zenmeditatie. Twee keer per dag neem ik twintig minuten voor mezelf, op een rustige plek zonder afleiding. Telefoon uit, zitten en niets doen, de leegte ervaren.

Voor een wetenschapper is het belangrijk om niet altijd na te denken, maar ook rust in je hoofd te creëren. Rust die we tegenwoordig niet meer kennen. De hele dag, en vaak ook 's nachts, krijgen we berichten. Via de smartphone nemen we die gretig op. Ons hoofd raakt overvol met e-mails, WhatsApps, sms'jes, FaceTimes, LinkedIns, tweets, TikToks, Instagrams, Messengers en nog veel meer. Letters, woorden, beelden en filmpjes vullen ons hoofd tot het bijna barst. Gevoel, intuïtie, inspiratie en creativiteit verdwijnen onder al deze informatie. Meditatie helpt om ons hoofd leeg te maken, zodat we weer ruimte krijgen voor nieuwe inzichten en onverwachte ontdekkingen.

Mijn advies: probeer elke dag twee keer je hoofd leeg te maken. Focus op het nu, bijvoorbeeld door te tellen. Laat zorgen over het verleden of de toekomst los en let op je ademhaling of lichaam. Het is normaal dat je wordt afgeleid door gedachten. Merk ze op zonder oordeel en breng je aandacht steeds terug naar het tellen van je uitademingen. Dit helpt je om rustig en geconcentreerd te blijven. De innerlijke rust die je hierdoor krijgt, zorgt voor nieuwe ideeën. Na een tijdje mediteren komen soms plotseling nieuwe inzichten naar boven. Vragen die je bewust of onbewust had, worden beantwoord. Ik zou zeggen: probeer het, want het kost bijna niets.