ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven

Leerpunt van de week
Stuur jij je leerpunt in?

De redactie / Zen.nl Nederland

Deze rubriek is bedoeld om leerpunten met elkaar te delen. Stuur je leerpunt in naar zenactueel@zen.nl van de redactie. Wie weet publiceren we dan de week erna jouw leerpunt. Dat leerpunt kan over van alles gaan, over koken, mediteren, over woorden, kunst, literatuur of gewoon iets leuks. Beschrijf je leerpunt in maximaal 200 woorden en een foto of andere illustratie meesturen mag, maar hoeft niet.

Leerpunt van de week - 31 - Leerpunt Wat zegt je ademhaling

Sioe Lan / Zen.nl Apeldoorn

Tijdens een intensieve zen-zaterdag heb ik mijn ademhaling beter leren kennen; door deze van begin tot eind te observeren. Ik ben mijn ademhaling gaan volgen door alleen maar te volgen. Ik ben weer begonnen met tellen, heel vaak opnieuw, soms was ik te snel, soms te laat. Ik merkte het op en begon weer opnieuw. Oefenen, oefenen, oefenen. Niet elke ademhaling was hetzelfde, dat was de andere moeilijkheid, ook dan probeerde ik weer rustig te volgen.

Na uren oefenen, werd het net als het lezen van mijn eerste boek: de losse letters werden woordjes, de losse woordjes vormden een zin en nog uren later werden de woorden een zin met betekenis. Het kostte zoveel inspanning dat de inhoud een beetje verloren is gegaan; het ging over je voorbereiding om iets met aandacht te doen, het hoeft niet perfect te zijn, en ook om te stoppen als het klaar is, klaar is dan klaar, misschien een volgende keer, misschien niet meer, het te laten gaan.

Dit gaf mij hoop en vertrouwen; dat ik met meer aandacht mijn ademhaling heb leren voelen en met meer lucht en zuurstof mijn hoofd wat kan doen koelen. Rustig naar mijzelf heb leren kijken en mij met nieuwe inzichten heb kunnen verrijken. Soms is een woord nog te moeilijk, dan weer de taal of het verhaal; dat geeft niet, dat komt nog wel.

Leerpunt van de week - 30 - Leerpunt Een slapend been

Stefan van den Berg

Waar velen weleens last van hebben, is een slapend been tijdens het mediteren. Ik heb het niet altijd, maar als ik het heb, komt het na een minuut of tien opzetten. Beginnend bij mijn tenen, kruipt het langzaam verder. Altijd mijn linkerbeen. In het begin werd ik er wat onrustig van. Het gaf me het gevoel dat ik stukje bij beetje uitviel. Beginnend bij mijn teen, daarna mijn voet, mijn onderbeen, bovenbeen, waar eindigt het? En komt het gevoel wel weer terug? Wel de vorige keren. Maar deze keer ook? Ik vertrouwde er niet helemaal op.

Even minder beenbewustzijn. Grappig eigenlijk: mediteren verhoogt je bewustzijn, maar ondertussen gaat je been slapen.

Wat ik in het verleden tijdens het mediteren deed was telkens mijn been een klein beetje bewegen, zodat het bloed weer naar mijn zenuwen ging stromen en het gevoel (een klein beetje) terugkwam. Maar dat was een jojo-gebeuren. Minder gevoel-gevoel-minder gevoel etcetera. Daarnaast haalde dat me uit mijn concentratie.

Tegenwoordig doe ik er niks meer tegen. Ik accepteer dat het gebeurt, wetende dat als aan het einde van de meditatie de bel twee keer slaat en ik mijn been rustig beweeg, het gevoel langzaam terugkomt en ik kan gaan staan voor de kinhin. Ik accepteer, en ik vertrouw.

Leerpunt van de week - 29 - Leerpunten uit Samara

*geen spoiler alert*


Nils Zelle

Ik hou van de bioscoop.
Groot scherm.
Vol geluid.
Geen stoel maar een fauteuil.
Zelfs de reclamefilmpjes zijn het kijken waard.

Ik heb ook een hekel aan de bioscoop.
Lawaaiige mensen om me heen.
Krakende chipszakken.
Stinkende popcorn.
En halverwege de film een pauze.

Pauze?
Weg opbouw in verhaal.
Weg inlevend vermogen.
Weg verdwaling in de tijd.
Hard in de realiteit terugkomen - dat doet filmpauze.

Een pauze markeert een overgang.
Naar iets nieuws.
Of terug naar het bestaande.
Hoe je een pauze invult en beleeft is aan jou.
De film Samsara heeft ook een pauze.
Maar niet hinderlijk.
Sterker nog - het wordt creatief ingezet door de regisseur.
En is de essentie van de film.

Het staat niet stil in de pauze.
De pauze markeert niet, is geen overgang maar een 'nu' geworden.
Een onderdeel van wat was en van wat gaat komen.
Je staat stil in een transitie.
Besef dat 'zijn' ook 'worden' in zich heeft.

Een bevroren beweging.

Als stil zitten op je kussen.
Terwijl gedachten in beweging zijn.
Een meditatief moment.
Samsara.

Leerpunt van de week - 28 - Euforie

Heleen Dicke / Zen.nl Nijmegen

De eerste intensieve zendag in Nijmegen was voor mij onrustig verlopen. Ik vond het moeilijk om rustig te zitten, verveelde me regelmatig en had steeds het gevoel; “nu stop ik ermee”. Toch heb ik mij voor een tweede intensieve zendag opgegeven. Ik was nieuwsgierig wat het me dit keer zou brengen en kon me niet voorstellen dat ik het weer zo moeilijk zou hebben.
En tot mijn verbazing heb ik over het algemeen rustig gezeten: zitten en zijn en tellen.
Ook nu was ik echter weer niet tevreden. Waarom was ik niet heel erg blij- heel erg trots op mezelf- heel erg voldaan? En dan de nadruk op ‘heel erg’. Dit was wat ik verwacht had – een hele eufore reactie.
Na een paar dagen realiseerde ik me dat dit een valse verwachting was. Ik ben namelijk nooit heel erg blij- ik ben blij. Ik ben nooit heel erg trots of voldaan. Ik kan trots zijn of voldaan. Ik ben namelijk geen mens van uitersten – ik ben nooit eufoor en nooit heel erg somber. Toen ik me dit realiseerde dacht ik: ik heb een goede intensieve zendag meegemaakt!

Leerpunt van de week - 27 - Film Perfect Days

Redactie / Zen.nl Nederland

Nils Zelle, Alain Raap, en Sioe Lan, zonden hun leerpunten uit de film "Perfect Days" in. De belangrijkste leerpunten zijn wel het vinden van evenwicht tussen het waarderen van het moment en het omarmen van routine, alsook de schoonheid in eenvoud en aandacht voor het nu.

Nils Zelle spreekt over het belang van elke dag intens leven, met een nieuwe waardering voor de stabiliteit die routines bieden. Hij moedigt ons aan om gedrevenheid te combineren met een waardering voor de kleine details in het leven, geïnspireerd door een vast dagelijks ritueel en de eenvoudige wijsheid van Winnie de Poeh.

Alain legt in zijn reactie de nadruk op het leven in het moment, het vinden van schoonheid in alledaagse dingen, waardering voor eenvoudig werk, en het koesteren van kleine genoegens. Deze inzichten benadrukken een diep respect voor het heden en de omgeving waarin men zich bevindt.

Sioe Lan schrijft over het belang van aandachtig en voorbereid handelen, de kracht van dagelijkse rituelen, het maken van bewuste keuzes, het vinden van geluk in een eenvoudig leven, het verbinden met anderen, het aanpassen aan verandering, en het waarderen van de natuur.

Samengevat:
1. De waarde van elke dag met passie voor routine.
2. Het belang van leven in het nu, met aandacht voor de schoonheid in eenvoud en alledaagse momenten.
3. De kracht van aandacht en voorbereiding in alles wat we doen, met een focus op het ook afmaken van wat is begonnen en kwaliteit.
4. Het belang van het maken van bewuste keuzes, trouw blijven aan jezelf, en het vinden van vreugde in eenvoud.
5. Het vermogen om te verbinden met anderen en daarin flexibel te zijn.
6. Een diepe waardering voor de natuur en de complexiteit van menselijke emoties.

Kortom, zonder dat zen genoemd wordt een hele zenvolle film.
Een aanrader.

Leerpunt van de week - 26 - The zone of interest

Rients Ritskes / Zen.nl Nederland

Naar aanleiding van mijn oproep om leerpunten uit de bovengenoemde film te delen kwamen er meerdere - en enkele zeer uitgebreide - reacties binnen. De film heeft tot nadenken gestemd. Veel ingezonden leerpunten overlapten elkaar, maar net zoveel andere toonden een verschillend perspectief. Hieronder een samenvatting van mijn eigen en de door Marlin Burkunk, Sicco Polders, Jacob Schouten, Ignaas Bongers en Keetje van der Koogh ingezonden leerpunten uit de film.

1. Zelfreflectie en zelfgekozen doelen
De film toont de afwezigheid van zelfgekozen doelen en het ontbreken van enige zelfreflectie bij de hoofdpersonen. Een familie leeft in een schijnbaar 'normale' setting en de leden van de familie lijken de maatschappelijk gangbare doelen te hebben. De man heeft ‘een baan’ en probeert carrière te maken, de vrouw heeft ‘een heel leuk gezinnetje’. Ze lijken geen verleden te hebben waarover ze nadenken en evenmin een toekomst waar ze zich zorgen over maken. In die zin leven ze helemaal in het nu, maar zonder echt doel en zonder te reflecteren op de zin van hun bestaan. Het ontbreken van een doel en reflectie leidt tot het volgen van de doelen van de massa, ook al betekent dit de vernietiging van velen aan de andere zijde van de muur. Het echte leerpunt is dat de muur uit de Nazi-tijd te vergelijken is met ons TV-scherm, een muur waarachter we, net als deze familie in de Tweede Wereldoorlog moord en verderf volop gaande zijn, evenals de uitroeiing van andere soorten dan de door de massa superieur geachte diersoort: mens.

2. Andersdenkenden
Er zijn twee bijrollen weggelegd voor andersdenkenden in deze film. De ene is de oma die bij de familie intrekt en wel vragen lijkt te willen stellen bij wat er aan de andere kant van de muur gaande is, maar ze wordt genegeerd en vertrekt daarom. Bij het lezen van haar afscheidsbrief worden de schouders opgehaald en haar brief in de kachel gegooid. Naast deze gewetensvolle oma is er ook nog een kind (uit een ander gezin) dat iets probeert te doen. Zij gooit appels over de muur ten behoeve van de mensen in het kamp. Maar ook dat lijkt niet echt te werken. Je hoort de gevangenen ruziemaken om een van die appels en dan wordt de ruzie door een bewaker beslecht met het doodschieten van deze gevangen.

Het leerpunt lijkt te moeten zijn dat andersdenkenden worden gemarginaliseerd, maar ook dat ‘iets’ doen niet altijd zo positief uitwerkt. Vertaald naar ons leven betekent het misschien zoiets als dat je niet moet denken dat je met de aanschaf van een elektrische auto het milieuprobleem oplost. De film lijkt te zeggen dat alleen de hoofdpersoon (en zijn we dat niet zelf?) iets aan de situatie kan veranderen, en wel door het roer volledig om te gooien. Maar de hoofdpersoon doet dat niet. Er zit nog een waarschuwing in de film, want de hoofdpersoon (de kampcommandant) wordt aan het einde van de film misselijk van zichzelf.

3. Schijn en werkelijkheid
De film illustreert het schokkende contrast tussen het idyllische familieleven van de kampcommandant van Auschwitz en de gruwelen die zich op steenworp afstand achter de muur afspelen. Dit benadrukt hoe mensen in staat zijn om in ontkenning te leven of bewust weg te kijken van de wreedheden die hun comfortabele levens mogelijk maken. De parallel met de actualiteit is helder.

4. Het alledaagse kwaad
Je voelt hoe het werkt, de normalisatie van het kwaad en hoe dit zich manifesteert in het dagelijks leven. Het laat zien dat het kwaad niet altijd herkenbaar is aan monsters, maar ook kan bestaan uit mooie alledaagse mensen die leven in idyllische omstandigheden, maar tevens deel uitmaken van een systeem dat de ondergang van anderen tot doel heeft.

5. Empathie
Het thema van empathie wordt boeiend in beeld gebracht, met name hoe de kampbewaarder heel empathisch is met paarden, honden en familie maar tegelijk volledig ongevoelig voor het lijden van anderen. Dit benadrukt het concept van selectieve empathie en de gevaren ervan. Het leerpunt is dat zelfs empathie zonder gezonde keuzes weinig waard is.

6. Oordelen en keuzes
De film maakt je bewust van de complexiteit van het menselijk gedrag en maakt duidelijk dat je misschien niet te snel moet oordelen, maar je wel bewust moet zijn van je eigen verantwoordelijkheid voor de consequenties van je keuzes.

7. Kunst en literatuur
The Zone of Interest gebruikt stijlelementen uit de literatuur, zoals het bewust niet tonen en beschrijven van verschrikkingen om hun aanwezigheid te versterken. De film toont met extreem mooie beelden, de extreem gruwelijke keerzijde van het leven in luxe aan de ‘goede’ kant van de muur.

8. Door niets te zeggen
De film laat alleen zien hoe het ging en daarmee hoe het eigenlijk nog steeds gaat. Door ons dit als een heldere spiegel voor te houden, vormt het voor de ontvankelijke waarnemer een sterke oproep tot reflectie.

Leerpunt van de week - 25 - Aandacht werkt

José en ik zijn tijdelijke vrijwilligers in een woon-/werkgemeenschap. Zij mag deze week het sanitair schoonhouden en ik ben klusjesman. De traditionele taakverdeling bevalt me goed; ik moet er niet aan denken de plees van anderen te moeten poetsen. Poep is poep, ook als het uit veganisten op bamboe slippers komt. José vindt het prima.
De volgende dag tref ik haar in het toiletgebouw. Aan weerszijde van een pot heeft ze een knie geplant. Ze neuriet zacht en maakt met een spons cirkeltjes over het porselein. Nadat ze het sop heeft weggeveegd kijkt ze gefronst naar het resultaat. Een laatste restje Vim wordt uit de bus geschud. Wanneer werkelijk alles in orde is haalt ze er een nat doekje over, kreunt even bij het overeind komen en kijkt me dan stralend aan. ‘Schoon!’ zegt ze.

Arno van Haren / Zen.nl Nijmegen

Leerpunt van de week - 24 - Geld maakt (niet) gelukkig

Ik ben onder bescheiden omstandigheden opgegroeid en heb mij als kind voorgenomen nooit meer geldgebrek te hebben. Dit doel heb ik bereikt door onophoudelijk hard te werken. Jarenlang heb ik ervan genoten, en dat doe ik nog steeds, zodat ik niet elke cent hoef om te draaien voor ik iets koop. Hoewel ik rationeel weet dat geld op zichzelf niet gelukkig maakt, geloofde ik toch vooral in het tegendeel. Sinds kort ben ik me door het mediteren en de zencoaching hiervan bewust geworden. Ik merk dat ik veranderingen in mijn leven wil aanbrengen om werkelijk gelukkig te zijn en daarom wil ik mijn energie en aandacht meer richten op echt belangrijke zaken, zoals goede relaties. Zo leer ik van zen om dichter bij mijn ware zelf - en daardoor dichter bij de ander - te komen. En daar word ik blij van.

Cornelia van Tuil / Zen.nl Nijmegen

Leerpunt van de week - 23 - De afwas

Als manlief kookt, doe ik de afwas. En vice versa. Vanavond was ik aan de beurt met de afwasborstel. Vaak zet ik een swingend muziekje op, om zo de tijd die ik aan dit klusje besteed, schijnbaar te verkorten. Zodat ik snel op de bank kan ploffen met een boek. Ik stond al met het boxje in mijn hand. “Wacht even”, dacht ik, “een van mijn doelen dit jaar was om de dingen die ik doe met zoveel mogelijk aandacht te doen, toch?” Boxje weg en genieten van het warme sop aan mijn handen. Afwassen is heerlijk zo, het mag eeuwig duren.

Miranda Anderson / Zen.nl Nijmegen

Leerpunt van de week - 22 - Leerpunten uit de film The Zone of Interest

De film The Zone of Interest maakte voor mij de hooggespannen verwachtingen waar. Het succes van deze alom geprezen film kan worden toegeschreven aan de manier waarop het complexe thema's behandelt en de kijker tot nadenken stemt. Daarnaast zijn het de prachtige beelden die blijven boeien tot het eind.

Mijn kijk erop
Mijn benadering van het leven, gevormd door een combinatie van een calvinistische opvoeding, jarenlange zenbeoefening en de filosofie van Schopenhauer en vele anderen, heeft me geleerd dat inzicht verwerven een manier is om lijden te verminderen en daarmee tegelijkertijd het plezier in het leven te vergroten. Dit principe pas ik daarom zo goed als mogelijk toe op alles wat ik doe, inclusief het kijken naar films zoals The Zone of Interest.

Verwarrende start, zonder beeld
De film start onconventioneel met twee minuten zwart beeld en achtergrondgeluiden die de verwarring van de kijker opwekken. Deze opening zet de toon voor een film die niet alleen esthetisch indrukwekkend is, maar ook diepe filosofische vragen stelt over de menselijke natuur. Hoewel de film daarmee lijkt te gaan over de grote en welbekende vragen als tot welk kwaad gewone mensen in staat zijn, gaat het volgens mij om nog heel iets anders in deze film.

Leerpunten
Het is duidelijk de bedoeling van de filmmakers om de kijker tot (zelf)reflectie te dwingen en dat is bij mij goed gelukt. Ik heb er wel een paar leerpunten uit gehaald, maar voor ik deze deel zou ik via een e-mail ook graag andere, dus jouw persoonlijke leerpunten uit de film ontvangen. Stuur deze naar rients@zen.nl en over een week of twee zal deze verzamelde leerpunten dan delen met de lezers van ZenActueel. Dus heb je de film nog niet gezien, ga hem zien en mail mij je leerpunten.

Rients Ritskes / Zen.nl Nederland

Leerpunt van de week - 21 - Foutje, bedankt

Er zit een fout in mijn weefwerk. Doordat ik bij het opzetten de schering (dat zijn de draden in de lengte) niet gelijkmatig heb opgespannen, zitten er bochten in het patroon die er eigenlijk niet horen. Nu mijd ik het weefgetouw, hoewel weven een geliefde bezigheid is en hoewel het weefsel, ondanks de fout, straks toch een hele mooie doek kan worden.
Toen ik vanmorgen aan mijn partner vroeg: "Wat zal ik doen, zal ik het muurtje op zolder gaan witten of zal ik gaan weven?", verwachtte ik dat hij het muurtje zou kiezen. Maar hij zei: "Ik heb het idee dat er een drempel is waarom je niet gaat weven, het weefgetouw staat al weken stil. Dus ik zou gaan weven als ik jou was." Hij had gelijk. Ik heb al wekenlang niet geweven en ik verzin steeds nieuwe klusjes die ook moeten. En dat is goed, voor het huis(houden), maar die mooie doek komt zo niet af. Er staat een fysieke bubbel bij ons op tafel.
In mijn hoofd kwamen allemaal wijsheden op als 'finished is better than perfect', 'beter is de vijand van goed' en 'streef naar perfectie, maar geloof er niet in'. Dus ik weet het allemaal heel goed, nu nog de praktijk.
Over sommige dingen moet je niet nadenken, die moet je gewoon doen. Zoals mediteren en, in mijn geval: weven. Dus ben ik gaan weven. Het patroon komt er niet perfect in, maar het wordt een mooie doek. En ik leer.

Ingeborg Ragas / Zen.nl Nijmegen

Leerpunt van de week - 20 - Drie per dag

Recentelijk stuitte ik op de aanbeveling om elke avond terug te kijken op mijn dag en drie positieve punten op te schrijven. Ik heb dit advies ter harte genomen en het resultaat is opmerkelijk. Het verbaast me hoeveel positiviteit er daadwerkelijk te vinden is. Hoewel ik eerst moest zoeken om drie positieve punten te vinden, is het na een paar weken oefenen verrassend eenvoudig. Vaak kan ik nu gemakkelijk meer dan drie punten noemen. Het effect van deze eenvoudige dagelijkse routine is bijzonder: ik merk dat ik over het algemeen een positievere instelling heb en mijn neiging om te kritisch te zijn is afgenomen. Dit alles voelt echt goed.

Merel / Zen.nl Nijmegen

Leerpunt van de week - 19 - Ademhaling werkt voor oogarts

Mijn handen zijn een belangrijk instrument, daarmee onderzoek en behandel ik mensen met oogklachten. Dat is mooi om te doen. In dit ambacht heb ik oog voor de hele patiënt. Met mijn hart geef ik mijn ervaring en aandacht. Dat maakt het nog mooier. Het levert vaak veel op voor de patiënt in zien en functioneren. De wederzijdse vertrouwensband, de kwetsbaarheid en aandacht om te geven en te ontvangen zijn de essentie en geven mij energie.

Behalve oogarts ben ik ook mens en mijn werk vraagt vaak veel van mij. Ik merkte mijn eigen kwetsbaarheid op. Nadat ik ben begonnen met mediteren, merkte ik dat mijn mentale fitheid echt verbeterde. Ik heb in het mediteren mijn belangrijkste parameter gevonden; mijn ademhaling, altijd aanwezig. De frequentie en diepte geven mij inzicht hoe ik mij voel. Ik heb geleerd dat ik mijn ademhaling positief kan beïnvloeden. Vanuit mijn buik kwam de echte rust in mijn hoofd. Hierdoor doe ik meer en met meer aandacht. Dat is fijn. Mijn energieniveau is enorm gestegen en ik kan veel meer genieten en tevreden zijn tijdens mijn werk en alle andere bezigheden.

Sioe Lan / Zen.nl Apeldoorn

Leerpunt van de week - 18 - Zenvol grenzen verleggen

Gisteren heb ik de voorgevel van mijn huis geschilderd, niet omdat ik dat zo leuk vind, maar omdat een goede schilder moeilijk te krijgen is en een vermogen kost. Dus ben ik zelf op de ladder geklommen. Vorige week heb ik de zijmuren gedaan, die zijn maar vier meter hoog, en gisteren dus de gevel. Die is zes meter hoog. Die vier meter ging best wel, maar de zes kostte me eerst best veel moeite. Ik was bang om - met ladder en al - achterover te vallen. Maar ik bleef, net als tijdens het mediteren, rustig doorademen en concentreerde me op elke stap die ik zette. De hele buurt hield mijn bewegingen in de gaten. Aan het einde van de dag, toen de klus geklaard was, merkte ik hoe snel ik gewend was geraakt aan die hoogte. Grenzen verleggen is soms niet zo moeilijk en toch vinden mijn buren mij nu een held.

Marten / Zen.nl Nijmegen

Leerpunt van de week - 17 - Leerpunt uit film

Vanmorgen bedacht ik me dat het wel lijkt alsof we als mens liever het drama herhalen dan dat we er iets van leren. Als je het zo formuleert zal iedereen het denk ik ontkennen, maar in de praktijk lijkt het er toch wel op. Dit inzicht ontstond naar aanleiding van mijn gedachten over het prachtige filmdrama All of us strangers, waarin de hoofdrolspeler helemaal gevangen zit in zijn eigen trauma van verlies, en er niks uit lijkt te leren. Daardoor herhaalt het drama zich op een pijnlijke manier. Maar leren wij als bioscoopbezoeker er wel iets van? Toegegeven, ik heb zelf in het verleden, bij het zien van films, me ook zelden afgevraagd of ik er iets van geleerd heb. Mijn leerpunt is dat je je beter kunt afvragen wat je van een film hebt geleerd en dat leerpunt kunt beschrijven, dan maar snel weer naar het volgende drama te gaan kijken.

Marten / Zen.nl Nijmegen

12

Leerpunt van de week - 16 - Weer geen leerpunt

Ik geniet enorm van de nieuwe rubriek 'Leerpunten' in ZenActueel. Het zet me aan het denken over mijn eigen dagelijkse leerervaringen. Echter, ik merk dat het best een uitdaging is om belangrijke leerpunten te herkennen en ze dan ook nog duidelijk te verwoorden. Zo gaan er dagen voorbij zonder leerpunt. Het mij realiseren van deze moeilijkheid is op zichzelf al een interessant leerpunt en ik heb het leerpunt hiermee ook nog weten te verwoorden. Dus vandaag wel een leerpunt.

Marten / Zen.nl Nijmegen

19

Leerpunt van de week - 15 - Relativiteit in de sauna

Toen ik de sauna binnenkwam, draaide ik zoals gewoonlijk de zandloper van 20 minuten om en nam plaats. Een andere bezoeker merkte op: 'Je moet niet denken dat die zandloper 20 minuten aangeeft, hoor.' Enigszins verbaasd en verontwaardigd antwoordde ik: 'Oh nee? Ik kom hier al jaren en het was altijd 20 minuten.' 'Mooi niet,' reageerde de gast. 'Ik weet niet hoe onnauwkeurig deze is, maar nauwkeurig is-ie zeker niet.' Na deze uitwisseling ging ik zitten en verliet de sauna toen de zandloper doorgelopen was. Een week later was ik er weer en besloot ik de tijd van de zandloper te vergelijken met een klok die in de ruimte hing. Tot mijn verbazing bleek het zand er al in 16 minuten door te zijn gelopen. Dus jarenlang heb ik 16 minuten voor 20 gehouden. Ondanks mijn tien jaar meditatie, besefte ik ineens dat er nog een lange weg te gaan was voordat ik echt zou aanvaarden hoe relatief onze beleving van de werkelijkheid is.

Marten / Zen.nl Nijmegen

17

Leerpunt van de week - 14 - Zwart-wit zien

De nieuwe zendo van Zen.nl Tilburg opent met een stille week. Yes, oordeel ik, kan ik deze nieuwe plek ervaren zonder uitgewisselde vergelijkingen en waarderingen, me richten op wat ik zelf opmerk. Hoge ruimte, fijn. Bekende voorwerpen, vertrouwd. Wat ruik ik precies? Geluiden van verkeer en verbouwen, ok.
Dan, tijdens het derde zazen-blok, mijn blik (on)gericht op de gemêleerd grijze tegels voor me, schrik ik: álles wat ik zie, is in grijstinten! Mijn kleding, de vloer voor me, alles wat zich onscherp aan de rand van mijn blikveld bevindt: grijs.
Ik denk aan het gedicht dat ik op de zijmuur van ons hoekhuis schilderde: 'als je goed om je heen kijkt, zie je dat alles gekleurd is'. Een gedachte die houvast geeft, realiseer ik me nu in deze nieuwe zendo. Een zekerheid, toch?
Zonder dat ik de behoefte voel mijn blik te verleggen, blijf ik bij het zwart-wit zien.
Even bestaat er geen garantie dat er ook kleur bestaat.
Dan hoor ik de bel, ik buig, kijk op.
Tegenover me zit een knalroze trui.

Birgit van der Wiel / Zen.nl Tilburg

24

Leerpunt van de week - 13 - Dankbaar zijn

Al een tijdje mediteer ik op een woord: dankbaar.
Onlangs ben ik bij gladheid met mijn fiets keihard onderuit gegaan. De rechterkant van mijn gezicht lag helemaal open, ik had een gekneusde pols en een kapotte knie. Kort nadat het gebeurd was voelde ik boosheid en woede; waarom moest mij dit overkomen? Een tijdje later - me realiserend dat ik even rustig aan moest doen vanwege mogelijke hersenschudding - begon ik ook steeds meer andere gedachten te krijgen; ik was dankbaar dat het zo goed afgelopen was, het had ook héél anders, veel slechter kunnen aflopen. Ik moest noodgedwongen werk en afspraken afzeggen maar werd me er langzaam van bewust dat alles ook zonder me door zou draaien. Zo belangrijk ben ik dus niet! Ik merkte dat als je iets langzamer en met tussenpozen doet je toch wel wat gedaan kunt krijgen. Het hoeft niet allemaal snel, snel! Ook realiseerde ik hoe blij ik eigenlijk moest zijn dat ik altijd mijn eigen dingen kan doen, niet gehinderd door enige fysieke beperking. Ik heb een zus die al 30 jaar MS heeft en erg beperkt in wat ze kan doen. De val heeft me doen inzien wat dat betekent: niet het leven kunnen leiden dat je zou willen, afhankelijk zijn. Voor mij zou deze toestand slechts heel tijdelijk zijn, mijn zus kampt er al zo lang mee. Ik ben dankbaar.

Angela Heuven / Zen.nl Enschede


Foto © Stockfoto's

34

Leerpunt van de week - 12 - De film ‘Perfect Days’ is een ode aan zen

Mijn leerpunt van de week komt uit de film Perfect Days. De film volgt de dagen van Hirayama, een man van middelbare leeftijd die openbare toiletten schoonmaakt in Tokyo. Zijn leven lijkt slaapverwekkend routineus: hij staat op, schrobt toiletten, bezoekt zijn stamkroeg, leest nog wat en gaat weer slapen. Maar Hirayama leeft met ontroerend veel aandacht en toewijding voor zijn werk, de natuur en de mensen om hem heen. Hij beleeft elk moment vers, alsof hij voor het eerst met de wereld in contact staat. Perfect Days is een ode aan zen en aan de schoonheid van dagelijkse rituelen. Een herinnering dat alles wat je aandacht geeft, opleeft. Met verwondering fietste ik door de kou terug naar huis.

Anne Holleman / Zen.nl Amsterdam

10

Leerpunt van de week - 11 - Focus op de relatie

Gisteravond, tijdens de zenmeditatieles, deelden we onze leerdoelen voor 2024. Eerst werden we gevraagd tien minuten te mediteren op de vraag hoe we het komende jaar meer mensen kunnen bijstaan in hun streven naar geluk en welzijn, zowel in de persoonlijke sfeer als in de hobby- en werkomgeving. Het was inspirerend om elkaars leerdoelen te horen. Iemand zei zich op alle drie gebieden meer te willen focussen op de relatie in plaats van enkel op de inhoud. Dit bracht bij mij een kleine golf aan inzichten teweeg. Ik verheug me op een leerzaam 2024. We zijn gisteravond goed begonnen.

Marten / Zen.nl Nijmegen

14

Leerpunt van de week - 10 - De gezonde keuze

Aan het begin van de introductie-cursus zenmeditatie stelde ik mij als doel om gezondere keuzes te maken. Tijdens de cursus ben ik me meer bewust geworden van de vele ongezonde verleidingen die gedurende de dag op mijn pad komen, zoals kiezen voor een stroopwafel in plaats van een appel op het werk. In plaats van direct toe te geven aan ongezonde verleidingen, heb ik geleerd om deze ongezonde impulsen te erkennen en er niet aan toe te geven. Ondanks dat ik aanvankelijk vaak koos voor de ongezonde optie om het lijden te vermijden, brachten mijn dagelijkse meditaties een nieuw inzicht. Nu is mijn leerpunt niet om het lijden te vermijden door toe te geven aan verleidingen, maar om het lijden te aanvaarden door bewust te erkennen en vervolgens te kiezen voor de gezonde optie.

Sander Struik / Zen.nl Rotterdam

24

Leerpunt van de week - 9 - Koud douchen

Mijn leerpunt betreft mijn streven om altijd koud te douchen of tenminste koud af te douchen. Vooral in de winter blijf ik het een hele uitdaging vinden. Recentelijk heb ik ontdekt dat het aanzienlijk eenvoudiger wordt als ik tijdens het koude afdouchen de Hartsutra reciteer. Geïnspireerd door monniken in Japan, die ik onder een koude waterval zag staan reciteren, merkte ik dat deze praktijk mijn koud-douch-sessies aanzienlijk vergemakkelijkt en daardoor verlengt. Je moet de tekst dan wel uit je hoofd kennen natuurlijk, maar ik denk dat het ook werkt met andere teksten. Ik vermoed binnenkort de hele Hartsutra te kunnen reciteren terwijl ik onder de koude douche sta.

Rients Ritskes / Zen.nl Nederland / Zen.nl Nijmegen

14

Leerpunt van de week - 8 - Een slingerend pad

In mijn doen en denken word ik vaak afgeleid door allerlei ingevingen of liever gezegd láát ik mij afleiden.
Dat gebeurt tijdens het mediteren, bijvoorbeeld als ik denk aan zaken die gebeurd zijn of door lichamelijke ongemakken die zich opdringen.

Maar ook buiten de meditatie zorgt mijn associatieve brein ervoor dat ik regelmatig zijpaden insla als ik ergens mee bezig ben.
Het is net of ik een struik of boom ben die zich steeds verder vertakt.
Zo raak ik gaandeweg verder van mijn oorspronkelijke bezigheid af.
Er ontstaat als het ware een slingerend pad terwijl het rechte pad uit zicht raakt.

Door zenmeditatie ben ik mij hier meer bewust van geworden en is voor mij de noodzaak om hieraan te werken groter geworden.

Mijn leerpunt is om vaker afleidingen voorbij te laten gaan.
Ik weet dat afleidingen kunnen leiden tot creativiteit.
Toch wil ik meer mijn aandacht houden bij wat ik op dat moment aan het doen ben.

Gerard Wesselius / Zen.nl Haarlem

23

Leerpunt van de week - 7 - Niets doen

Deze week hebben we een waardevolle les geleerd. Terwijl we samen aan het mediteren waren, lag de hond van onze zoon in haar mand naast ons. Ze begon te piepen en om aandacht te vragen. Echter, toen we besloten om stil te blijven en niet meteen te reageren, heeft ze vervolgens twintig minuten in volledige stilte naast ons gezeten. Het was een ontroerend moment waarop ze harmonieus met ons mee mediteerde. In de zenlessen hebben we geleerd dat niets doen ook heel effectief kan zijn en dat voelden we. Het leerpunt voor ons is: vaker niets doen.

Alain / Zen.nl Lochem

36

Leerpunt van de week - 6 - Luister vaker naar je gevoel

Na een huwelijk dat niet liefdevol eindigde en 23 jaren zonder contact met mijn ex-man, hoorde ik over zijn verslechterende gezondheid. Ondanks twijfels over een weerzien met hem, herinnerde ik me uit de zenlessen het advies om meer naar mijn eigen gevoelens te luisteren. Ondanks negatieve adviezen, besloot ik toch naar mijn gevoelens te luisteren. Bij het weerzien met mijn ex-man, die lichtelijk dementerend is maar mij meteen herkende, voelde ik een diepe harmonie. Alle negatieve emoties uit het verleden gleden van mijn schouders. Ik besloot om niet langer negatief te denken over mijn vroegere huwelijk. Het contact bracht me in het reine met het verleden, wat me een gevoel van bevrijding gaf.

Anke Hut

12

Leerpunt van de week - 5 - Vliegen

I

IK WAS VLEU GE L AM

OP DE KUNST A CA DE MIE

LEER DE IK VLIE GEN

II

IK VLIEG DA GE LUKS

DOOR NAAR BIN NEN TE KE REN

IN HET O PEN VELD

Monique Fissher

37

Leerpunt van de week - 4 - Zelfvoldaan

Wat heb je dát goed gedaan, prijs ik mijzelf. Vervolgens schiet mij de huiswerksuggestie te binnen: wanneer je een zelfvoldaan gevoel hebt, laat het dan los. Helemaal geen zin in, maar ik doe het toch. Vreemd genoeg voel ik me opgelucht. Later begrijp ik pas waarom. Ik zie ‘mijn’ succesmoment weer voor me en zie de ontelbare factoren die het moment mogelijk maakten. Mijn eigen aandeel is slechts een radertje in het grote geheel. Hetzelfde geldt voor falen: talloze factoren die ervoor zorgen dat iets niet goed uitpakt. Soms is het fijn om op je plaats gezet te worden. Wat een mooi inzicht, prijs ik mijzelf…

Anna Olthof

15

Leerpunt van de week - 3- Mijn weg vinden

Op weg naar een nascholing werd ik geraakt door dit beeld; de oude stad, de donkere lucht, het licht, de brug. Dit bracht mij terug naar de kracht van mijn eerste korte persoonlijke onderhoud; nieuwsgierig, zoekende en onrustig zat ik daar, voelend dat zen wel passend is, en ook zoekende in de mist, om vervolgens steun te ervaren en om mijzelf tijd te geven mijn weg te vinden.

Sioe Lan

25

Leerpunt van de week - 2- Crack in everything

Deze week las ik - weer eens - de songtekst van Leonard Cohen "there is a crack in everything, that's how the light gets in". Ik realiseerde me dat ergens pijn kan zitten of je wordt geraakt, maar dat het licht dat door die 'crack' naar binnen komt, je juist een kans biedt op een nieuwe kijk op de situatie.

Ria de Jong

Hieronder een deel van de songtekst van Leonard Cohen in het Engels en vertaald in het Nederlands:

Ik kan niet meer rennen
Met die wetteloze menigte
Terwijl de moordenaars op hoge plaatsen zitten
Zeg hun gebeden hardop
Maar ze hebben opgeroepen, ze hebben opgeroepen
Een onweerswolk
Ze gaan van mij horen
Luid de klokken die nog kunnen luiden
Vergeet uw perfecte aanbod
Er zit een barst, een barst in alles
Zo komt het licht binnen
Je kunt de onderdelen bij elkaar optellen
Maar je krijgt het bedrag niet
Je kunt de mars voortzetten
Er is geen trommel
Ieder hart, ieder hart
Liefde zal komen
Maar als vluchteling
Luid de klokken die nog kunnen luiden
Vergeet uw perfecte aanbod
Er zit een barst, een barst in alles
Zo komt het licht binnen
Luid de klokken die nog kunnen luiden
Vergeet uw perfecte aanbod
Er zit een barst, een barst in alles
Zo komt het licht binnen
Zo komt het licht binnen
Zo komt het licht binnen

I can't run no more
With that lawless crowd
While the killers in high places
Say their prayers out loud
But they've summoned
They've summoned up a thundercloud
They're gonna hear from me
You can add up the parts
You won't have the sum
You can strike up the march
There is no drum
Every heart
Every heart to love will come
But like a refugee
Ring the bells that still can ring
Forget your perfect offering
There is a crack, a crack in everything
That's how the light gets in
Ring the bells that still can ring
Forget your perfect offering
There is a crack, a crack in everything
That's how the light gets in
That's how the light gets in
That's how the light gets in

24

Leerpunt van de week - 1- Zelfcompassie

Het begrip zelfcompassie is in de mode in mijn omgeving. Ik oefen ermee, zonder veel succes.
En dan zitten we samen op de zaterdagochtend, in onze beginnersgroep. Stil, welwillend. De groepsleden nog behoorlijk onbekend voor mij. Ik voel me gewoon blij, ik vind het gezellig.
Zij zitten daar, net als ik.
In de week daarna gebruik ik de meditatie-app en zie: in het hele land zitten zij, net als ik.
Door dat samen voel ik zelfcompassie, niet logisch misschien. Ik ben een van jullie.

Roos Kolkena

ZenActueel Blog

Aanbevolen links:
Zen Incompany
Zen.nl winkel

ZenActueel nieuwe artikelen

'Ik wil niet' ligt op het kerkhof

Zen, oorlog en vrede - verslag

Autisme en zendokussentjes

Sesshin-ervaringen

Tommy Wieringa plant eerste boom

Is SMART wel zo smart?