ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Ziek op sesshin
Verrassen
Ik nam me voor me te laten verrassen. Maar de eerste dag gebeurde er niets, op dag twee evenmin. Ademen en tellen op mijn kussen, dat was het. In een van de eerste teisho’s zei Arthur dat hij hoopte dat wij allemaal vijftig procent lichter naar huis zouden gaan. Dat vertaalde ik naar een project rond mijn werk als gynaecoloog: ik wilde naar huis gaan met inzicht in hoe ik ‘speelser’ naar de (lood)zware en onvoorspelbare nachtdiensten kan kijken, zodat ik er minder tegenop zie en ze duurzaam gelukkiger volhoudt. Want ik vind mijn werk ongelofelijk leuk, bevredigend en zinvol, maar tegelijkertijd fysiek en mentaal erg zwaar.Iets nutteloos maken
We kregen de opdracht om iets nutteloos te maken en mee te brengen naar de volgende teisho. Van een resterende hand-out vouwde ik een straaljager en gooide hem enthousiast door mijn kamer. Na een zielige meter stortte hij neer. Maar Arthur’s woorden resoneerden: “spelen gaat niet om het resultaat maar om het plezier hebben in het doen”. Dus mijn straaljager was goed genoeg. Ik moest er ook een beetje om lachen; ik ben ongeduldig en wil het liefst alles wat ik doe meteen foutloos doen. Ik heb mijn hele leven een heel hoog tempo aangehouden op allerlei vlakken, behalve in zen. Net als de straaljager. Wat een mooi symbool. Helaas heb ik mijn nutteloze fröbeldingetje niet meer kunnen tonen aan de groep.Keelpijn
Maandagmiddag, sport. Vol enthousiasme ging ik hardlopen, richting Laren, zes kilometer van Lochem. Maar ik kwam amper vooruit. "Wat is dit voor een gekkigheid", dacht ik, "Waarom voelen mijn benen loodzwaar en doen mijn longen zo’n zeer?" Na anderhalve kilometer draaide ik om. Teleurgesteld. "Morgen is er weer een dag", hield ik mezelf voor, "dan gaat het vast beter.” Eenmaal weer op het meditatiekussen merkte ik dat mijn keelpijn steeds erger werd en kreeg ik een koude rilling en kippenvel. "Dan wordt deze week een intensieve sesshin, een extra uitdaging," vertelde ik mezelf, trots dat ik in staat was om zo helder mijn lichamelijke ongemakken te voelen, zonder boosheid.Strijd
De volgende ochtend viel mij erg zwaar. Het ‘strijden’ begon. Ik voelde me slecht en was bang om om te vallen, maar moest en zou blijven zitten. Om 6:55 uur ging het toch mis. Na een worsteling van “sta ik op, sta ik niet op, loop ik weg tijdens kinhin, kom op, je bent er bijna” enzovoorts, werd ik onwel, stond op, verliet de zendo en kon ik net op tijd het toilet bereiken. Het opgelaten gevoel toen ik de rust verstoorde, was heftig. Ik schaamde me dat ik het opgaf. Maar hierna moest ik toch echt aan de staf melden dat ik ziek was en misschien een meditatiesessie moest overslaan. Met paracetamol en hoge koorts ging ik naar bed, en toen er aan het eind van de ochtend op mijn deur geklopt werd, wist ik niet hoe snel ik weer in mijn kleren moest springen. “Ik doe weer mee hoor!” was mijn antwoord op “hoe gaat het nu met je?”. Plichtsgetrouw ging ik weer zitten, ik wilde niet nog meer missen en ook mijn collega's van de tafelservice niet in de steek laten. De volgende twee dagen worstelde ik verder. Ik voelde me ziek, sprak mezelf veroordelend toe met een stemmetje dat ik maar al te goed ken: “mietje, slappeling, wees gewoon sterk, je hebt zeven marathons uitgelopen!” en maakte me zorgen over de vermeende veroordelende beeldvorming over mij.Autoriteit
Ook mijn sterke gevoel voor autoriteit zat mij erg in de weg. De sesshinregels die bij de startbijeenkomst werden voorgelezen had ik goed in mijn oren geknoopt: “alle onderdelen zijn verplicht!” "niet snuiten of sniffen in de zendo of in het restaurant” . Met een zware griep was dat niet eenvoudig en voelde ik mij continu onder een vergrootglas liggen. Als ik een zakdoekje meenam en subtiel mijn neus afveegde, was ik dan in overtreding? Als ik onderdelen mis, telt deze sesshin dan nog wel mee voor mijn opleiding tot zenleraar?Twintig uur slapen
Na drie dagen, tijdens een teisho over intrinsieke versus extrinsieke motivatie, realiseerde ik mij dat ik nog maar één ding echt wilde: beter worden. Na de teisho ging ik naar bed. Ik sliep twintig uur. Daarna viel het kwartje.Loslaten
Deze sesshin ging voor mij niet over spelen, maar opnieuw over loslaten, mijn grote thema. Loslaten wie ik denk te moeten zijn. Loslaten van zorgen over wat anderen van mij vinden, loslaten van al mijn saboterende overtuigingen. Loslaten dat ik altijd sterk moet zijn, niet mag falen, alles goed moet doen, het goede voorbeeld moet geven in alles wat ik doe en 'dus' niet mag opgeven. Mijn kwellende overtuigingen over wat anderen allemaal al dan niet van mij dachten, verdampten vooral doordat aan de lopende band het tegendeel werd bewezen.Compassie
“Je moet iets ervaren voordat je het gelooft” zei Arthur. Je gelooft pas dat dat vuur heet is als je je een keertje hebt verbrand. In plaats van reprimandes, kwamen er liefdevolle gebaren mijn kant op. Een extra deken, een kopje soep en zelfs een bord warm eten aan mijn deur: ik werd niet vergeten, ik hoorde erbij, bleef onderdeel van het geheel. Overal voelde ik compassie. Ook van mijn samu-maatjes die bezorgd en tegelijkertijd opgewekt reageerden met “wat fijn dat je er bent!” als ik weer aansloot, terwijl ik het gevoel had dat ik de kantjes ervan af liep.De zwakste schakel
Hiermee ontstond een groot inzicht. Ik ben oké, zelfs als ik ben waar ik altijd bang voor was: ‘de zwakste schakel’. Ook al had ik in mijn ogen nog steeds gefaald, ik heb iets heel groots overwonnen. Ik sprak het uit met het delen van de leerpunten op de laatste dag, en dat was een van de meest bevrijdende momenten sinds ik zen beoefen. Ik mag kwetsbaar zijn, ontdekte ik, en dat is geen falen! De zware ballast die hieronder zat, de pijn in mijn buik en trilling in mijn stem, voelde ik letterlijk de openstaande deur uitwaaien terwijl ik het uitsprak.Spelregels
Een dialoog in groepjes over onze eigen ‘spelregels’, gaf meer zicht op mijn autoriteitsbubbel: mijn opgeschreven regels bleken erg rigide. Hier heb ik nog wat in te doen: een speelsere, flexibelere geest trainen. Want als ik alles wat minder serieus neem, wordt het leven lichter. Als ik naar problemen kijk als een spel met hindernissen in plaats van als een strijd om rechtvaardigheid, dan worden vele situaties een ‘uitdaging’ in plaats van een lijdensweg en een stuk eenvoudiger om mee om te gaan.Niet te serieus nemen
De eerste nieuwe oefenstof volgde snel: bij het sluiten van de deuren na kinhin, rukte ik het gordijn eraf. Dat ging gepaard met gekletter en gestuntel. In plaats van door de grond te willen zakken, moest ik glimlachen. Heerlijk om mijzelf niet al te serieus te nemen! Illustratief dat ik alles, dus ook het sluiten van deuren, met zoveel mogelijk zuivere aandacht moet doen. Dat is de oefening.Iedereen kijkt anders
Nadat we bij het feestmaal de stilte doorbraken, verdampte het onbehaaglijke, pijnlijke gevoel van de zwakste schakel te zijn nog verder. Uit meerdere hoeken kreeg ik lof dat ik de sesshin heb volgemaakt, ik had ook naar huis kunnen gaan. Zo had ik er zelf nog niet naar gekeken. Het maakte heel expliciet duidelijk (nu had ik het ervaren!) dat het volkomen zinloos is om mij bezig te houden met wat anderen vinden. Iedereen kijkt anders (dan ik denk) en vanuit zijn of haar eigen perspectief.Persoonlijk inzicht
Door de helende werking van het afzien, bracht deze sesshin een schat aan persoonlijke inzichten. De sesshin bleek een hele veilige omgeving om te oefenen met het verkennen van grenzen. Dit was ook een vorm van spelen!Verlichtingsmomentje
Met die open blik heb ik een verlichtingsmomentje ervaren toen ik enkele dagen na de sesshin door Dordrecht liep. Stap voor stap, heel bewust mijn voeten afwikkelend, ademend naar mijn buik, de zon op mijn huid, een koud windje net voelbaar langs de randen van mijn jas. Heel intens, alsof alles nieuw voor me was. Ik groette iedereen onderweg met een hele grote glimlach en liep triomfantelijk en trots naar huis met een doos vol Zen.nl -cadeautjes als reminder dat ik mezelf mag ondersteunen: twee kniesteunkussentjes en een officiële zen timer. Deze had ik nu wel verdiend.Data komende sesshins
Van 14 t/m 20 januari 2024 o.l.v. Remko de Beer (nog enkele plaatsen vrij)Van 7 t/m 13 april 2024 o.l.v. Floor Rikken
Van 14 t/m 20 april 2024 o.l.v. Yvonne Visser
Van 23 t/m 29 juni 2024 o.l.v. Rients Ritskes
Van 6 t/m 12 oktober 2024 o.l.v. Arthur Nieuwendijk
ZenActueel Blog
Aanbevolen links:
Zen Incompany
Zen.nl winkel
ZenActueel nieuwe artikelen
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari