ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Varen op je eigen kompas
Jeannette Vos spreekt Tonny van Kooten /
Zen.nl Rotterdam-Zuid / 14 mrt. 2023
Tonny van Kooten werd in 1985 wereldkampioen wedstrijdzeilen. Sinds februari 2020 is zij begonnen met zenmeditatie bij Zen.nl. Momenteel is ze
ziop (zenleraar in opleiding) . Jeannette Vos kent haar uit de groep bij Zen.nl Rotterdam-Zuid en heeft met haar een gesprek over haar topsport, haar vallen en opstaan en haar beoefening van zen.
Zeilcarrière
Als kind had Tonny met haar zusje, bij de Loosdrechtse Plassen, op 10 jarige leeftijd een tweepersoons kinderboot. Haar sportieve opa, die zelf niet kon zeilen liet Tonny, met veel geduld, aandacht en tijd, zelf ontdekken hoe ze moest zeilen. Op 12-jarige leeftijd kreeg ze van haar vader een eigen wedstrijdzeilboot. Hij vertelde erbij: “Deze krijg je van ons, voor de rest is het up to you”. Het is ongekend dat deze wereldkampioen in spé nooit lessen gevolgd heeft op een zeilschool. Het zeilen heeft ze geleerd door de aanmoedigingen van haar opa en later door de ontmoetingen met andere zeilers. Verder heeft ze er de nodige boeken over geraadpleegd.
Tijdens de jaren zeventig-tachtig waren er nog geen sponsors en moest Tonny zelf zorgen voor haar trainingen, kleding en zeilmaterialen. Naast het volgen van de opleiding maatschappelijk werk, de vele zeiltrainingen heeft ze baantjes gehad als krantenbezorger en was ze werkzaam in de horeca. Je kunt je goed voorstellen dat dit veel moeite, discipline, doorzettingsvermogen en een zuinige manier van leven betekende. In die jaren was er ook geen trainer in beeld om haar persoonlijk te coachen.
Tonny haalde meerdere topprestaties op diverse NK`s, EK`s en wereldkampioenschappen. In 1985 was ze de beste zeiler van het jaar en kreeg ze de Connie van Rietschoten trofee. Dat ze, samen met haar teamgenoot Henneke Stavenuiter, deze wereldkampioenschap won is voor haar de allermooiste overwinning in haar carrière. Het leek vooraf onmogelijk, hun concurrent moest daarvoor op de 7e of lagere plek eindigen en Tonny en Henneke moesten dan 1e worden. “Doordat we goed gefocust waren en ons aan ons plan hielden hebben we kunnen winnen”, aldus Tonny.
Zeilen is aanvoelen en snel reageren
Enthousiast vertelt Tonny wat haar zo aansprak in het wedstrijdzeilen: “je bent in de natuur, op het water, je bent je bewust van de wind en de waterstromen. De pure elementen. Zo sportief bezig zijn, me één te voelen met mijn omgeving, daar voelde ik me uitermate goed bij. Je moet het zeilen goed aanvoelen en in staat zijn om in snelheid beslissingen te nemen, weten en doen wat op dat moment belangrijk is. Ik was gedreven om de beste te zijn”.
Op de vraag wat ze beginnende topsporters wil adviseren geeft ze meerdere antwoorden:
Leer jezelf heel goed kennen. Leer goed voelen. Kijk met een nieuwe blik naar de plek die je wellicht al kent. Sta open voor verandering zonder twijfel. Maak doelen voor de korte termijn en een doel voor de langere termijn. Zorg dat je je goed voorbereid hebt op belangrijke, beslissende momenten. Graag willen presteren met anderen maakt je meer allround. Wees niet bang voor de concurrent, de beste van dat moment wint, hoe zuur dit ook is voor de verliezer. Wat voorop staat is GENIETEN van wat je doet. En: er is meer dan sport alleen!
Vallen en opstaan
Helaas werd Tonny in 1988 gedwongen door persoonlijke en fysieke omstandigheden te stoppen met datgene waar haar hart lag, de zeilwedstrijden. "Ik bedreef zeilen op het hoogste niveau. Ik wilde graag alles goed doen en dat kon op een gegeven moment niet meer. Dit in combinatie met problemen in de privésfeer was ondoenlijk. Ik heb er hard aan moeten werken om dit te verwerken. Ik heb veel steun gehad van de mensen om me heen. Ik viel in een groot gat, maar ontdekte ook: er is méér dan zeilen alleen! Ik genoot ervan om naar de bloemetjesmarkt te gaan, naar muziek te luisteren en zomaar door de stad te lopen.
In 2014 maakte Tonny een zeer ongelukkige val met haar fiets. Tonny droeg altijd een fietshelm, helaas niet op de fatale dag van haar ongeluk. Het is een wonder dat ze het ongeval overleefd heeft. De klachten (extreme vermoeidheid, geheugenverlies, afasie, verstoorde coördinatie, duizeligheid en misselijkheid) waren de eerste tijd enorm lastig en ze veranderen nog steeds. Ze leerde tijdens haar revalidatie om goed te voelen wat kon en wat nog niet kon. Bij teveel doen bijvoorbeeld verergerde de misselijkheid. Om in zeiltermen te spreken: ze voer op eigen kompas om te bezien wat mogelijk was om alle dagelijkse dingen weer te oefenen en in beweging te blijven. Ze was blij met hetgeen nog wel mogelijk was en met de verbeteringen die langzaam in gang werden gezet. Ze leerde omgaan met ongemak. "Ik ben gestart met een blokje om lopen. Later werd het een stukje fietsen en nu kan ik weer langere afstanden op de fiets afleggen."
Verder met zen
Vlak voordat ze begon met Zen.nl ging ze zelf weer de boodschappen doen. Iedere dag door weer en wind. De aanrader van zen om met aandacht te lopen heeft haar hierbij geholpen. "Ik raad iedereen aan om op een meditatiekussen te gaan zitten omdat veel mensen, net als ik, hun zekerheid buiten zichzelf zoeken. We menen daardoor dingen zeker te weten, dat maakt dat we onszelf minder vragen stellen. Door meditatie leer ik om mijn eigen gedachten en gedrag onder ogen te zien. Ik merk op wanneer ik iets projecteer op een ander en onderken wat dit zegt over mezelf. Ik leer mijn eigen zwakheden beter zien en kan er daardoor beter mee omgaan. Ik ben me meer bewust van mijn eigen gedrag en de eventuele impact van mijn gedrag op mezelf en de ander. Dit maakt dat ik mezelf beter leer kennen, me gelukkiger voel en ik denk dat anderen in mijn contacten daar ook gelukkiger van worden. Zen leert me om goed aan te voelen wat me beweegt in het leven. Door goed te leren voelen merk ik spanningen en emoties eerder op. Ik kan lastige dingen van mezelf beter onder ogen zien, ze mogen er zijn. Door buiten mijn comfort-zone te gaan, ontdek ik dat er meer mogelijk is dan ik vooraf dacht. Wat mij het meest raakt in Zen.nl is de eenvoud. Gaan zitten en me richten op mijn ademhaling. Alles wat langskomt mag er zijn, zonder dat ik eraan blijf plakken. Dat ene moment geeft mij heel veel ruimte en rust voor de dag, zeker ook in deze hectische wereld. Goed voelen wat is maakt dat ik zuiverder kan handelen."
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari