ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Trumps waarheid
De pragmatische waarheidsopvatting
Volgens de pragmatische theorie is een uitspraak waar als deze in de praktijk effectief is. Hierbij draait het dus niet primair om een overeenstemming met de werkelijkheid of de samenhang met wat anderen vinden, maar om de praktische effectiviteit ervan. Een opvatting is waar als deze in de praktijk wordt bevestigd. De pragmatische opvatting van waarheid is in de praktijk ook zeer gangbaar. Probeert niet iedereen wel eens door iets te beweren de werkelijkheid te manipuleren? Politici proberen in ieder geval vaak, door het luid en duidelijk delen van hun opvattingen, invloed te hebben op de wereld. Lukt dat, dan is dat een voorbeeld van de toepassing van een pragmatische waarheidsopvatting. We gebruiken deze benadering van de waarheid dus veelvuldig, zowel in de politiek als daarbuiten. Ook veel van onze sociale afspraken zijn gebaseerd op de pragmatische waarheid. In het dagelijks leven vertrouwen we op deze sociaal geaccepteerde waarheden om soepel te kunnen functioneren in de samenleving. Dit kan variëren van beleefdheidsregels tot culturele normen en gebruiken. Hoewel deze waarheden vaak niet objectief vastgesteld zijn, zijn ze wel functioneel en dragen bij aan een harmonieuze interactie tussen mensen. Zo namen veel mensen tijdens de coronacrises maar aan dat het dragen van mondkapjes goed was en deden het braaf om zo de maatschappij in die crisis draaiende te houden. Heel pragmatisch, maar wetenschappelijk op z’n minst dubieus. De pragmatische opvatting is anders dan de eerste twee opvattingen. Die beogen beide op hun manier de realiteit op een bepaalde manier te bevatten, terwijl de pragmatische benadering, uitgaande van bepaalde opvattingen over de realiteit, deze bewust probeert te beïnvloeden. Iets wordt in deze opvatting als waar beschouwd wanneer het werkt.Voorbeelden
Als Trump in veel reclamecampagnes beweert dat hij de volgende president van Amerika zal zijn en en deze boodschap als ‘waarheid’ verspreid wordt, dan is deze opvatting van de waarheid pragmatisch en juist gebleken. Naast dit politiek manipulatieve voorbeeld van het gebruik van de pragmatische waarheidsopvatting, zijn er ook empathische voorbeelden. Wanneer een leraar tegen een leerling zegt dat deze iets echt wel kan, zal dit waarschijnlijk een positieve invloed hebben op het functioneren van die leerling. Ook het placebo-effect in de medische wetenschap is een voorbeeld van een pragmatische waarheid. Wanneer de arts tegen de patiënt zegt dat het medicijn altijd werkt en daarmee de patiënt veel vertrouwen geeft, zal dit medicijn - versterkt door het placebo-effect – in de praktijk ook vaak echt werken. Door de effectiviteit ervan wordt dit placebo-effect inmiddels in de medische wereld zeer serieus genomen.Waarheid en belangen
Uitgesproken ideeën over de waarheid hebben altijd wel iets te maken met belangen en bij de pragmatische opvatting kan het belang zelfs gezien worden als basis ervan. Zo is het belang van de correspondentietheorie dat het ons grip geeft op de werkelijkheid, waardoor we er gemakkelijker over kunnen communiceren. Op die wijze draagt de correspondentietheorie bij aan ons welzijn. De coherentietheorie versterkt de sociale samenhang in een groep, met bijpassende zekerheden als gevolg. Met de pragmatische opvatting van de waarheid kunnen we de werkelijkheid beïnvloeden en verder naar onze hand zetten.Data komende sesshins
Van 14 t/m 20 januari 2024 o.l.v. Remko de Beer (nog enkele plaatsen vrij)Van 7 t/m 13 april 2024 o.l.v. Floor Rikken
Van 14 t/m 20 april 2024 o.l.v. Yvonne Visser
Van 23 t/m 29 juni 2024 o.l.v. Rients Ritskes
Van 6 t/m 12 oktober 2024 o.l.v. Arthur Nieuwendijk
ZenActueel Blog
Aanbevolen links:
Zen Incompany
Zen.nl winkel
ZenActueel nieuwe artikelen
Zenleraar Joke Batink vertelt: ‘Het leven is geen generale repetitie’
Felicitaties voor Arthur
Ingrid over haar cursus zenmeditatie
Zen, Rammstein en alles willen
Hoe besmettelijk bubbels zijn
Verantwoordelijk voor de ander?