ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Sesshin over de gezonde waarheid
Redactie Zen.nl Nederland / 12 oktober 2023
Dagelijks vraag je je af wat waar is. Immers, je wordt voortdurend gebombardeerd met informatie én misinformatie. Is de mail van je bank echt of phishing-mail? Is wat je leest in de krant echt waar of een mening? Wie kun je vertrouwen en is wat jij denkt waar? Online bedreigingen zijn vaak fake of loos alarm, maar toch geven ze veel stress. Hoeveel waarheid heeft een mens nodig om goed te kunnen functioneren?
In de komende sesshin van 14 t/m 20 januari onder leiding van zenmeester Remko de Beer staat het thema 'de gezonde waarheid' centraal. Er zijn nog enkele plaatsen beschikbaar. Klik hier voor meer info en aanmelding
Een van de boeken die tijdens de komende weeksesshin als inspiratie dient is 'Hoeveel waarheid heeft de mens nodig?' van Rüdiger Safranski. Een van de centrale thema's van het boek is de spanning tussen het streven naar waarheid en het verlangen naar comfort en veiligheid. Safranski stelt dat hoewel de waarheid ongetwijfeld belangrijk is voor onze intellectuele en morele ontwikkeling, er omstandigheden zijn waarin de onverbloemde waarheid te overweldigend en destructief kan zijn. We hebben volgens hem een evenwicht nodig tussen waarheid en emotionele stabiliteit.
Safranski begint met het onderzoeken van de historische en filosofische wortels van onze zoektocht naar waarheid. Hij duikt in de geschriften van figuren als Plato en Nietzsche, die hebben geworsteld met vragen over de waarheid en haar relatie tot het menselijk bestaan. Door deze historische lens benadrukt hij de blijvende betekenis van de waarheid als een boeiend filosofisch thema.
Vervolgens onderzoekt de auteur hoe de moderne samenleving onze relatie met de waarheid heeft gevormd. Hij stelt dat het informatietijdperk, gekenmerkt door de snelle verspreiding van informatie via verschillende media, zowel de toegang tot kennis heeft gedemocratiseerd als nieuwe uitdagingen heeft geïntroduceerd. In een tijdperk van nepnieuws, propaganda en een overvloed aan informatie is het steeds moeilijker geworden om waarheid van onwaarheid te onderscheiden. Safranski beweert dat deze overvloed aan informatie heeft geleid tot een soort ‘waarheidsmoeheid’, waarbij individuen apathisch of cynisch kunnen worden over het zoeken naar de waarheid.
Verder reflecteert Safranski op de rol van de waarheid in persoonlijke relaties. Hij bespreekt de spanning tussen eerlijkheid en bedrog en benadrukt het belang van vertrouwen in menselijke interacties. Het boek nodigt lezers uit om na te denken over hoeveel waarheid gepast of noodzakelijk is in verschillende sociale contexten, van vriendschappen tot intieme relaties, en hoe transparantie onze verbindingen met anderen kan beïnvloeden.
Safranski onderzoekt ook de relatie tussen waarheid en identiteit. Hij suggereert dat ons zelfbeeld nauw verbonden is met ons begrip van de waarheid. Hoe we onszelf waarnemen en onze persoonlijke verhalen construeren, hangt af van de waarheden die we accepteren en verwerpen. We worden uitgedaagd om de verhalen die we onszelf vertellen te onderzoeken.
Een aanzienlijk deel van het boek is gewijd aan het idee dat te veel waarheid schadelijk kan zijn voor ons psychisch welzijn. Safranski stelt dat individuen soms zelfbedrog kunnen gebruiken als coping-mechanisme om zichzelf tegen pijnlijke waarheden te beschermen. Dit roept diepgaande ethische en psychologische vragen op over de grenzen tussen zelfbehoud en zelfbedrog.
Ook bespreekt Safranski de rol van kunst die in haar verschillende vormen een ruimte biedt waar de waarheid kan worden onderzocht en weergegeven op manieren die in andere domeinen misschien niet mogelijk zijn. Kunst gaat over waarheden die emotioneel, symbolisch of subjectief zijn, waardoor ons begrip van de waarheid verder gaat dan louter feiten en stellingen.
Door het hele boek heen weeft Safranski filosofische ideeën, historische voorbeelden en persoonlijke reflecties samen om een tot nadenken stemmende verkenning van de waarheid in de hedendaagse samenleving te creëren. Hij daagt ons uit om te worstelen met de complexiteit van de waarheid in het eigen leven en na te denken over hoe het streven naar waarheid kruist met onze eigen persoonlijke waarden en ambities.
In de komende sesshin van 14 t/m 20 januari onder leiding van zenmeester Remko de Beer staat het thema 'de gezonde waarheid' centraal. Er zijn nog enkele plaatsen beschikbaar. Klik hier voor meer info en aanmelding
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari