ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Rust, balans en koan.
Ervaring weekendsesshin
Richard Langerak /
Zen.nl Utrecht / 16 mei 2023
Richards valkuil is te veel werken. Met de wekelijkse meditatieavonden en het dagelijks mediteren weet hij de balans tussen werken en rust redelijk te handhaven, maar die balans blijft een uitdaging. Tijdens een weekend lang mediteren en het werken met een koan komt hij tot nieuwe inzichten over de verhouding tussen denken en voelen. Hij weet nu beter wat hij wil.
Komend weekend van 19 t/m 21 mei is er een weekendsesshin met als thema ‘een warm welkom’. Voor de snelle beslisser is er nog een plek beschikbaar. Klik hier voor meer info en aanmelding
Met een goed gevoel keek ik uit naar de weekendsesshin in de Maanhoeve in Exloërveen onder leiding van Jan de Ruiter en Steven Edelenbosch. Ondanks grote uitdagingen voel ik me het laatste jaar goed in balans, ook al merk ik wel dat ik toch weer in mijn oude valkuil ben gestapt en te veel werk heb aangenomen. Ik ben als zelfstandige begonnen om meer controle te hebben over de rust en ruimte in mijn agenda. Maar mijn valkuil is hardnekkig: ik
wil vaak te veel, en daarom
doe ik ook vaak te veel. “Alles wat je doet, is één met wat je wilt” zei
Rients al een tijd geleden.
De rust van een weekendsesshin voelt op dit moment dan ook erg aantrekkelijk. Maar zoals ik zelf in mijn les vorige week nog aangaf: mediteren om van onrust terug te keren naar rust is prima en waardevol, mediteren vanuit rust is nog waardevoller. Mijn reden om aan sesshins deel te nemen is dan ook niet om rustig te worden, maar om geconcentreerd in de spiegel te kijken die me dagenlang wordt voorgehouden.
Rust leidt tot zicht op bubbels
De ervaring met vorige sesshins heeft me geleerd dat er juist op deze momenten, juist in deze (externe) prikkelarme omgeving, dingen naar boven kunnen komen die niks te maken hebben met de situatie waar ik in zit. Niks te maken hebben met de dingen waar ik in gedachten mee bezig ben. Überhaupt alles waar ik
bewust mee bezig ben. De spiegel doet zijn werk.
Ik weet dat als ik eenmaal op mijn kussen zit en mijn wereld tijdelijk is gereduceerd tot ongeveer één vierkante meter, juist de zaken waar ik helemaal niet mee bezig ben ineens kunnen verschijnen. Ik wilde hier eerst opschrijven ‘in mijn gedachten op komen’, maar dat is slechts een deel van de werkelijkheid. Heel toevallig (of misschien niet?) was de koan van de sesshin: “
Wat is de relatie tussen denken en voelen? ”.
Mijn koan-proces
Ook het koan-proces dat in mijn lichaam en geest begint te lopen, is inmiddels bekend en voelt vertrouwd. Eerst gaat mijn ratio los en begint mijn ego de vraag te ontleden.
Wat is de relatie tussen denken en voelen… wat is een relatie eigenlijk? De eerste associatie is een liefdesrelatie tussen twee mensen, een voorbeeld van een sterke, verbindende band. Verbindend, dus een relatie verbindt twee (of meer?) mensen (of dingen?) aan elkaar. Vervolgens worden de vragen die in me opkomen wat ‘vager’, soms tot op het belachelijke af. Tenminste, zo voelt het in eerste instantie soms. Is een relatie tussen twee mensen hetzelfde als een relatie tussen twee woorden? En een relatie tussen twee dingen suggereert dat het twee verschillende dingen zijn. In de koan worden ‘denken’ en ‘voelen’ genoemd. Het zijn wel twee woorden, maar zijn denken en voelen wel verschillende dingen? In het boeddhisme wordt de geest niet voor niets gezien als het zesde zintuig. En een van mijn eerdere bevindingen was dat ik soms denk dat ik iets voel, maar dat dat slechts de manifestatie van een gedachte was. En over voelen… heb ik niet geleerd dat voelen meerdere betekenissen kent? Als ik onder de douche sta, voel ik de waterdruppels en de kou van het water op mijn huid, en tegelijkertijd voel ik me prettig en ontspannen. Voelen, gevoelens, emoties, wat zou er hier bedoeld worden? Spontaan komt er een mini-gedicht in me naar boven.
Ik denk wat ik denk, ik voel wat ik voel, is dat nu het doel?
Het lijkt zo simpel, maar ik denk en ik voel
En ik denk en ik voel, ik denk en ik voel…
De mooie fase
Het gedicht luidt de voor mij mooiste fase van mijn koan-proces in. Dit is het moment waarop er beelden beginnen te verschijnen, en soms verschijnen er ook gedichten of zelfs haiku’s in mijn geest. Het lijkt alsof ik maar hoef voor te lezen wat een ander deel van mij al achter de schermen had bedacht. Mijn sesshin-boekjes staan vol met tekeningen (soms zelfs hele cartoons), gedichten en haiku’s die soms zo mooi de essentie van de ervaring vastleggen. Ik merk dat ik heel erg kan genieten van dit proces en om te spreken in de geleide meditatie waar we in Utrecht vaak mee starten: ik kijk graag vanaf de oever hoe deze prachtige schepen over de rivier langs varen. En waar ik zit is rust en stilte.
Tandenpoetsen
Tijdens het koan-proces ben ik niet bezig met het vinden van het ‘juiste’ antwoord. De spiegel die me tijdens het hele proces antwoorden voorschotelt, doet zijn werk. Elke keer weer leer ik iets over mezelf. Soms iets kleins, soms iets heel groots.
“Je tanden zijn niet schoon als je ze gepoetst hebt; ze worden schoon gedurende het poetsen.” zei Rients ooit. En als er iets is wat een sesshin biedt, dan is het wel een hele fijne tandenborstel.
Komend weekend van 19 t/m 21 mei is er een weekendsesshin met als thema ‘een warm welkom’. Voor de snelle beslisser is er nog een plek beschikbaar. Klik hier voor meer info en aanmelding
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari