whatsapp
 

 

ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven




Zen.nl, Zen, meditatie, leren mediteren, geluk, meetbaar, betrouwbaar, onderzoek, factoren, invloed, afspreken



Over de meetbaarheid van geluk



Carel van Os / Zen.nl Nijmegen / 4 juli 2023

Waarom is geluk net zo meetbaar als de temperatuur van water? In een WESP bijeenkomst (Wetenschap en Spiritualiteit in de praktijk) stond GELUK centraal aan de hand van een artikel van professor dr. Ruut Veenhoven. Veenhoven is zijn hele leven en over de hele wereld bezig geweest om geluk van mensen (populaties) te meten en op een schaal van 0 t/m 10 te kwantificeren. Het is hem gelukt om een meetinstrument te ontwikkelen waarmee je op eenvoudige wijze geluk kunt meten. Het instrument is gevalideerd. Dat wil zeggen dat het wetenschappelijk geijkt is en dus als zeer betrouwbaar kan worden beschouwd. Het instrument is net zo eenvoudig als doeltreffend en bestaat uit de vraag: Welk cijfer geeft u zichzelf op een schaal van 1 t/m 10 voor uw geluk als u de laatste maand overziet?

Wat zegt een gelukscore?

In de WESP brandde vervolgens de discussie los: Wat meet je als je mensen vraagt hoe gelukkig zij zijn? Geluk is niet wetenschappelijk te definiëren, omdat geluk een subjectieve gemoedstoestand is en dus voor iedereen iets anders betekent. Natuurlijk zijn er wel degelijk factoren te noemen die het geluksgevoel van mensen sterk beïnvloeden. Het is daarom niet verwonderlijk dat de gelukscore in Zimbabwe met een magere score van 3.3 onderaan de wereldlijst staat, terwijl Denemarken en Nederland bij de top drie van de wereld horen met scores hoger dan 8.

Vergelijking met temperatuur

Een van de deelnemers stelde vervolgens voor om het meten van geluk eens te vergelijken met het meten van de temperatuur van water. Iedereen accepteert dat smeltend ijs een temperatuur heeft van 00 ˚ Celsius en dat water kookt bij 100 ˚ C weliswaar bij een luchtdruk van 1 atmosfeer. Dit is een afspraak die Celsius voor ons heeft geformuleerd en die in grote delen van de wereld wordt gebruikt. Fahrenheit dacht er anders over en beweerde dat ijs smelt bij 320 F en water kookt bij 2120 F. In Nederland vinden we dat niet handig maar de Amerikanen kunnen hier goed mee overweg. Temperatuurmeting is dus gebaseerd op afspraken. Echter als je willekeurig mensen op straat zou vragen waarom ijs bij 00 ˚ C smelt dan zullen weinig mensen weten wat de moleculaire structuur is of wat de fysisch chemische eigenschappen zijn van ijs of water. We weten meestal nog wel dat ijs lichter is dan water en dus bovendrijft en dat water op grote hoogte eerder kookt dan op zeeniveau, dus bij een lagere temperatuur dan 100 graden, maar als je naar een verklaring vraagt dan wordt het al gauw stil. Chemici en fysici kunnen wel uitleggen waarom de atomen in een watermolecuul, met de chemische formule H2O, in ijs niet bewegen maar de elektronen nog steeds vrolijk rondrennen in hun banen rond de atoomkern. Om de temperatuur van water op wetenschappelijk verantwoorde wijze te meten met behulp van een thermometer is het niet nodig om te weten welke moleculaire interacties verantwoordelijk zijn voor het smelten van ijs of het koken van water. 20 ˚ C is 20 ˚ C en dat is een aangename kamertemperatuur.

Meer weten niet nodig

Eveneens is het dus niet nodig om exact te weten welke factoren het menselijk geluk bepalen om af te spreken dat we de mate van geluk uitdrukken in een schaal van 0 t/m 10. Een score van 8,5 is gewoon een score van 8,5 en dan is voor iedereen duidelijk dat dit een hoge mate van geluk uitdrukt. Onderzoek naar factoren die van invloed zijn op ons geluk is daarom een ander soort onderzoek dan het meten van geluk. Net zo goed als het onderzoek naar het gedrag van watermoleculen een ander soort onderzoek is dan het vaststellen van de temperatuur van water met behulp van een thermometer. De conclusie is dat geluk wetenschappelijk net zo goed en gemakkelijk meetbaar is als de temperatuur van water.

Carel van Os is emeritus hoogleraar Fysiologie / Het artikel werd eerder gepubliceerd in ZenActueel in 2011. We herplaatsen dit artikel gezien de relevantie van het onderwerp. Dit voorjaar publiceerde de VN weer haar jaarlijkse index, waarop Nederlanders een plek hoger zijn gekomen en nu op de vijfde plaats staan na de Scandinavische landen, met Finland op nr. 1.