ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Niet teveel mediteren in zenvol Japan - deel 1 -
Zen o.l.v. abdis Eko
In de laatste week ging ik op sesshin/retraite in Antaiji. Antaiji is een kleine, zoveel mogelijk zelfvoorzienende, zengemeenschap onder leiding van abdis Eko, in de bergen in de buurt van Hamasaka bij Tottori. De bewoners beoefenen zazen en bestuderen de leer van Boeddha. Groenten en rijst worden op de velden rond de kloostertempel verbouwd en er wordt op hout gekookt. Er wordt vegetarisch gegeten, maar als de buren vlees doneren, dan wordt dit bereid en gegeten. Het schijnt het enige klooster in Japan te zijn waar men op deze basale manier het zenboeddhisme praktiseert.Zonder kennis te maken
We -twaalf personen uit verschillende windstreken van de wereld- werden kort welkom geheten door Tasman, een jongeman uit Australië. Hij legde in een hoog tempo uit wat de gang van zaken in het klooster is. Wij zouden eraan mee gaan doen. Later vernam ik dat deze man sinds een jaar in Antaiji verbleef en daar vóór reeds 2,5 jaar in Osaka Engelse les gegeven had om de Japanse taal te leren. Hij maakte een serieuze indruk op me qua zen-beoefening en ook een ambitieuze. Niemand vroeg wat onze verwachtingen waren, niemand kwam kennis met ons maken.Verwarmd bad
Iedere deelnemer aan de sesshin kreeg een nagenoeg lege kamer van zes tatami-matten met een futon (opvouwbaar matras met dekbed) en uitzicht op de bergen. Daarnaast was er een gezamenlijke doucheruimte, inclusief verwarmd bad (afwisselend mannen- en vrouwentijd) en (hurk)toiletten. Ontlasting wordt opgevangen, gecomposteerd en op de velden gebruikt. Dat idee weerhield me drie dagen van poepen. Ik walgde ervan, ook van de geur in de toiletruimte. Na een paar dagen was ik er aan gewend en kwam ik tot het inzicht dat het gewoon natuurlijk is dat dat wat we in ons lichaam stoppen, er voor een deel ook weer uitkomt. Dat ik over poep en pies zo moeilijk doe, is niks anders dan conditionering.Twee uur mediteren
Wat waren mijn verwachtingen? Veel mediteren, voor de rest was ik redelijk blanco. Mijn enige vergelijkingsmateriaal zijn de strak geprotocolleerde sesshins van Zen.nl. Dat we in Antaiji per dag 2x2 uur zouden mediteren (in de vroege ochtend en de vroege avond) viel me tegen. Bij de sesshins van Zen.nl zitten we zo’n zeven uur per dag. Zie hier mijn prestatiebubbel.Na het mediteren
Dat een meditatie van zestig minuten anders is dan drie van vijfentwintig minuten afgewisseld met een snelle kinhin, ontdekte ik snel genoeg. De valkuil waar ik met open ogen in liep, was te snel opstaan voor de kinhin met een nog slapend been. Natuurlijk viel ik om! Vervolgens was ik tijdens de meditatierondes veel bezig om te proberen een slapend been te voorkomen; confrontatie met het inzicht hoeveel moeite ik heb om ruimte in te nemen, om anderen op mij te laten wachten.Mediteren zonder ervaring
Er waren ervaren, minder ervaren en zelfs onervaren deelnemers. Just sitting, was de instructie. Houdinginstructie werd er wel gegeven. Op de bedenkingen die geuit werden, antwoordde Eko luchtig: Try it, nobody is going to kill you. Ik ontdekte dat het tellen zoals we dat bij Zen.nl doen, op de een of andere manier weliswaar houvast geeft, maar me ook in de tijd kon vastzetten. Drie tellen is bij mij ongeveer een minuut, dus na 3x10 tellen zou er 10 minuten voorbij moeten zijn: hoe lang duurt het nog?!Wel humor
Een grappig mens trouwens, de abdis. Een van de deelnemers merkte op (ja, we mochten tijdens pauzes met elkaar praten) dat hij gezien had dat zij met haar bovenlichaam had gewiegd en hij vroeg haar of ze dat deed op het geluid van de kikkers (hij had zelf ontdekt dat hem dat hielp om erbij te blijven). Ze begreep het niet helemaal of deed alsof, antwoordde dat ze haar houding wellicht gecorrigeerd had, om er vervolgens aan toe te voegen: or just sleep.Stressvolle maaltijd
De maaltijden werden ritueel en zwijgend uitgevoerd, zittend op onze knieën (in seiza) aan een lage tafel, met veel buigen, opletten en of/wanneer je je tafelgenoten moest bedienen en hoe je eetkommen en -stokjes te gebruiken. Ook behoorde je je eetset op de juiste wijze schoon te maken en in je doek te knopen voor de volgende maaltijd. Dit was tamelijk stressvol en het doet gewoonweg pijn om langere tijd zo te moeten zitten. Kortom, dit was een dikke vette confrontatie met mijn ouder en stijver wordende lijf en met het trage tempo waarin ik opstond.Naakt geboren worden
Een enigszins betuttelende deelneemster had me uit de bibliotheek van Antaiji het boek ‘Opening the hand of thought’ van Kõsho Ushiyama, een eerdere abt, gebracht. Daarin las ik een interessante verhandeling over hoe we naakt geboren worden en ook weer naakt de wereld zullen verlaten en dat we tussentijds verschillende kleren dragen (lees: identiteiten/rollen). Ik bevind me nu toch echt in de levensfase waarin ik de kleren van een oudere vrouw heb te dragen, of ik het nu leuk vind of niet. Het zo te zien, in plaats van er helemaal in te zakken, gaf enige luchtigheid. Volgende week deel 2 van Anjo haar verhaal Voor wie dit najaar ook naar Japan wil, voor een zentuinen studiereis in en rond Kyoto (van 4 t/m 16 nov.), is er nog één van de 12 plaatsen vrij op de exclusieve zenreis o.l.v. zenleraar Jeroen Verstappen. Voor meer informatie zie: studiereis-zentuinen-kyoto. Er zal ook in zentempels gemediteerd worden, maar studie van de zentuinen is het hoofddoel van deze reis. Degene die belangstelling heeft voor de laatste van de 12 beschikbare tickets mailt het beste nu rechtstreeks naar jeroen@zen.nl
ZenActueel Blog
Aanbevolen links:
Zen Incompany
Zen.nl winkel
ZenActueel nieuwe artikelen
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari