ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Negenvoudig tegengif voor Vecaa’s
Je bent een echte vecaa
Je bent een verwend, egocentrisch, cynisch, academisch en arrogant mannetje, zei mijn coach. Precies het stukje reflectie dat ik nodig had. Verwend?! Arrogant?! Ik?! Ik ben toch best een aardige en voorkomende jongen. En wie ben jij eigenlijk? Maar goed, ik zat daar om wat te leren over mezelf en voelde meteen dat het ‘waar’ was. Het probleem is alleen dat ik doorgaans relatief trots ben op mijn slechte eigenschappen. Noem het eigenwijs, noem het ego, maar ik zou gewoon onbewust verwend verder kunnen leven. Althans…Angst om tekort te komen
De volgende dagen werden de voorbeelden van mijn gedrag een voor een opgediend. Laat ik me beperken tot het eten. Wanneer er eten op tafel komt, meen ik hier automatisch het meeste recht op te hebben. De mooiste aardbeien (want daar houd ik zo van), het lekkerste en grootste stuk vlees (want ik ben toch het grootst) en het laatste restje uit de pan (want ik heb zo hard gewerkt). Ik raak gepikeerd wanneer er geen rekening wordt gehouden met mijn behoefte aan voldoende eten. Daar komt bij dat ik sinds mijn intolerantie voor gluten al helemaal een speciaal geval ben en wanneer er geen glutenvrije alternatieven zijn, word ik nerveus. Straks kom ik tekort! Nog een onhebbelijkheid: wanneer er iets aan de maaltijd ontbreekt (mayonaise, augurken, crème fraîche, you name it), kan ik niet genieten tot het er is. Daarom sprint ik met enige regelmaat en wanneer iedereen al aan tafel zit nog effe naar de Coöp. Heel irritant. Heb ik daar dan geen feedback op gehad? Jawel. Mijn ex vond het teleurstellend dat ik mijn favoriete en speciaal voor mij gekochte toetjes in de koelkast niet meer opmerkte. Na een avondmaal in een studentenhuis, waar ik voor de zoveelste keer meeat zonder zelf iets in te brengen, werd mij het toetje ontzegd. Ik was diep beledigd. En bang om in een bar, in ruil voor een welkomstmuntje, mijn gratis drankje niet te ontvangen, griste ik de munt snel achter de toog vandaan. De hoon van mijn vrienden was mijn deel. Vanwaar die paniek?Emotionele logica
Verwend is miskend, aldus mijn coach. Je denkt dat je recht hebt op het beste en het meeste. Het is een patroon of ‘emotionele logica’. Logica die niet uit de lucht komt vallen. Thuis werd ik als oudste van drie zoons regelmatig verwend. Mijn moeder spaarde voor ons het brood uit de mond en omdat ik de oudste (en grootste) was, kreeg ik vaak net wat meer dan de rest. Overigens tot verontwaardiging van mijn vader, waar ik mijn privileges mee moest delen. En dit patroon leeft voort. Nog steeds doet mijn moeder haar best om me te verwennen. Ze bakt een glutenvrije cake als ik op bezoek kom, stimuleert me om het laatste stuk taart te pakken en wil dat het me aan niets ontbreekt. “Er is genoeg!” roept ze dan. Ik hoop stiekem dat mijn vrouw me net zo verwent, maar zonder resultaat... “Ik ben je moeder niet!” Toch ervaar ik – alle verwennerij ten spijt – geen overvloed, maar een tekort. Terwijl onze hele consumptiemaatschappij zich inspant om me dagelijks in alle mogelijke behoeftes te voorzien, knaagt er een gevoel van schaarste. Overvloed is hooguit de norm, geen reden om te ontspannen en te genieten. Nog een nadeel: Het idee dat alles me toekomt zonder inspanning, dat alles ‘vanzelfsprekend’ is, maakt dat ik denk dat de ander er minder toe doet. Zolang ik maar krijg wat ik nodig heb. Verwend gedrag is voor mij vooral een impliciete aangelegenheid. Opzichtig zeuren om wat je wilt is kinderachtig en werkt afstotend. Om te zorgen dat ik krijg wat ik nodig heb, neem ik het zonder te vragen, of - soms nog effectiever - zeg ik niets. Dat past ook goed bij mijn introverte karakter. In de stilte vullen de zorgzame mensen in mijn omgeving er vervolgens voor dat ik krijg wat ik wil. Heel beleefd en sociaal geaccepteerd.Tegengif
Hoog tijd om er iets tegen te doen. Hoe kan ik mijn verwende gedrag afleren? 1. Door te erkennen dat het er is. Bij deze. 2. Door me bewust te zijn van het gevoel ergens meer recht op te hebben dan anderen, terwijl hier objectief gezien geen reden toe is. 3. Door te leren mijn behoeftes te matigen. Dit schept meer ruimte, ook buiten een sociale context. Minder willen zorgt ervoor dat ik minder het gevoel heb iets te missen of tekort te komen. Makkelijk gezegd, niet zo makkelijk gedaan. 4. Door bewuster te genieten van wat er wel is. Ook dit stelt gerust, er is immers van alles in overvloed, mits ik het ook zo kan ervaren. 5. Door dankbaarheid te cultiveren. Dat wat me toekomt is niet vanzelfsprekend, maar is het resultaat van de inspanning van velen. Van een simpel brood uit de supermarkt tot de diesel aan de pomp. Ik zou dit dankbaar-zijn voor de maaltijd binnen ons gezin kunnen ritualiseren met een kort liedje of versje, zoals we vroeger aan tafel deden vanuit een inmiddels afgedankte christelijke overtuiging. 6. Door expliciet te zijn over wat ik impliciet verwacht. Door meer en helderder te communiceren, worden mijn verwachtingen duidelijker voor mijzelf en mijn omgeving. Zo haal ik de verwenning uit de stilte. 7. Door te kiezen voor dat wat er is of aangereikt wordt. Niet steeds te scannen wat het beste lijkt of het meest oplevert, maar gewoon nemen zonder te wegen. 8. Door te delen. Rond te gaan met eten tijdens een gezamenlijk eten of een feestje. De borden van anderen te vullen, voor dat ik zelf aan de beurt ben (inmiddels de dagelijkse praktijk). 9. En ten slotte door vaker te vragen wat ik voor een ander kan doen. Zo leer ik mezelf minder centraal te stellen en haal ik voldoening uit het van betekenis zijn voor mijn omgeving. Wat kan ik voor jou doen?ZenActueel Blog
Aanbevolen links:
Zen Incompany
Zen.nl winkel
ZenActueel nieuwe artikelen
'Ik wil niet' ligt op het kerkhof
Zen, oorlog en vrede - verslag
Autisme en zendokussentjes
Sesshin-ervaringen
Tommy Wieringa plant eerste boom
Is SMART wel zo smart?