ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Met weerstand zenvol schrijven
Weerstand
WEERSTAND-|-WEERSTAND-|-WEERSTAND-|-WEERSTAND-|-WEERSTAND-|-WEERSTAND-|-WEERSTAND -|- Zo voelt het: hartklopping, kramp in mijn maag, erg koude vingers, bewegingsenergie: ik wil opspringen en weg van het bureau, weg van de computer of tenminste weg van deze taak. Na deze zin stop ik met typen, pak mijn mok met thee en begin naar het beeldscherm te staren. Hoe doe ik dit? Hoe schrijf ik over de weerstand, terwijl die, net als ik schrijf, zich ook weer terugtrekt? Het gevoel van weerstand is het sterkst voordat ik ga zitten en aan de taak begin. Hier en nu: het schrijven van een essay (thema maakt niet uit, zegt mijn opleider). Het moet. Ik wil mijn zenlerarenexamen doen en daar hoort dit bij. Ik moet zelfs twee essays schrijven. Een heuse scriptie kan ook, maar daar begin ik zeker niet aan. Zeker niet! Dus het moet. Wat gebeurt hier eigenlijk?Patroon
Het patroon herken ik. Sinds mijn studietijd voel ik die enorme weerstand als iets geschreven moet worden. Eerst stel ik het uit, negeer de taak, tot de tijd dringt (in mijn optiek) en de vermijdingstrategie niet meer werkt. Dan begint het innerlijke gevecht met de weerstand. Die bouwt zich op. Een lichamelijk gevoel (zie boven). Routine hielp tot nu toe niet. Het schrijven van mijn doctoraalscriptie, van publicaties en presentaties, wetenschappelijke rapporten en mijn proefschrift: het bleef altijd vechten. Elke keer weer. Terugkijkend op mijn beroepscarrière kan ik nu zien hoe deze weerstand me belemmerde: publicaties, die niet werden geschreven; rapporten die (ondanks alle gegevens) niet werden samengevat. Onlangs nog zorgde de weerstand ervoor dat ik na mijn eerste sesshin (zesdaagse meditatie-week) geen verslag van mijn ervaringen maakte, terwijl ik luchtig ‘ja’ had gezegd toen het aan mij gevraagd werd. En dan de schaamte: “ik heb het niet geschreven” of “het is nu al zo laat / de (innerlijke) deadline niet gehaald.”Bubbel
Waarom de weerstand? Het ligt er niet aan dat ik niet in staat ben het te doen. Als ik eenmaal ben begonnen met schrijven lukt het ook iets zinnigs te produceren. In contact met mijn weerstand voel ik blijkbaar angst. Alle fysieke waarnemingen maken het helder omdat ik juist deze waarnemingen ook heb als ik angstig ben: mijn snellere ademhaling, snelle hartslag, de knoop in mijn maag, warmte vooral in mijn gezicht, romp en armen; mijn impuls om weg te bewegen, te vluchten. De vraag moet dus zijn: waarvoor ben ik bang als ik iets moet schrijven? Omdat ik nooit bang was om de morning pages te schrijven of een dagboek bij te houden, gaat het niet om het schrijven op zich, maar om ‘de blik van de ander’ gericht op mijn product, en daarmee op mezelf. Iets wat ik schrijf wordt door iemand anders gezien. Ik word als het ware beoordeeld. En dan zijn we bij de kern van mijn angst: beoordeeld en niet goed bevonden worden. En omdat het om geschreven woorden gaat is het nog erger: eenmaal geschreven staat het zwart-op-wit en kan het niet teruggenomen worden. Als ik hieraan denk voel ik me bloot en uitgeleverd. Al mijn ondermijnende overtuigingen steken hier gretig de kop op: 'Ik kan het niet – ‘ze’ zijn er alleen nog niet erachter gekomen', ‘Ik ben niemand om van te houden’, ‘ik hoor hier niet’. Tijdens het schrijven van dit essay voel ik ineens nog iets anders, waardoor het beeld completer wordt: pijn en verdriet. Mijn weerstand gaat ook over het vermijden van de confrontatie met mijn oude pijn. In mijn familie was hard werken en kunnen functioneren de basis voor erkenning. Er werd meestal de nadruk gelegd op wat je niet kon of niet goed genoeg deed (in de ogen van mijn ouders) en dat gaf mij het gevoel slechts door mijn prestaties geliefd / erkend te worden en dat deed pijn en maakte dat ik me niet gezien voelde. Het kweekte ook de overtuiging dat ik niet goed genoeg was, niet geliefd om wie ik was. Die pijn kan ik nog steeds voelen. Een ander aspekt is mijn afkomst. Ik ben opgegroeid in een arbeidersgezin en was in de gehele familie de eerste die VWO deed en ook ging studeren. Ik voelde me dus erg onzeker en voelde me buitenstaander (ik hoor hier niet te zijn).Meditatie
Uit al deze aspecten ontstond het patroon het anderen naar hun zin te maken om genegenheid en erkenning te krijgen. Daardoor voelt het ‘voor de ogen van iemand anders schrijven’ als (groot) risico om afgewezen te worden en dat wil ik juist vermijden. Met de weerstand probeer ik me onbewust voor de gevreesde negatieve gevolgen van het schrijven te beschermen. Vanuit dit perspectief kan ik hopelijk in de toekomst milder met mijn eigen weerstand omgaan. Niet de weerstand bestrijden, maar met mildheid naar de pijn en gekwetstheid kunnen kijken: daar gaat het om. De pijn is er, maar het is oude pijn en ik kan die pijn dragen – dat voel ik nu duidelijk. Het gaat namelijk om iets dat ik schrijf, niet om een beoordeling van mij als persoon.Coaching
De oefening om voelend te schrijven geeft me achteraf een gevoel van bevrijding. Ik realiseer me dat ik zonder de opleiding tot zenleraar en -coach er waarschijnlijk nooit achter was gekomen hoe het met mijn weerstand zat. Vooral coaching en meditatie heeft me geleerd mijn weerstand, pijn en verdriet te (h)erkennen en beter te onderscheiden wat oud en wat nú is. En juist hierdoor onstaat bij mij meer ruimte en vrijheid om bewust te kunnen kiezen: ik kan de weerstand en het verdriet voelen, maar ik hoef me er niet door laten leiden.Data komende sesshins
Van 14 t/m 20 januari 2024 o.l.v. Remko de Beer (nog enkele plaatsen vrij)Van 7 t/m 13 april 2024 o.l.v. Floor Rikken
Van 14 t/m 20 april 2024 o.l.v. Yvonne Visser
Van 23 t/m 29 juni 2024 o.l.v. Rients Ritskes
Van 6 t/m 12 oktober 2024 o.l.v. Arthur Nieuwendijk
ZenActueel Blog
Aanbevolen links:
Zen Incompany
Zen.nl winkel
ZenActueel nieuwe artikelen
Interview zenleraar Walter Jacobs
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt