ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Knock-out door stress
Operatie voorbereiding
De wekker gaat, het is half 5. In het halfdonker eet ik het bakje muesli met yoghurt dat ik had klaargezet naast mijn bed. Mijn maag voelt nog vol als de wekker opnieuw gaat en dan beginnen de twijfels. Heb ik de instructies goed gelezen? Ik vloek als ik de opnamebrief niet kan vinden, maar online staat: “U mag tot 6 uur voor de operatie nog een licht ontbijt eten. Eet geen vette producten zoals boter, kaas, pindakaas of chocolade.” Oh nee... er zaten noten in de muesli en de yoghurt was niet mager. Ik voel paniek opkomen.Operatie angst
Vriendin Kim die me naar het ziekenhuis brengt, probeert me gerust te stellen, maar het voelt als een valse start en naarmate de ochtend vordert, slaat spanning om in angst. Het idee om ‘weggemaakt’ te worden is angstaanjagend, of erger: wat als de narcose niet goed werkt? Daarbij komt dat de kaakoperatie vóór mij niet voorspoedig verloopt. “Precies dezelfde operatie en ook nog jouw chirurg!”, weet de opname-dame me te vertellen. Aha.Wachten en nog eens wachten
Ik krijg de kans mijn angst goed te leren kennen, want pas drie uur later word ik in een bed gezet met zo’n lullig schort aan, een haarnetje op, een infuus in m’n arm en pijnstillers. Nog een half uur verstrijkt. Af en toe kijkt iemand me meewarig aan. Eindelijk, om half vier ’s middags, verschijnt de chirurg. Hij ziet er verhit uit en heeft de afdruk van een mondkapje op z’n gezicht. “We zijn nog niet klaar en ik denk niet dat het verstandig is dat we jou hierna nog opereren. Je mag volgende week terugkomen. Het spijt me heel erg.”Meest stressvolle dag
Deze dag kwam met stip binnen in mijn top-5 meest stressvolle dagen ooit. Maar het bijzondere is dat er eigenlijk weinig gebeurde. De operatie ging niet door, stress om niks. Des te werkelijker waren de gevolgen: het voelde alsof ik een marathon had gelopen en knock-out was gegaan. De volgende ochtend zat mijn hoofd nog vol watten, kwamen geluiden veel te hard binnen en drongen de beelden van de dag ervoor zich op.De angst
Hoe kan het nou dat ‘niks’ zoveel effect op ons heeft als ingebeelde angst? Het is algemeen boeddhistische gedachtegoed dat de wereld waarin we leven tot stand komt en wordt bepaald door onze eigen geest. Elk ‘probleem’ wordt in wezen veroorzaakt door onze eigen geest. Erg interessant, maar ik heb moeite om mijn innerlijke wetenschapper tot stilte te manen. Ik deed ooit onderzoek naar de effecten van stress op de hersenen: die zijn echt. Bedreigingen leiden tot de stress-respons waarbij nor(adrenaline) direct zorgt voor een hoge hartslag, bloeddruk en ademhaling, waardoor we kunnen vluchten, vechten of ‘bevriezen’. De hypothalamus-hypofyse-bijnier-as gaat ook aan en werkt wat trager, maar organiserend. Het eindproduct cortisol piekt na twintig minuten en maakt glucose vrij in de lever (voor de broodnodige energie) en legt onder andere de spijsvertering plat. Cortisol bereikt ook de hersenen waar het bindt aan hersencellen en hun functie beïnvloedt. Mede hierom onthouden we een stressvolle gebeurtenis vaak goed, maar slaan we gebeurtenissen erna minder goed op. Door al deze effecten voelde het alsof ik knock-out ging. Terug naar het boeddhistische idee waarbij elk ‘probleem’ in wezen wordt veroorzaakt door onze eigen geest. Hierbij is onze biologie dus niet heel behulpzaam, want zowel echte als ingebeelde bedreigingen, de subjectieve ervaring, manifesteren zich als concrete fysiologische gevolgen. Alles is verbonden, onze zelf-gefabriceerde luchtkastelen niet uitgezonderd. Stress is om die reden één van de meest interessante fenomenen: omdat het geest en lichaam verbindt. En daar zit ‘m ook de kracht en de potentie. We zijn aan de ene kant slaaf van onze stress-respons, maar we kunnen het gelukkig ook beïnvloeden. Door te mediteren. En, een week later stelde de operatie maar weinig voor. Misschien moet ik toch nog wat meer mediteren?ZenActueel Blog
Aanbevolen links:
Zen Incompany
Zen.nl winkel
ZenActueel nieuwe artikelen
Arjen oefent compassie Help hem als je wilt
Interview Anne Peters: ‘veerkracht en flexibiliteit, dat is waar zen om draait.’
Meditatie in plaats van Medicatie
Zentuinen studiereis begonnen
Kandinsky ontroert
Angst: een toenemend probleem