ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Is-heid
Arno Groote /
Zen.nl Groningen /
Dialoogcentrum.nl / 26 jan. 2023
Door mediteren ontwikkel je meer aandacht, waardoor je soms het hier en nu op een bijzonder aanwezige manier ervaart. Arno deed zo’n ervaringen op in een droom en kwam de term 'is-heid' tegen en die term dekt de lading van zijn ervaring.
Er gewoon zijn
Een aantal jaar geleden had ik een droom. Ik zat op een bankje, ergens in het bos. Mijn rechterarm rustte op de houten leuning. Er was een diepe vrede. Niet alleen in de natuur om mij heen, maar in mij. Een wijds gevoel van lichtheid vulde mij. Het was heel stil en vredig. En terwijl ik daar zat, streek het topje van mijn wijsvinger zachtjes over het hout. Ik kon de nerven van het hout voelen. Verder deed ik niets. En het vervulde mij met grote vreugde.
Er gewoon zijn. Het klinkt zo eenvoudig. Gewoon de vrede ervaren van compleet aanwezig zijn. Even geen dwingende stem in het achterhoofd dat er van alles moet gebeuren. Even geen echo van wat anders had gemoeten. Maar de ruimte ervaren om helemaal
hier te zijn. Het inzicht hebben hoe dat te doen is van grote waarde.
Niet-doen
Hoe dan? Hoe doe je dat, zo volledig aanwezig zijn dat er innerlijke ruimte en voldoening ontstaat? Het meest authentieke antwoord dat ik op dit moment weet te geven is: door er niets voor te doen. Wees aanwezig. En als er al iets gedaan mag worden, dan is dat het loslaten van belemmerende gedachten. Gedachten die je aandacht fixeren op verwachtingen en oordelen. Door de soms zo dwingende impuls dat je iets moet doen te laten gaan, al is het maar voor even, maak je tijd voor dit moment. De wereld draait wel door, ook als ik eventjes niet mee ren. En dan te voelen: ik ben...... Verder niets. Gewoon voelen dat ik aanwezig ben. En dat is iets heel anders dan de mentale bevestiging van dat feit. Het gaat om het voelen! Via mijn lichamelijke sensatie van het zitten op dat bankje, voel ik: ik ben. Adem in, adem uit; boslucht. Ik ben hier. Ik zie het groen van de duizenden verschillende blaadjes aan de bomen en ik besef: ik zie dit, hier en nu. Ik ben.
Aanwezigheid
Ik liep eens door het bos, eenheid te contempleren. En ineens viel het kwartje dat mijn begrip daarvoor vooral nog mentaal was. Nu wás ik daar, het lopen was daar, de grond waarop ik liep was daar. De boom in de verte en zelfs de ruimte tussen mij en de boom was daar. Ik ervoer dat mijn ervaring van
er zijn niet anders was dan het
er zijn van mijn handelen, de bosgrond, de boom in de verte en de ruimte tussen mij en de boom. Ja, alles in het bos bezat diezelfde kwaliteit. Alles wás er in mijn bewuste ervaring van lopen, bosgrond, boom en ruimte.
Wellicht lijkt dit heel vanzelfsprekend, een beetje simpel zelfs. Nou... dat klopt, dat is het ook. En toch ben ik hier zo vaak aan voorbij gegaan. We leren vaak de objecten van onze waarneming te categoriseren en zo onderscheid aan te brengen. Maar deze aanwezigheid is gelijkelijk present in alles, en kent geen onderscheid. Dit
er zijn overstijgt goed en slecht. Het kiest geen kant, veroordeelt niet en bejubelt ook niet. Het is niet gehecht aan welke vorm dan ook. Hoe zou het ook kunnen? Het is het fundament voor het bestaan. Als deze eigenschap er niet was, dan was er niets.
Is-heid
In de jaren die volgden werkte ik eraan om dit inzicht - onder andere door het mediteren - te verdiepen en steeds bewust te ervaren: ik ben, het lopen is, de bosgrond is, de boom is en zelfs de ruimte tussen alles is. Daarom vond ik de term ‘is-heid’ zo passend en leuk toen ik die tegenkwam. De ‘is-heid’ van alle dingen. Het ging mij er om dit goed te blijven voelen en mij te realiseren dat alles er gewoon maar is. Soms ving ik een glimp op van wat ik in die droom had ervaren, een vrijheid en een vreugde die zomaar opwelde uit de diepten van mijn wezen. En op die momenten werd alles lichter, net iets makkelijker. Zelfs mijn grotere bubbels...
‘Is-heid’ laat zich niet vangen in woorden en vormen. Wil je het vatten met het verstand, dan verdwijnt het. Wil je het vastzetten in een vorm, dan verandert het. Het enige dat we kunnen doen is het ervaren. In ons lijf en de wereld. En steeds vaker eventjes stil staan en alles zijn gang laten gaan. Gewoon maar voelen dat je bent, samen met de zon, die speelt op de bladeren, die net door de regen zijn aangeraakt.
‘... je moet één worden met Boeddha,
je bent zelf al Boeddha.
Als je één wordt met Boeddha en met alles dat bestaat,
dan zul je de ware betekenis van het zijn vinden.’
– Shunryu Suzuki
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari