ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Helpt zen echt leren lijden?
Anna-Frieda Kluen /
Zen.nl Amersfoort / 11 mei 2023
Anna-Frieda wist niet hoe om te gaan met haar liefdesverdriet. Het ging volgens haar niet snel genoeg over en haar omgang ermee vergrootte het lijden. Dit was voor haar de reden om te gaan mediteren en in dit artikel beschrijft ze hoe het haar verging en wat voor inzichten ze opdeed.
Lijden, angst en pijn
Het is woensdagavond en ik zit samen met vijftien medecursisten in de zendo in Amersfoort. We volgen de
introductiecursus leer denken wat je wil denken bij zenmeester Yvonne Visser. Een van de eerste lessen die we krijgen is:
mediteren is leren lijden, een oefening in het uitzitten van ongemak. De hele les hang ik aan haar lippen en schrijf ik ijverig op wat ze zegt. Totdat ze de huiswerksuggestie van deze week geeft: één minuut koud afdouchen. Ik denk meteen:
ja, daag! Dat ga ik dus écht niet doen. Ik heb allerlei redenen om mijn weerstand te onderbouwen:
ik houd nu eenmaal van warm douchen, het is november en koud, ik heb die warme douche nodig… De dagen na de les voelt het recalcitrant aan wanneer ik de douche uitstap en geen koude druppel heb gevoeld.
Dat gevoel gaat in de loop van de week wat knagen. Ik denk aan de aanleiding om bij zen.nl te mediteren; in een persoonlijke crisis wist ik niet hoe om te gaan met mijn liefdesverdriet. Het moest snel weer beter met me gaan, vond ik. Ik hield me vast aan de tegeltjeswijsheid
tijd heelt alle wonden. Ik telde de dagen, de weken en de maanden af en dacht:
het is nu al zus en zo lang uit, nu moet het wel weer beter gaan. In die tussentijd bewoog ik me haastig en met veel afleiding door het leven, alsof ik zo de pijn binnen de perken kon houden. Misschien was dat ook zo, maar het vergrootte ook het lijden - de angst voor de pijn.
Persoonlijke crisis
Ik wil graag leren hoe ik wat constructiever door een volgende persoonlijke crisis heen kan komen, hoe ik kan zijn met ongemak. Deze motivatie kan ik niet goed rijmen met mijn weigering om koud af te douchen. Op een zaterdagavond besluit ik om het huiswerk toch te doen; in een ruk draai ik de kraan naar de koude stand. Het kippenvel verspreidt zich over mijn huid. Ik vloek en tel in een rottempo tot zestig. Ik beweeg mijn lijf snel heen en weer. Een minuutlang denk ik:
dan is het maar gedaan, hopelijk is dit snel voorbij. En dan is het voorbij. Met een krachtig gevoel stap ik de douche uit.
In de daarop volgende maanden wordt het koude douchen een klusje om af te vinken. Zoals veel andere klusjes in mijn leven, valt me later in: de afwas, een autorit of zelfs het mediteren. Ik wil zo snel mogelijk van de alle dagelijkse bezigheden af zijn. Er ligt een overtuiging onder: na alle klusjes, na het ongemak, pas dán begint het echte leven. Oftewel: het échte leven is een leven in vrijheid, van niets hoeven doen, van niets hoeven voelen misschien zelfs wel.
Beter voelen
In een coachgesprek over
het koude afdouchen als klusje raadt Yvonne me aan om maar gewoon te voelen.
Het is de weerstand die voor lijden zorgt, zegt ze. Zo wordt het douchen een oefening om alle gedachten op te merken, los te laten en vervolgens terug te keren naar het moment:
naar het lichaam dat zich altijd in het moment bevindt, hoor ik Yvonne zeggen. Ik poog om stil te staan, mijn aandacht te richten op mijn ademhaling en te voelen hoe het koude water over mijn huid beweegt. Tellen doe ik niet meer; ik draai de kraan pas uit wanneer mijn lijf aan het koude water gewend is. De volgende dag herinner ik me juist een moment als deze als een volle ervaring: dat ik voor even samenval met dat wat er is. Ik vraag me nu vaker af: waarom zou ik daar zo snel als mogelijk van af willen zijn?
Het inzicht
Het koude douchen heeft me tot nu toe het inzicht gegeven dat het ‘echte’ leven een leven in verbinding is, ook (en misschien juist?) met het onaangename. Tijd heelt niet al mijn wonden, en zeker niet als ik niet ín de tijd - met alles wat zich daarin, in mij, afspeelt - durf te leven. Of ik nu op het kussen zit, koud afdouche of boodschappen doe: in elke bezigheid ligt de oefening besloten om met mijn aandacht naar mijn lichaam te gaan. Een grote uitdaging waarbij het mediteren helpt: mediteren is leren lijden, ja, en lijden is leven.
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari