ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Pia Velema zenmeester
Walter Jacobs /
Zen.nl Breda,
Zen.nl Eindhoven en
Zen.nl Den Bosch
Ter gelegenheid van de benoeming van tien zenmeesters op 26 september jl. verscheen een boek met de spirituele portretten van de nieuwe zenmeesters binnen Zen.nl. Eén van hen is Pia Velema. Hieronder het in dit boek gepubliceerde hoofdstuk over Pia, opgetekend door Walter Jacobs.
Zen is pas zen als zen geen zen meer is. Pia ging studeren. Eindelijk. September 2000. Ze was een vrije vrouw. Net gescheiden, dochter en zoon wettelijk volwassen en studerend. Wat ze altijd al graag had gewild, kon nu: een universitaire studie voltooien. Het werd gerontologie, een actueel en relevant vakgebied gezien de bevolkingsontwikkeling met steeds meer steeds ouder wordende mensen en allerlei sociale en mentale gevolgen van dien. Pia had er zin in. En toen, bij het allereerste tentamen, een totale black out. Pia dacht: “Dit gaan we zo niet doen. Ik wil met plezier studeren.” Ze woonde in Soest en daar ergens viel haar oog op een flyertje over zenmeditatie. Belangstelling voor Oosterse filosofie was al eerder gewekt. Haar dochter beoefende taekwondo op hoog niveau en zo kreeg Pia iets mee van het gedachtegoed achter de vechtkunst. Eigenlijk het gedachtegoed van zen waarmee je mentale kracht aanboort. “Ik was vooral nieuwsgierig.” Enfin, ze ging naar een proefles in de werfkelder aan de Oudegracht in Utrecht en voelde vanaf het eerste moment op het kussen: “Dit is goed.”
“Koffie goed idee. Zenleraar niet.”
Studeren werd een plezier. In 2005 ontving Pia haar bul voor de master gerontologie, de wetenschap van het ouder worden. Ze was klaar voor de toekomst. Ondertussen was ze “af en aan” zen blijven beoefenen en nam deel aan wekelijkse lessen. Bij diverse leraren. Ze bleef hangen bij Daido (Harmen Maas) in Zeist en later Houten. Hij stimuleerde Pia om ook les te nemen in ikebana vanwege haar voorliefde voor bloemschikken. Hun wegen scheidden voorlopig toen Daido rond 2009 vertrok naar Zen.nl Nijmegen. Pia verhuisde in die tijd naar Amsterdam en een wekelijkse reis naar Nijmegen leek haar toch iets te veel van het goede. Bovendien kon ze in Amsterdam ook bij Zen.nl terecht, toen nog onder leiding van Cocky Brouwer. Daar zat ze prima. Na een jaar of twee (2011) ontving ze een mailbericht van Daido. Of ze eens een keer koffie konden drinken en of ze zenleraar wilde worden? Ze reageerde met “Koffie goed idee. Zenleraar niet”. In september begon Pia met de opleiding tot zenleraar bij Zen.nl en na een klein jaar – ver voor haar examen – kreeg ze te horen dat het prima was dat ze onder supervisie les ging geven. Niet dat ze daar zelf op had aangedrongen, het werd haar min of meer meegedeeld. Ze was er klaar voor. Blijkbaar. Kenmerkend voor Zen.nl is altijd geweest dat er heel veel vertrouwen is en wordt gegeven. Dat geeft mensen een ‘boost’. Natuurlijk wordt er ook altijd goed gekeken naar de competenties van zenleraren in spe. Zo had Pia al ruim ervaring in het geven van cursussen en trainingen. Ze is opgeleid als diëtiste en heeft ook als zelfstandig ondernemer op dit vakgebied gewerkt. In die hoedanigheid heeft ze op verschillende plekken (en in verschillende settings) mensen begeleid bij het ontwikkelen van een gezond voedingspatroon. Dat ligt niet zo heel ver van zen, waarbij het vaak ook gaat om het doorbreken van oude patronen en ontwikkelen van nieuwe gewoontes die beter aansluiten bij duurzaam geluk.
Het is allemaal snel gegaan toen. Na een assistentschap in Amsterdam verzorgde Pia in 2012 zelfstandig haar eerste introductiecursus. Cocky Brouwer besloot niet lang daarna te stoppen als locatiemanager van Zen.nl Amsterdam en Haarlem. Arthur Nieuwendijk nam beide locaties over. Samen met Arthur heeft Pia de schouders eronder gezet om beide vestigingen verder tot bloei te brengen, totdat Pia werd gevraagd om Zen.nl Haarlem over te nemen. Dat verzoek heeft ze toch even geparkeerd. Een fulltimebaan als kwaliteitsmanager bij een grote zorgorganisatie en locatiemanager van Zen.nl Haarlem leek haar niet zo’n gelukkige combinatie. In de zomer van 2016 nam ze alsnog de vestiging over. Ze zou met pensioen gaan en kon haar baan al een beetje afbouwen. Ze verkocht haar woning in Amsterdam en kon toen investeren in een nieuwe locatie voor de zendo en een aangenaam huisje kopen in Leiden, dichtbij familie. “Ik had echt de ambitie om een stevige vestiging neer te zetten in Haarlem.” Hoe een kop koffie en de weigering om zenleraar te worden kan leiden tot zenmeesterschap.
“Dan kan ik net zo goed terug naar de kerk.”
Bij de opleiding tot zenleraar hoort deelname aan sesshins. Pia beoefende al meer dan tien jaar zenmeditatie maar had nog nooit zo’n weekretraite gedaan. Daar had ze ook een aversie tegen opgebouwd. Niet alleen vanwege de inspanning, maar ze had er allerlei ideeën over. Dat daar zo’n zenmeester zit te vertellen hoe het allemaal in elkaar steekt. “Dan kan ik net zo goed terug naar de kerk”, had ze tegen haar opleider gezegd. En met de kerk, daar was Pia wel klaar mee. Ze is opgegroeid in een gereformeerd gezin. Het was er niet heel streng of traditioneel, maar actieve deelname in de gemeente hoorde erbij. “Ik heb vanuit mijn opvoeding wel calvinistische genen meegekregen; je moet je ergens voor inzetten.” Pia zat al op 23-jarige leeftijd in het kerkbestuur in haar toenmalige woonplaats Amstelveen. Later werd ze ook diaken. Pia is in 1952 geboren in Amsterdam, op haar 8e verhuisde het gezin naar Amstelveen. Ze was de oudste van vijf kinderen, met verder drie jongens en een meisje. Haar vader had een succesvolle carrière in het bankwezen, moeder zorgde voor de kinderen en het huishouden. Dat ging haar niet altijd makkelijk af. Alle vijf kinderen hadden stevige karakters, meegekregen van hun dominante vader. “We hadden veel ruzie als kinderen onderling. Onze moeder kon dat eigenlijk niet zo goed aan en vader hield zich met dit soort zaken niet zoveel bezig. Het werk en de kerk kregen vooral zijn aandacht. Pas veel later, ik was al in de veertig, kwam ik er achter dat zoveel ruziemaken niet normaal was. Ik heb nooit geleerd om ruzie te maken. Mijn moeder reageerde alleen maar met ‘Hou op!’. Zo is bij mij het idee ontstaan dat ruzie maken niet mag en nooit goed is. Ik maakte wel ruzie, maar er kwam nooit iets positiefs uit.” Als oudste kind kreeg Pia als vanzelfsprekend de ‘taak’ om het goede voorbeeld te geven. “Ik moest een braaf en vooral lief meisje zijn.” Dat idee werd ook nog eens nadrukkelijk bevestigd door de kerk. “Ik heb nog steeds een hekel aan het woord ‘braaf ’.” Pia was ondernemend, had allerlei ideeën en plannen, maar voelde zich hierin geremd. Toen ze 18, 19 jaar was, dacht Pia weinig positief over zichzelf. Ze dacht: ‘Ik ben niet aardig, ik krijg nooit een vriendje’; ze was bang ‘over te blijven’. En toen ontmoette ze haar man. “Tóch iemand die mij leuk vindt!” Ze trouwden toen Pia 21 jaar oud was, ook al vonden haar ouders en vrienden dat ze niet bij elkaar pasten. “Ik heb niet geluisterd. Ik wilde getrouwd zijn en kinderen krijgen.” Na twaalf jaar huwelijk was het voor zowel manlief als Pia duidelijk dat hun huwelijk geen stand zou houden. Ze maakten de afspraak er het beste van te maken, voor hun twee kinderen, die er inmiddels waren, Annemije en Arne. “Het was een hoge prijs die ik heb betaald. Heb mezelf weggecijferd. Maar ik heb er geen ogenblik spijt van. De kinderen stonden op de eerste plaats.” Toen de kinderen volwassen waren zijn Pia en haar man uit elkaar gegaan. Niet veel later heeft ze haar lidmaatschap van de gereformeerde kerk opgezegd. “Dat was ook een grote stap hoor!” Pia merkte al langer dat ze doordeweeks niets zag van wat op zondag werd gepredikt. En iedere zondag werd eigenlijk hetzelfde verhaal verteld. “Het was niet meer inspirerend. Inspiratie is voor mij iets dat je alle dagen in beweging zet. Wel was er een ‘sangha-gevoel’. Ik heb dierbare vriendschappen overgehouden aan de kerk.” Het meest schokkend vond Pia indertijd dat ze niets hoorde vanuit de kerk toen ze ging scheiden en ook niet toen ze haar lidmaatschap opzegde. “Later ben ik daar anders naar gaan kijken. Als mensen zich geen raad weten, doen ze niets. Ze weten niet wat ze ermee aan moeten. Het is geen onwil, maar onvermogen.”
Opnieuw beginnen
Na de scheiding en het afscheid van de kerk had Pia het gevoel ‘Ik kan opnieuw beginnen’. “Ik besteedde vooral aandacht aan de positieve kant, aan de voordelen. Nadelen kom ik wel tegen, daar hoefde ik niet over na te denken. Positief denken hielp. Er was ook bewijsdrang, dat ik alleen kon zijn. Ik zorgde dat mijn nieuwe eigen woning af was, zelfs de plinten. Voorheen bleven er altijd klussen liggen. Ik heb veel gekregen van mijn ouders toen. “Ik heb geen nare gevoelens overgehouden aan de opvoeding. Dat onze moeder het lastig vond, die druk met de kinderen, dat was echt van haar. Ze dacht het goed te doen. Het belangrijkste is dat onze ouders zo ontzettend veel van ons hebben gehouden.” Vijf kinderen was gewoon eigenlijk te veel voor wat Pia’s moeder aan kon. “Ze was een van de eersten die aan de pil ging. De huisarts was het er niet mee eens, maar moeder drukte door: “Komt u dan voor de kinderen zorgen?!”, zei ze tegen hem.” De dromen van Pia’s moeder waren gefnuikt. Haar eigen moeder overleed toen ze zestien was. Ze moest de zorg in het gezin op zich nemen, waardoor haar kansen op een goede opleiding waren verkeken. Terwijl ze goed kon leren. Pia’s moeder ontwikkelde een negatief zelfbeeld. ‘Ik ben dom. Ik heb maar mulo.’ Terwijl Pia’s vader trots was op het feit dat hij de enige uit zijn gezin was die een universitaire studie had afgerond. En hij was trots op zijn vrouw, want hij wist heel goed dat hij zijn carrière aan haar te danken had, omdat zij zorgde voor een stabiele thuissituatie. “Later heeft mijn moeder zichzelf toch aardig ontwikkeld in al het vrijwilligerswerk dat ze op zich nam.”
Het succes van vader legde druk op de kinderen. “Als ik met een 8 thuiskwam, vroeg hij waarom het geen 9 was. En als ik met een 9 thuiskwam, vroeg hij waarom geen 10. Dit bleek later een grote bubbel. Als ik een compliment kreeg voor een koan-antwoord en als waardering een 8, dan was ik diep ontevreden. In mijn werk had ik er ook last van. Als mijn baas zei dat ik goed werk had geleverd, was ik ontevreden. Want goed is slechts een 8. Dan ging ik een rapport bijvoorbeeld alsnog opnieuw maken, terwijl het was goedgekeurd.” Na het overlijden van haar ouders was er weer een moment van opnieuw beginnen. Vrij van de mantelzorg ging ze op zoek naar een nieuw huis. Haar eerste eigen huis van haar alleen was nooit een thuis geworden. “Ik was veel weg. Mijn zoon viel het op. ‘Het lijkt wel alsof je op de vlucht bent’, zei hij een keer.” Pia vond in 2009 een fijn huis in Amsterdam. Eindelijk een plek waar ze graag was. “Toen heb ik geleerd alleen te zijn.”
Tóch sesshin
“Dan kan ik net zo goed terug naar de kerk.” Daido: “Interessant dat je zo’n duidelijke mening hebt over iets dat je nooit hebt meegemaakt.” Aanvullend: “Er zijn ook
weekendsesshins.” Pia had geen steekhoudende argumenten meer en schreef zich in voor een weekendsesshin in Eindhoven onder leiding van Floor Rikken. Floor had toentertijd gemillimeterd haar en ergens op zaterdagmiddag besloot Pia ‘Hier ga ik mij niet mee identificeren’. Ze vertrok toch niet, uit plichtsbesef of vermeende sociale druk. En die zaterdagavond bij het persoonlijk onderhoud met Floor viel het kwartje. “Hé! Ik kan met mijzelf aan de slag!” Het was een keerpunt. “Ik was eigenlijk niet zo happy. Vaak humeurig, ik had altijd een oordeel, was altijd kritisch. Dat was helemaal niet prettig. Maar ik kan met mezelf aan de slag. Ja! Dat gaan we doen.” Zondagochtend kwam Rients langs om de teisho te verzorgen. Het was de eerste keer dat ze elkaar ontmoetten. In het voorjaar van 2012 deed Pia voor de eerste keer mee aan een weeksesshin, in Nunspeet. Het versterkte haar motivatie om verder te gaan. Ze dacht na over haar toekomst. “Ik dacht: ‘Ik kan lesgeven. En dat vind ik leuk. Ik kan wat gaan doen met mijn studie gerontologie, die eigenlijk gaat over de kunst van het ouder worden. Ik zag duidelijke overeenkomsten met het boeddhistische gedachtegoed. Zo kan ik aan het werk blijven, ook als ik 65+ ben!’.” Nu was er echt een vliegwiel in gang gezet. Aan sesshins deelnemen werd een gewoonte. Tijdens haar meest recente sesshin ervoer ze wat ze is geworden. “Een grote ronde, rijk gevulde schaal waar heel veel van is uit te delen. Hij staat niet vast. Hij kan tuimelen en schommelen, maar ik blijf die grote ronde schaal.” Pia heeft altijd beslissingen weloverwogen genomen. “Ik wist wat ik deed.” Maar de overwegingen kwamen lang vooral alleen uit het denken. “De winst van de beoefening zit ‘m er voor mij vooral in dat ik nu echt goed kan voelen. En voelen is voor mij een belangrijke raadgever geworden.” Het is een geleidelijk proces geweest om te komen tot beter voelen. Pia heeft geleerd de overtuigingen in haar hoofd te relativeren. Aangemoedigd door Rients. ‘Just do it!’ is zijn devies. Zo was er bij een wintersesshin eens een kinhin op blote voeten door de sneeuw. “Dat gaan we dus mooi niet doen”, dacht Pia meteen. En ze deed haar schoenen aan. Ze hoorde later de verhalen van andere deelnemers en kreeg het gevoel wel iets gemist te hebben. Een jaar later was er weer een gelegenheid om op blote voeten door de sneeuw kinhin te doen. Pia deed nu gewoon mee. Rients had al eens gesproken over het verschil tussen doen en denken. Pia kreeg steeds meer zicht op haar belemmerende overtuigingen en hoe die hun werk doen. “Zo bleef de wens hangen om een universitaire studie te doen, terwijl ik mijn bul al gehaald had! Heel gek. Ik dacht ook altijd dat ik niet sterk was en geen dozen kon tillen. ‘Ik moet altijd hulp vragen’, klaagde ik. Mijn dochter wees me erop dat ik niet lang daarvoor volop had lopen sjouwen. Je denken is niet altijd in overeenstemming met de werkelijkheid. Tegenwoordig denk ik ‘Ik ga het gewoon eerst eens doen; dan ervaar ik het en kan ik er een mening over hebben’. Ik heb al aardig wat ideeën opgeruimd. Je leert jezelf steeds beter kennen.” Wat Pia heeft geleerd met zen is niet totaal nieuw. “Er is veel herkenning van wat ooit al in gedachten of op een andere wijze voorbij was gekomen. Bijvoorbeeld tijdens een uitvaartdienst van een jonge moeder, toen de predikant zei: ‘Toch komt er altijd een volgend moment.’ Het verschil tussen dit soort inzichten toen en de inzichten sinds ik zen beoefen, is dat ik het nu ervaar. Je leeft het. Eerder voelde ik het ergens wel, maar ik nam het niet aan. Nu wel. Alsof er een ‘fit’ is tussen iets van buiten en iets van binnen. Dat geeft een gevoel van eenheid. In het geloof, in de kerk, ging het vaak om nazeggen, maar je leefde het niet. Stephen Batchelor schreef dat geloof uitgaat van ‘Zo is het’. Als gelovige praat je de waarheid dan na. Maar het gaat om je eigen ervaring. Ik zeg vaak tegen mijn cursisten ‘Geloof mij niet’.”
Leren van Rients
Pia leerde Rients pas laat kennen, toen ze al jaren zen had beoefend bij verschillende Zen.nl zenleraren. De eerste jaren woonde Rients nog in Denemarken en was hij sowieso op afstand. Bovendien sprak het beeld dat Pia van hem had haar niet bijzonder aan. Met haar eerste opleider Daido ontstond direct een vriendschap. Toen ze daarna bij Rients kwam was dat niet het geval. “Hij blijft de leraar en hij is meer confronterend. Ik heb ongelooflijk veel van hem geleerd. “Rients voldeed niet aan mijn beeld van een zenmeester. Een veel te groot ego, terwijl ik het idee had dat je je ego moest loslaten. Ik had dat plaatje in mijn hoofd. Rients toont zich op een bepaalde manier en daar zijn mensen kritisch over. Ik was dat ook en soms nog wel. Op een gegeven moment wilde ik dat beter begrijpen. Ik wilde hem graag beter leren kennen en ben mede daarom in het dagelijks bestuur van Zen.nl gaan zitten. “Rients neemt initiatief en verantwoordelijkheid. Hij heeft een duidelijk doel. Dan moet je vooraan staan en leiding geven. En dat doet hij, op zijn manier, hoe hij is. Hij wil altijd leren, ook in waar anderen moeite mee hebben bij hem. Rients is ook een heel gewoon mens, met goede en sterke kanten en kwetsbaarheden.” Rients heeft voorkomen dat Pia in al haar enthousiasme een zendeling is geworden voor zen. Ze heeft de neiging om te ‘moederen’ en de rol van hulpverlener op zich te nemen en Rients maakte dat zichtbaar. “En je gaat niet tegen je kinderen zeggen dat ze moeten mediteren”, zei hij eens tegen haar tijdens een sesshin. “Dat was ik wel van plan.” “Dat dacht ik al.” Wat Pia zo aanspreekt in de benadering van Zen.nl is de praktische, toegepaste zen, gericht op het dagelijks leven. “Rients’ denkmodel is voor mij nog altijd het onovertroffen instrument om aan cursisten uit te leggen hoe het in de geest werkt.” Ze heeft door
Leer voelen wat je wilt voelen echt goed leren voelen. “Toen ik de opdracht kreeg om te werken met de vraag ‘Wat voel ik?’ was mijn eerste reactie: ‘Ik heb werkelijk geen idee. Wat wordt verwacht?’ Stap voor stap heb ik beter leren voelen via die vraag. Hoe goed het voelt dat je goed kunt voelen! Ik had onlangs griep en dat voelde goed. Voorheen zou ik eerder in paniek zijn geraakt, me druk zitten maken om het zo snel mogelijk op te lossen. Nu kan ik het gewoon voelen, ervaren wat het – behalve ziek zijn – misschien ook nog brengt.” Pia’s aanvankelijke weerstand tegen Rients is omgezet in grote waardering. “Ik waardeer hem in het vertrouwen dat hij geeft. Dat hij zo goed weet wie wat nodig heeft. Hij wilde me tot osho benoemen. Ik zei: ‘Neuh. Dat niet en dit niet en ik heb nog nauwelijks zioppers en coachees gehad.’ Rients zei alleen maar: ‘Nou. Aan de slag!’ Hij ging me verder niet de les lezen of zo. Hij voelde ‘het inzicht komt nog wel’. En bijna als vanzelf kreeg ik meer verzoeken van mensen die zenleraar wilden worden en coachees. Toen heb ik de benoeming geaccepteerd.” Just do it!
Ambities
Niet veel later belde Rients met de mededeling dat hij haar wilde benoemen tot zenmeester. “Ik was met stomheid geslagen. Ik was zaterdag osho geworden en maandag kreeg ik dat telefoontje van hem.” Just do it! “Ik heb het geaccepteerd. Het is een opdracht. Een opdracht om inspirerend te zijn. Zenmeesterschap zegt dat je al een poosje bezig bent en dat je erop kunt worden aangesproken. ‘Hoe zit dat dan bij jou?’ Je hebt zoveel gekregen, dat je zoveel mogelijk weer deelt. Daarnaast maken de zenmeestersbenoemingen de organisatie steviger en toekomstbestendiger. Er is nu een groep zenmeesters en dat maakt Zen.nl minder kwetsbaar.” Pia vraagt zich af hoe de buitenwereld zal reageren. Het gaat niet bepaald op de traditionele manier. “Het zal een nieuwe vorm zijn van zenmeesterschap. We beoefenen de zen van de 21e eeuw. Het gaat erom de vorm aan te nemen waar nu behoefte aan is. Hoe zen nu van betekenis kan zijn. Zenmeesterschap wordt dedemystificeerd. Ik heb al iemand horen zeggen ‘gedevalueerd’. Daar ben ik het niet mee eens. Het wordt opnieuw gedefinieerd. De nieuwe zenmeesters vormen een diverse groep. Daarmee stralen de uit dat er ruimte is voor iedereen. Het is niet elitair. Het biedt vooruitzichten: ‘Hee! Ik kan misschien ook wel osho of zenmeester worden!’ Zenmeesterschap kan natuurlijk ook juist afstand creëren. Daar moeten we alert op zijn.” Pia heeft er zin in om gewoon verder te gaan op de ingeslagen weg. “Ik vind het geweldig om wat ik allemaal heb geleerd en ervaren, aan te reiken. Ik bedoel niet dat ik het weet, maar vooral in de vorm van vragen en reflectie. Wat je in zen krijgt aangereikt, daar heb je zelf voor gekozen. Het is een aanmoediging om zelf te ervaren. Dat is anders dan toen ik het christelijke geloof kreeg aangereikt. Ik geloof niet in ‘De Waarheid’. Ook zen is geen waarheid. Zen is pas zen als zen geen zen meer is.” Pia wil graag door mensen zenmeditatie aan te reiken, hen faciliteren in geluk en meer specifiek in toekomstbestendigheid. Zowel jonge mensen als ouderen. “Het gaat om het vermogen een leven lang te leren.” Ze is heel blij met de nieuwe jonge zioppers die ze momenteel mag begeleiden. Daarnaast is ze enkele jaren geleden gestart met zencursussen voor 60-plussers, gericht op ouder worden.
Zen en de kunst van het ouder worden
Pia heeft iets gevonden om haar kennis van de gerontologie daadwerkelijk in te zetten. Ze combineert deze met zen in een serie bijeenkomsten voor ouderen onder de noemer ‘Zen en de kunst van het ouder worden’. Met collega Peter van Beukelen gaat ze daarnaast rondom het thema ouderdom een serie colleges verzorgen, getiteld Leef-Tijd. Ze vindt het belangrijk om voorbereid te zijn op ouderdom. Dat is nog geen gebruikelijk idee. “De meeste mensen denken dat je dat wel kunt, ouder worden. Ze denken er niet bij na; dat hoeft niet voorbereid te worden. Maar als je ouder wordt, krijg je te maken met eenzaamheid, verlies, afhankelijkheid en dood. En deze termen zijn negatief geladen. Terwijl je er genuanceerder naar kunt kijken. Afhankelijkheid bijvoorbeeld, daar hebben we heel veel moeite mee. We willen niemand tot last zijn. Maar we zíjn afhankelijk, altijd. Voor een baby vinden we dat normaal, maar voor volwassenen niet. Terwijl je als je ouder wordt gewoon tot minder in staat bent. Het is dan goed als je afhankelijk kunt zijn. Misschien is het zenwoord voor afhankelijkheid wel ‘verbondenheid’. “Als mensen ouder worden, gaan ze ook terugkijken op hun leven. Dat ze dingen graag anders hadden gewild. Ik heb zelf geleerd me af te vragen ‘Heb ik van mijn keuze de goede gemaakt?’ in plaats van ‘Heb ik de goede keuze gemaakt?’. Het gaat om het aanvaarden van je leven. Paul Smit schrijft het mooi in Verlichting voor Luie Mensen: het kon niet anders zijn gegaan. “Alles verandert altijd. Dat we dat niet willen, maakt het moeilijk. We gaan in gevecht: ‘Ik wil dit niet!’ Maar het ís zo. Dat ik hier iets over mag aanreiken. Geweldig!” In Pia huisde al vroeg een zenmeestertje. Op haar zesde besloot ze dat ze voortaan Pia zou heten. Haar doopnamen zijn Pietertje Aukje, roepnaam ‘Ietje’, die al snel verbasterde tot het als koosnaam bedoelde ‘Piepje’. Toen hoorde ze van het bestaan van de naam ‘Pia’ en besloot: “Ik heet Pia”. En dat deelde ze iedereen mee. Toen de juf de eerstvolgende keer haar aansprak met ‘Piepje’, bleef Pia ostentatief met haar rug naar haar toe zitten. Net zolang tot de juf haar aansprak met ‘Pia’. Nomen est omen, oftewel: de naam is een voorteken. Pia betekent ‘vroom/plichtsgetrouw’, en dat is Pia geweest en is dat in zekere zin nog. Maar op een geheel eigen wijze. En eigenwijs is Pia altijd geweest.
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari