ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Mediteren met mijn hart
Bernd Horsman /
Zen.nl Den Bosch
Bernd volgt de meditatiecursus in Zen.nl Den Bosch en deed afgelopen week zijn eerste weeksesshin in Lochem. Hij leert door regelmatig te mediteren zijn hartproblemen los te laten, problemen die op deze wijze misschien zelfs wel oplossen. Lees hier zijn ervaringen.
Rust in plaats van behandeling
Sinds een kleine 24 uur had ik last van hartritmestoornissen. Dat is voor mij niet nieuw, ik ben ervoor onder behandeling bij de cardioloog. Omdat ik griep had werd besloten ditmaal geen elektrische cardioversie toe te passen (een poging het ritme te herstellen door toediening van een elektrische schok), maar het thuis af te wachten in de hoop dat het ritme zich vanzelf zou herstellen. Makkelijk vond ik dit niet, zowel fysiek als mentaal was er flink ongemak. Maar ik stond achter het besluit, het lukte om de situatie te accepteren en lekker in de tuin te gaan zitten. En waarom dan niet lekker lezen in het Zen opleidingsboek '
Leer denken wat je wilt denken'? Ik was juist toe aan het hoofdstuk lichaam en geest.
Herstel maakt misselijk
In deze toestand ging ik mediteren, buiten in de tuin op een mooie plek. Ik 'zat er goed in', voelde me een met de omgeving, het gras, de wind, de vogels. Tot ik me plotseling misselijk voelde worden, raar, en vreselijk moe. Ik brak de meditatie af en riep mijn vrouw. Opvallend was dat ik meer bleef voelen dan denken, ongetwijfeld een effect van de meditatie. Zo voelde ik na korte tijd dat mijn hartritme weer zijn normale patroon had aangenomen. Een snelle controle bevestigde dit en ook de misselijkheid trok weg. Even had ik gevreesd voor een hartaanval, maar toch maakte ik me hier ook weer niet echt zorgen over. De medisch specialist die ik later die middag sprak stelde me verder gerust en legde uit dat mijn ervaring kenmerkend is voor het zich vanzelf herstellen van het ritme. De overgang naar het normale ritme gaat gepaard met een korte tussenpauze wat voor plotselinge misselijkheid, duizeligheid en moeheid kan zorgen. Ze dacht overigens ook dat ik met meditatie iets te pakken had. "Dat dacht ik ook!" antwoordde ik haar uiteraard volmondig.
Verwachtingen nemen ruimte
Wat was hier gebeurd? Had ik een manier gevonden om hartritmestoornissen 'op te lossen'? Een steekproefgrootte van één is voor een dergelijke conclusie wat klein, maar de ervaring was bijzonder. Een tweede ervaring zou wellicht bevestiging kunnen brengen.
Deze kans diende zich een maand later aan. Kans tussen aanhalingstekens, want uiteraard kun je de hartritmestoornis accepteren en zelfs welkom heten, maar dat maakt hem nog niet gewenst.
Weer mocht ik het thuis afwachten, ditmaal op mijn verzoek. Weer ging ik op mijn plekje in de tuin zitten. Het was notabene weer mooi weer, dus dit ging goed komen dacht ik. Er was echter wel één groot verschil met de vorige keer: een eerdere ervaring. En deze ervaring had een verwachting gecreëerd. Dat deze verwachting me niet ging helpen had ik wel door, maar ik kon hem niet naast me neerleggen. Ik deed een poging en ging zitten, uitademingen tellen, tot tien. Het eerste kwartier kwam de verwachting veel langs, het bubbelde flink.
Loslaten
Toen schoten de omstandigheden te hulp. De schoonmaakhulp kwam informeren wat ik daar toch aan het doen was, zo stil zittend op die mat. Ik onderbrak de meditatie kort, we praatten er even over, dadelijk zouden we het er nog verder over hebben. Door de onderbreking was ik weer helemaal terug in het hier en nu, in de tuin, op de mat, stoeiend met van alles. Ik moest inwendig lachen om deze toch wel totale mislukking, eerst een kwartier bezig zijn met de verwachting en dan ook nog onderbroken worden. Dit zou helemaal niks meer worden. Dan kon ik net zo goed die laatste vijf minuten ook nog maar even gaan zitten. En dat deed ik. Naderhand controleerde ik mijn hartritme niet, was de verwachting verdwenen?
Verwerken
Wat er wel was, was de schoonmaakhulp die op het punt van vertrek stond. Wij wilden haar deze keer graag iets extra's geven, ter gelegenheid van de ramadan die net was afgelopen. Het kwam zo uit dat we iets meer gaven dan ik in eerste instantie van plan was (en overigens precies overeenkwam met wat mijn vrouw wilde geven). Nu was het weekthema van de zenles niet-gehechtheid, de opdracht om iets te geven waaraan je gehecht bent. Toen ik me dit realiseerde voelde ik dat we haar blij konden maken en inderdaad, ze was blij, met het gebaar en met de gift.
Nadat ze was vertrokken voelde ik mijn hartritme en jawel, het was weer normaal geworden! Heel bijzonder. Wat was hier gebeurd? Wanneer was het ritme weer hersteld? Tijdens het laatste stuk van de meditatie? Tijdens het daadwerkelijk geven?
Toen ik een poosje later mijn zenleraar Nico mailde, realiseerde ik me pas wat er echt was gebeurd: tijdens de meditatie had ik de eerdere ervaring van het oplossen van de hartritmestoornis verwerkt. Zo was er - opnieuw - ruimte ontstaan voor het lichaam om zijn normale ritme terug te vinden.
Ruimte
Wanneer, of “waardoor” het ritme weer terugkwam is moeilijk te zeggen. Feitelijk doet dit er ook niet toe. Niet door het probleem te grijpen en er iets mee te doen werd het opgelost; juist door het laten zijn van elke gedachte erover en deze gedachten en daarmee het probleem los te laten, ontstond er ruimte, ruimte voor het lichaam om zijn natuurlijk ritme (letterlijk!) terug te vinden.
Natuurlijk zou het mooi zijn als ik door middel van mediteren mijn hartritmestoornissen kan oplossen. En nog mooier zou het zijn als iedereen dit zou kunnen leren. Nóg veel mooier zou het zijn als je door middel van mediteren hartritmestoornissen kunt voorkomen, voorkomen is tenslotte nog altijd beter dan genezen.
Dergelijke conclusies gaan wellicht ver. Wel is het zo dat ik de afgelopen maanden een stuk structureler mediteer dan voorheen, twee keer 20 minuten per dag. En de laatste hartritmestoornis, die is alweer een poosje geleden.
De werkelijke les zit voor mij in de ervaring. De ervaring van het ruimte geven om zo een probleem op te lossen. Hoe vaak grijp ik een probleem vast, al dan niet bewust, door er op allerlei manieren mee aan de slag te gaan om het op te lossen, met energie, met wilskracht? Kan ik problemen ook oplossen door juist ruimte te geven, ruimte waarin een oplossing zichzelf kan aandienen? Mijn ervaringen met het oplossen van de hartritmeproblemen wijzen mij in deze richting.
Data komende sesshins
Van 2 t/m 8 oktober 2022 o.l.v. Arthur Nieuwendijk (volgeboekt)
Van 15 t/m 21 januari 2023 o.l.v. Yvonne Visser
Van 7 t/m 13 mei 2023 o.l.v. Floor Rikken
Van 2 t/m 8 juli 2023 o.l.v. Rients Ritskes
Van 6 t/m 12 augustus 2023 o.l.v. Peter van Beukelen
Van 1 t/m 7 oktober 2023 o.l.v. Arthur Nieuwendijk
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari