ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Lijden en ongemak
Yvonne Visser /
Zen.nl Amersfoort /
Zen.nl Leusden
In de zes online colleges “Zen en psychologie” is lijden of ongemak een terugkerend thema. Ongemak kennen we allemaal en misschien is dat waarom we mediteren. Er is het kleine lijden wat in ons dagelijks leven steeds weer opduikt. Het regent als je ergens heen moet, de trein die je wilde nemen valt uit, je partner is chagrijnig, die mooie jas die je graag wilt hebben is duurder dan je je kan veroorloven. In de regel lukt het ons goed genoeg om hiermee om te gaan. Soms echter schuurt het leven echt en beïnvloedt het je stemming en levensgeluk. Zowel de psychologie als de zenfilosofie verdiepen zich in het menselijk lijden en vinden hun eigen antwoorden.
De online cursus bestaat uit zes colleges op donderdagavond en start 10 november.
Voor meer info en aanmelding, klik hier
Geconditioneerde geest
De psychologie tracht de persoonlijke geest te begrijpen en onderzoekt de geconditioneerde geest. De manier waarop we in ons dagelijks leven omgaan met ongemak wordt in de psychologie coping genoemd. Er worden verschillende soorten coping of afweer beschreven, waarvan sommige als meer primitief en andere als rijper worden beschouwd. Simpelweg ontkennen is een redelijk primitieve manier om met je ongemak om te gaan. Als de blinkende nieuwe auto van de buurman jou pijnlijk confronteert met je gebrek aan financiële middelen en op een wat dieper niveau met je teleurstelling dat je gepasseerd bent voor een promotie door een jongere collega, ontken je gewoon dat je ook wel zo’n mooie auto wilde hebben. “Ik ben zo blij met mijn oude barrel, het is echt een heel fijn autootje en ik zou hem voor geen goud inruilen, hoor.”
De psychologie onderzoekt welk afweermechanisme wordt ingezet en probeert de oorzaak voor deze afweerreactie te vinden. Het kan bijvoorbeeld gaan om narcistische krenking; de confrontatie met het niet kunnen voldoen aan het ideaalbeeld dat je van jezelf hebt en met ouder worden, veroorzaakt een deuk in je eigenwaarde.
In andere psychologische stromingen wordt de nadruk juist meer gelegd op gevoelens en emoties die verwerkt moeten worden. Het verdriet om het gemis van wat je graag wilde en het verlies van je vitaliteit door het ouder worden komt dan centraal te staan. Het doorleven en uiten van dat verdriet zorgt voor het hervinden van de vrede met je omstandigheden en je mogelijkheden en brengt je weer in emotionele balans.
Oorzaak of oorsprong
Op het eerste gezicht lijkt ook de boeddhistische psychologie te onderzoeken hoe we omgaan met ongemak. De wijze waarop dat onderzoek wordt gedaan is echter niet analytisch en de zoektocht leidt naar een ander terrein. In plaats van de analyse op zoek naar begrip van de geest, gaat het in het boeddhistische perspectief om het aandachtig aanwezig zijn bij je ongemak. Zen moedigt je aan om je ongemak te doordringen met je aandacht en onderzoek te doen naar je ervaring vanuit je ervaring. Het ongemak doordringen betekent ook dat het ongemak wordt geïntensiveerd, waarbij je uiteindelijk de oorsprong van je ongemak, van je lijden kan gaan zien. De oorsprong van ongemak is voor ons allemaal hetzelfde: begeerte. We willen allemaal altijd alles, zoals
Rients zegt.
De oorsprong van ons lijden wordt gevonden in de universele ‘ziekte’ van de mens, in de werking van de universele menselijke geest die zich laat betoveren door begeerte omdat ze onwetend is van haar eigen heel zijn. In tegenstelling daarmee zoekt de psychologie naar de oorzaak van ongemak in de persoonlijke geconditioneerde geest.
Tegenstellingen?
Het impliciete uitgangspunt van de psychologie is het individu en in het denken daarover gaat het om het krijgen van een stevige identiteit en over grenzen stellen en handhaven. De boeddhistische psychologie heeft als impliciet uitgangspunt de eenheid en harmonie. Toch is er geen sprake van een tegenstelling.
De beide manieren van onderzoek en de verschillende antwoorden die gevonden worden, werpen juist een verhelderend licht op de door iedereen gevoelde spanning tussen je unieke zelf zijn en erbij horen, tussen autonomie en verbondenheid.
Juist omdat wij allemaal mens zijn en altijd alles willen, doen we er goed aan om ons eigen persoonlijke doel helder te hebben. In het besef dat je niet verschilt van anderen, kun je je verbinden en daardoor effectief precies dat doen wat jij te doen hebt.
In de zes online colleges ontmoeten de westerse psychologische visie en de oosterse boeddhistische visie elkaar rond diverse thema’s. Het belichten van deze onderwerpen vanuit de verschillende gezichtspunten verruimt je denken. Zo verruim je de horizon van je beeld van jezelf, maar ook van je beelden van anderen.
De online cursus start 10 november.
Voor meer info en aanmelding, klik hier
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari