ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
In het zenklooster nabij New York
Bernadette Kester /
Zen.nl Rotterdam
Bernadette werkt op de universiteit als docent en is opleider en zenleraar in Zen.nl Rotterdam. Voor haar eigen ontwikkeling en verdieping wilde ze in Japan gaan pelgrimeren maar dat ging niet door. Klik hier om haar eerste artikel daarover te lezen. Het werd mediteren in een zenklooster in Amerika. In dit deel 2 schrijft ze over haar ervaringen in Amerika.
Wat ik zocht was uitdaging. Ik wilde weten, voelen, hoe het zou zijn om bewust uit mijn comfortzone te stappen, om alleen, voor een wat langere tijd, in een nieuwe omgeving en ver van huis mijn zenpraktijk te beoefenen. Ik wilde ervaren hoezeer ik me thuisvoel bij/in mezelf, me gelukkig en in balans voel onder andere omstandigheden. Ten minste twee zenleraren uit Zen.nl hadden al positieve ervaringen opgedaan in het Zen Mountain Monastery nabij New York. Voldoende redenen voor mij om daar vijf weken naar toe te gaan en dat bleek een goede keuze.
Toegegeven, een Japanse pelgrimage was wat comfortzone betreft waarschijnlijk een grotere fysieke en mentale uitdaging geweest, maar ook mijn nieuwe keuze voelde aanvankelijk als een uitdaging. ‘Aanvankelijk’ want de zenboeddhistische kloosteromgeving waarin ik terechtkwam was anders maar voelde ook bekend, de
sesshins die ik daar deed waren enigszins anders maar qua stramien min of meer hetzelfde als bij Zen.nl. De mensen die ik in het klooster ontmoette waren minstens zo vriendelijk als thuis. Ik kwam, kortom, terecht in een open, inspirerende en veilige omgeving. Het thuis-voelen-bij-mezelf bleek bij nader inzien geen issue…
Mijn motivatie of doel veranderde. Wat ik nu zocht was vooral verdieping van mijn boeddhistische praktijk door een intensievere beoefening en door studie. Waar kun je dat beter doen dan in een klooster dat daar geheel en al op ingericht is? Ik begon en eindigde met een sesshin en in de weken daartussen volgde ik met de kloosterlingen en de andere
residents (een deel van) het ango-programma. Ango is de benaming van een periode van drie maanden intensieve zenbeoefening waarin de nadruk ligt op meditatie, studie en werk. Ango vindt twee keer per jaar plaats (buiten angoperiodes en de sesshins is het kloosterprogramma wat minder intensief en is er meer vrije tijd). Van zondagmiddag tot dinsdagmiddag, een korte periode die Hosan wordt genoemd, konden we de tijd doorbrengen zoals we wilden, met elkaar of alleen: uitrusten, de was doen, wandelen, fitnessen, een nabijgelegen dorp bezoeken, met de mensen thuis bellen et cetera.
Verdieping zoeken, hoe doe je dat? Eigenlijk begint het met stiller worden, verstilling, en alles met intensievere aandacht doen en voor langere periodes dan gebruikelijk. De telefoon buiten bereik houden. Naast dat ik meer tijd en aandacht had voor studie van boeddhistische teksten, wat ik erg fijn vond, waren er behalve de meditatie zelf met name twee
practices die me de diepte inhielpen en waar ik opnieuw van leerde: de liturgie en de
work practice.
De liturgie hield in dat op verschillende momenten op de dag, na de meditaties, voor het eten en voor aanvang van de werkperiode, sutra’s en/of gatha’s (korte verzen) werden gereciteerd, vaak staand. Dat gebeurde met veel toewijding. Op een uitzondering na waren het naar het Engels vertaalde recitaties. Ik merkte hoe fijn het eigenlijk is om te weten wat je reciteert. Zo werden de bodhisattva-geloftes dagelijks twee keer gereciteerd op een intense, trage, bijna slepende manier. De inhoud ervan doordrong me geheel en ‘zong’ gedurende de dag door mijn lichaam. Zo ervoer ik eenheid van lichaam en geest, niet alleen tijdens het reciteren maar ook daarna. Die liturgie duurde telkens zo’n twintig minuten. De
monastics reciteerden met volle overgave, wat erg mooi was om te zien én te horen. Als ik ergens een eenheidsbeleving heb ervaren, was het op deze momenten waarin ik me opgenomen voelde in een klankzee waarin mijn eigen klankgolf opging of mee harmonieerde. Door de devotie en overgave voelde het als iets ‘religieus’ en aanvankelijk wist ik niet goed hoe ik dit wilde waarderen. Totdat een van de zenleraren aan een groep beginners uitlegde waar de liturgie voor diende: ‘to create intention’. Dat vond ik mooi en het helpt te weten wat je reciteert:
Sentient beings are numberless, I vow to save them;
Desires are inexhaustable, I vow to put an end to them;
The Dharma’s are boundless, I vow to master them;
The Buddha way is unattainable, I vow to attain it
Binnen Zen.nl gebruiken we daarvan deze vertaling:
Hoe talloos de levende wezens ook zijn, ik beloof ze allen te bevrijden.
Hoe peilloos de oorzaak van het lijden ook is, ik beloof haar geheel weg te nemen.
Hoe talloos de poorten tot inzicht ook zijn, ik beloof ze alle in te gaan.
Hoe eindeloos de Boeddhaweg ook is, ik beloof haar ten einde te gaan.
Ook de volgende gatha sprak me zeer aan:
May all beings be free from suffering, and the root of suffering;
May all beings know happiness, and the root of happiness;
May all beings live in sympathetic joy, rejoicing in the happiness of others;
May all beings live in equanimity, free from passion, aggression and delusion
Vrij vertaald:
Laten we wensen dat iedereen vrij is van lijden, en de oorzaak van lijden;
Laten we wensen dat iedereen gelukkig is en de oorzaak van dat geluk kent;
Laten we wensen dat iedereen in blijdschap leeft en ook blij is met het geluk van anderen;
Laten we wensen dat iedereen een evenwichtig leven leidt, vrij van passie, agressie en verwarring
Is de eerste
gatha vooral op je eigen geloftes of opdrachten gericht, de tweede ademt naar mijn gevoel een nog sterker bodhisattva-karakter door positieve gedachten aan de ander te wijden.
Een andere zenpraktijk was de
work practice (samu). Dit betrof allerlei taken die verricht moesten worden ter ondersteuning van het klooster en de sangha: groenten snijden, de vaat doen, wc’s schoonmaken, de (moes)tuin onderhouden, spullen uit de webshop inpakken, en nog veel meer. Uren heb ik in de keuken doorgebracht en tientallen mala’s heb ik ingepakt. Eigenlijk is dit de échte zenpraktijk, gewoon het dagelijkse onderhoud uitvoeren. Maar elke dag vier à vijf uur dit soort werk verrichten viel me niet altijd gemakkelijk. Er waren momenten dat ik gevangen zat in de gedachten en oordelen over de aard van het werk en over wat ik gewend was te doen (hoofdwerk). Ik voelde de vermoeidheid die tijdens dit werk in me opkwam. Weerstand dus. Totdat ik dacht aan de eerste huiswerksuggesties van de
introductiecursus: tandenpoetsen, afwassen en andere dagelijkse bezigheden met volle aandacht doen. Totdat ik opnieuw leerde de steentjes van de mala’s te voelen, het ritselen van het inpakpapier te horen, mijn lichaamshouding te ervaren en de stilte in de ruimte waar te nemen. En totdat ik me bewust werd voor wat en wie ik het werk eigenlijk deed…
Last but not least heb ik opnieuw ervaren hoe belangrijk
sesshins zijn. Tijdens de twee sesshins die ik meemaakte waren behalve de abt (roshi) ook twee zenmeesters (senseis) aanwezig, en twee
monitors, die beiden de aanwezigen waar nodig begeleidden in het uitvoeren van de rituelen. Spontaan richtten allen om beurten tijdens willekeurige meditaties kort het woord tot de deelnemers. Een van die momenten maakte grote indruk op me. Ik was op mijn kussentje verwikkeld in een strijd met gedachten die ik niet wilde hebben en die toch steeds opkwamen, rond een oude oerbubbel. Opeens klonk daar de stem van de abt (vrij vertaald): ‘Je hoofd zit vol gedachten, gewenste en ongewenste. Laat ze allemaal toe, zonder uitzondering. Laat ze toe, zonder ze te koesteren. Denk niet dat er ook maar een gedachte is die niet ook door een ander wordt/is gedacht. Je bent niet je gedachten!’ In de onbevangenheid waarmee ik zat, leek dit volstrekt aan mij gericht te zijn… Ik voelde me meteen losgezongen van mijn gedachtenstrijd. ‘Als ik mijn gedachten niet ben, wat ben ik dan wel?’ vroeg ik later aan een van de leraren tijdens
daisan. ‘Zie je gedachten als voortkomend uit een grote reservoir waarin alle denkbeelden, fantasieën en gevoelens die je in je leven hebt opgedaan, die van generatie op generatie worden overgedragen en die in een cultuur circuleren (de media…), zijn opgeslagen en waaruit zo nu en dan specifieke gedachten opborrelen. Die gedachten zijn (dus) niet van jou (alleen). Je bent niet je gedachten.’ ‘Wat ben ik dan wel?, vroeg ik opnieuw. ‘Je bent dat wat je (vanuit je intenties) doet -
your actions -.’
Mijn verblijf in dit klooster was inderdaad een verdieping én een vernieuwing. Alle dingen die me troffen, waar ik (opnieuw) van leerde, had ik al vele malen in mijn zenleven voorbij zien komen, in de literatuur, de ziopdagen, de teisho’s, het denkmodel en zo meer. In een andere omgeving, met andere mensen en leraren kon ik blijkbaar met ‘andere’ ogen naar mijn zenpraktijk(en) kijken. Meer dan ooit ben ik me ervan bewust hoezeer zen een ervarings’leer’ is én tot in de haarvaten een
practice is.
Elke avond sloot de voorzanger af met de onderstaande gatha. Stel je voor, in de zendo schemert het, je hebt net twee uur gemediteerd, de dag zit erop en dan klinkt ineens een stem die zingt:
Let me respectfully remind you,
life and death are of supreme importance.
Time swiftly passes by and opportunity is lost.
Each of us should strive to awaken… awaken… take heed!
Do not squander your life!
Vrij vertaald
Graag en met alle respect herinneren we je eraan
dat leven en dood van het grootste belang zijn,
dat de tijd snel verstrijkt en dat je voor je het weet kansen onbenut laat.
Ieder van ons zou ernaar moeten streven om te ontwaken…
Wordt wakker … pas op!
Verspil niet je leven!
Data komende sesshins
Van 26 juni t/m 2 juli 2022 o.l.v. Rients Ritskes (volgeboekt)
Van 3 t/m 9 juli 2022
extra sesshin o.l.v. Peter van Beukelen (
nog 2 plaatsen beschikbaar)
Van 2 t/m 8 oktober 2022 o.l.v. Arthur Nieuwendijk (volgeboekt)
Van 15 t/m 21 januari 2023 o.l.v. Yvonne Visser
Van 7 t/m 13 mei 2023 o.l.v. Floor Rikken
Van 2 t/m 8 juli 2023 o.l.v. Rients Ritskes
Van 6 t/m 12 augustus 2023
Van 1 t/m 7 oktober 2023 o.l.v. Arthur Nieuwendijk
Arjen oefent compassie Help hem als je wilt
Interview Anne Peters: ‘veerkracht en flexibiliteit, dat is waar zen om draait.’
Meditatie in plaats van Medicatie
Zentuinen studiereis begonnen
Kandinsky ontroert
Angst: een toenemend probleem