ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Geluk zoeken en shit vinden
Rients Ritskes /
Zen.nl Nederland /
Zen.nl Nijmegen
Waarom vindt de een het geluk wel en de ander niet? Wat hebben zen, het mediteren en het Boeddhisme ermee te maken? In de uitleg over het Boeddhisme is in Nederland altijd veel verteld over het thema lijden (dukha) en veel minder over het in het Boeddhisme minstens zo belangrijke sukha (geluk). Hierover schreef ik eerder mijn boek
Zen en geluk. Naar aanleiding van een vraag en koan nummer 15 uit
Het nieuwe koanboek die we momenteel bestuderen over
Tozans 60 stokslagen, voeg ik daar vandaag nog graag een paar woorden aan toe.
Na de skivakantie
Nog niet zo lang geleden kwam er een aardige jongeman bij me, die naar aanleiding van een dreigende burn-out al een tijdje mediteert. Hij vertelde me net een week op skivakantie te zijn geweest en had het geweldig naar zijn zin gehad. Die week had hij geen zorgen, hij had prima geslapen en ervoer geen stress. Maar alles viel onmiddellijk weer over hem heen toen hij aan het werk ging. Hij vroeg me hoe hij dit een volgende keer zou kunnen voorkomen. Ik adviseerde hem het komende jaar in plaats van vier weken gewone vakantie, vier keer een week op sesshin te gaan.
Sesshin
Sesshin is een week in stilte intensief mediteren op een kussentje op de grond. Voor bijna iedere deelnemer is dit geweldig afzien. Het is fysiek en mentaal een enorme uitdaging, zelfs voor de mensen die veel ervaring hebben. Hierover hebben verschillende deelnemers in ZenActueel hun ervaringen gedeeld. Het is precies die mentale en fysieke uitdaging die de sesshin vaak tot een hel maakt. Maar als je dan op zaterdag terugkomt van sesshin, ervaar je het thuis-zijn als een hemel en het werk op maandag als een feest. Kort samengevat: zoek geluk en je vindt vooral shit, zoek shit en je vindt geluk. Dat maakt geluk zo’n moeilijke zaak. Kierkegaard formuleerde het een paar honderd jaar geleden zo: geluk is als een klapdeur, je moet eerst een stap terugdoen voor die open gaat. En dat is nu net wat veel mensen niet in de gaten hebben. Het is de stap terug die gelukkig maakt. Zoek geluk en je zult je neus keer op keer stoten. Doe een stap terug, houd de deur van het geluk nog even voor iemand anders open en het geluk zal je niet ontgaan.
Stokslagen
Dit betoog past erg goed bij koan 15 die we momenteel in onze meditatiegroep bestuderen. In de koan zegt zenmeester Umon tegen Tozan dat hij vanwege zijn zielloze antwoorden eigenlijk 60 stokslagen verdient, maar dat hij hem deze kwijtscheldt. Tozan begrijpt niet wat hij fout heeft gedaan en mediteert de hele nacht door om het te onderzoeken. De volgende dag is Umon in zijn reactie weer heel streng en scheldt Tozan uit voor rijstzak. Op dat moment raakt Tozan verlicht. Hoewel dit stokoude verhaal bepaald niet getuigt van modern didactisch inzicht, blijkt er toch wel een les uit te halen voor ons. Want mediteren wij een nacht of een uur extra als we een schrobbering krijgen? Onderzoeken we altijd eerst ons aandeel in het probleem als we onheus benaderd worden of gaan we klagen over de mensen om ons heen, de regen of de kou, de maatschappij? Zijn we te verwend om nog een stap terug te kunnen doen en naar onszelf te kijken? Zijn we te verwend om nog gelukkig te kunnen zijn? Hoe vaak moeten de gemakkelijk in te nemen slaappillen, alcohol en antidepressiva onze problemen oplossen?
Dus met Kierkegaard wil ik iedereen aanbevelen: als je geluk zoekt, doe een stap terug. Wacht niet totdat ziekte en burn-out je dwingen rust te nemen, maar pak zelf de uitdaging op om een week in stilte te mediteren. Doe even een stap terug.
Meer lezen over sesshins?
Zie:
Zen als weg naar vertrouwen en
Mijn tweede sesshin
Data komende sesshins
Van 8 t/m 14 mei 2022 o.l.v. Floor Rikken (volgeboekt)
Van 15 t/m 21 mei 2022 o.l.v. Yvonne Visser (
nog 2 plaatsen beschikbaar)
Van 26 juni t/m 2 juli 2022 o.l.v. Rients Ritskes (volgeboekt)
Van 3 t/m 10 juli 2022
extra sesshin o.l.v. Peter van Beukelen (
nog 5 plaatsen beschikbaar)
Van 2 t/m 8 oktober 2022 o.l.v. Arthur Nieuwendijk (volgeboekt)
Van 15 t/m 21 januari 2023
Van 7 t/m 13 mei 2023
Van 2 t/m 8 juli 2023
Van 6 t/m 12 augustus 2023
Van 1 t/m 7 oktober 2023
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari