ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Een leven lang voor de gek gehouden
Anjo Keunen /
Zen.nl Den Bosch
Hieronder geeft Anjo een zenvolle recensie van een toneelstuk over Sartre en De Beauvoir. Ze neemt ons mee in haar persoonlijke ervaring en hoe het stuk helpt een bubbel te doorzien.
In mijn twintiger jaren werd ik gegrepen door het gedachtegoed van het existentialisme. Jean-Paul was mijn held. Ik verslond zijn boeken. Simone kreeg ik er gratis bij, daar kon ik niet omheen. Zeg je Sartre, dan zeg je De Beauvoir. Ook haar boeken las ik gretig. Vrijheid, je eigen leven maken, geen conventies en ja, verantwoordelijkheid nemen voor jezelf en voor de wereld. Op café gaan, schrijven, filosoferen en vrijen. Ik wilde het allemaal en deed het ook, met mate. En mijn leven kabbelde voort.
Dertig jaar later bezoek ik een voorstelling van het Zuidelijk Toneel. Kijk, wie zitten daar? Sartre en De Beauvoir. Op het toneel doen ze hun leven en filosofie uit de doeken. Jean-Paul imiteert Donald Duck, het leven is immers een spel, neem het niet te serieus. Simone heeft een hekel aan serieuze mensen. Het leven is zinloos, geef je leven zin door je eigen verhaal te maken. We spelen een rol, we vormen ons een identiteit, maar we vallen nooit samen met wie we zijn.
Ze oreren over anderen die zich uit angst vastleggen in beelden die ze van zichzelf en de ander hebben en hoe beperkend dat is, beklemmend zelfs. Nee, zij niet, zij hebben een pact met elkaar gesloten, waarin ze zich niet vastzetten en wel maximaal verbonden en vrij voelen. Jaloersmakend!!! Wat een zen-gehalte proef ik.
Ik ben geraakt, ik ben van slag. De dagen erna komt hun dialoog tijdens zazen voortdurend voorbij en dat wekt mijn sluimerende verlangen om groots en meeslepend te leven. Ik kijk naar mijn eigen leven: vaste baan, vaste relatie, vaste verblijfplaats, vaste hypotheek, vaste zen-organisatie. Op zich niks mis met deze vastheid. Alleen wringt het soms. Naast de prettige zekerheid ervaar ik ook beperkingen, beknellingen, onvrijheden en daar kan ik, om in de termen van JP te blijven, van walgen.
Juist ja, dit is een hele fikse bubbel, dat realiseer ik me. Wat moet ik ermee? Wat wil ik? Welk inzicht zit erin verpakt?
Dan passeert ineens het begin van het toneelstuk: j’ai été flouée (ik ben voor de gek gehouden). Het zijn woorden van De Beauvoir. Het ideale koppel was verre van perfect en niet vrij van lijden. Ook dat grootse en meeslepende leven had zijn schaduwkanten. Op mijn kussen keert de rust langzaamaan weer terug. Ik voel dat ik me kan verzoenen met hoe mijn leven is gelopen… en dat ik vrijheid kan ervaren in te zitten als ik zit, te eten als ik eet, hout te hakken als ik houthak. Dat is alles. Zo maak ik mijn eigen verhaal. Op naar een inspirerend avondje toneel!
Zaterdag 04 juni 2022 - 20:30 in Arnhem
Zie:
https://www.musisenstadstheater.nl/programma/sartre-de-beauvoir/6012
Sartre & de Beauvoir gespeeld door: Frank Focketeyn en Sien Eggers
Van de website van Musis en Stadstheater
In Sartre & de Beauvoir kijken de cultfiguren van het Franse existentialisme terug op hun leven en denken. En op de liefde, évidemment. Altijd weer die liefde. Bejubeld theatermaker en filosoof Stefaan van Brabandt slaat weer toe met deze filosofische dialoog. Je krijgt eindelijk inzicht op de vragen waarom we “gedoemd zijn tot vrijheid”; wat De Beauvoir bedoelt met de moraal van de dubbelzinnigheid en wat het betekent om authentiek mens te zijn? Jouw portie verantwoorde ontspanning.
Spel is in handen van Vlaanderens droomkoppel Frank Focketyn en Sien Eggers. Beiden zijn komische grootheden, hun liefde voor het theatervak is doordesemd met spelplezier. Stefaan van Brabandt bewijst nog maar eens dat een straffe tekst het mooiste vertrekpunt is voor een getalenteerd acteur. Stefaan maakt de redeneringen van Sartre & de Beauvoir actueel en prikkelend, genuanceerd en daarmee des te overtuigender.
Achtergrond informatie Sartre & de Beauvoir
Simone de Beauvoir geldt als de belangrijkste schrijfster, filosofe en feministe van de moderne tijd. Haar klassieker De Tweede Sekse geldt als de bijbel van het feminisme en veranderde voorgoed het denken over de rol van de vrouw in een door mannen gedomineerde wereld.
Jean-Paul Sartre wordt beschouwd als de vader van het existentialisme. In zijn romans, toneelstukken en filosofische werken staat steeds de mens centraal die veroordeeld is tot vrijheid. In een wereld zonder God moet hij volgens Sartre trouw blijven aan zijn essentie als mens en de verantwoordelijkheid niet uit de weg gaan om zelf zin en betekenis te scheppen.
In Café de Flore aan de Boulevard Saint-Germain-des-Prés in Parijs speelde hun intellectuele leven zich af, omringd door schrijvers, kunstenaars en filosofen als Albert Camus, Giacometti, Picasso…
Jean-Paul & Simonne waren publieke intellectuelen en iconische rolmodellen die het sociale, politieke en filosofische denken van een hele generatie bepaald hebben. Het existentialisme zoals het door hen werd belichaamd en uitgedragen was niet minder dan een heuse hype in Europa in het midden van de 20ste eeuw.
Welke betekenis heeft hun filosofie vandaag nog? Is de feministische strijd waar de Beauvoir voor ijverde nog steeds actueel? En wat bedoelt ze met haar moraal van de dubbelzinnigheid? Wat betekent het om authentiek mens te zijn? Waarom zijn we "gedoemd tot vrijheid"? En waarom zijn "de anderen" volgens Sartre "de hel"?
In Sartre & de Beauvoir kijken dé cultfiguren van het Franse existentialisme terug op hun leven en denken. Èn op hun turbulente liefdesrelatie.
Regie en tekst: Stefaan van Brabandt
Spel: Frank Focketyn en Sien Eggers
Dramaturgie: Wannes Gyselinck
Artistiek advies: Piet Menu
Foto: ANP/epa/AFP
In de pers
'Sartre & de Beauvoir’ is zó meeslepend uitgevoerd dat je bijna hallucinerend de zaal uit loopt.'
Volkskrant
'Fantastisch gespeeld filosofenduo.'
Theaterkrant
Door de invloed van persoonlijke kwetsuren op invloedrijke filosofische ideeën te ontrafelen laat Sartre & De Beauvoir vooral de mens achter het gedachtengoed zien.'
NRC
'De tekst van filosoof en regisseur Stefaan Van Brabandt is een sterk weefsel geworden waarin het abstracte existentialisme in heldere taal is vervlochten met het met volle teugen genoten leven van twee geliefden in uiterst turbulente tijden.'
AD
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari