ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Boos zijn of mediteren
Raoul Blankestijn /
Zen.nl Arnhem
Raoul ontdekt in de zenles wat boosheid is, hoe dat voelt tijdens het mediteren en wat voor plaats dit heeft in zijn leven. In de sesshin ervaart hij hoe hij reageert op zijn omgeving en zelfs boos wordt op een vlieg.
Ik boos?
Tijdens onze zenles deden we een inquiry-oefening naar de normen en waarden die we hebben. In tweetallen oefenden we met de vragen ‘Wat moet je zijn?’ en ‘Wat mag je niet zijn?’. Toen mijn gesprekspartner meerdere keren de vraag herhaalde ‘Wat mag je niet zijn?’, kwam ik tot een interessante ontdekking. Ik mocht vooral niet boos zijn. Kort erna volgde een coachingsgesprek met mijn zencoach, Arjen. Reflecterend op de oefening stelde Arjen aan mij de vraag of ik nog vaak boos ben. Ik gaf toe dat ik ten tijde van de corona-maatregelen vaak boos ben geweest, maar dat daar nu toch écht geen sprake meer van was. Daarop volgde een interessant gesprek waarbij ik, tot mijn verbazing, tot de ontdekking kwam dat ik de afgelopen week wel vier keer erg boos was geweest. Kennelijk heb ik allerlei strategieën ontwikkeld om mijn omgeving, en vooral mezelf, voor de gek te houden dat ik niet boos ben.
Boos door teveel te willen
Rients definieert emotie als ‘energie die aanzet tot doelgerichte actie’ in zijn boek ‘
Leer voelen wat je wilt voelen’. Met een emotie proberen we dus altijd een bepaald doel te bewerkstelligen. Emoties volgen op voelen wanneer we iets willen of wanneer we iets niet willen. Boosheid vloeit volgens Rients voort uit onze natuurlijke neiging altijd alles te willen. Als iets of iemand ons frustreert in wat we willen schieten we in de boosheid en willen we dat wie of wat ons frustreert uit de weg ruimen. Boosheid ontstaat door de kortsluiting tussen hoop en vrees. Als de spagaat tussen hoop en vrees te groot wordt, raken we gefrustreerd en ontstaat er boosheid. Boeddha noemt boosheid als dé grote hinderpaal op weg naar verlichting. Alle reden om boosheid goed te onderzoeken.
Alles liep mis
Geïntrigeerd door de ontdekking dat ik vaak boosheid ervaar, begon ik aan mijn tweede
sesshin. Met mijn koffer stond ik op het station in Arnhem klaar om naar Lochem te gaan. De reis verliep anders dan ik had gehoopt. De trein was vertraagd waardoor ik mijn overstap zou gaan missen en niet op tijd bij de sesshin aanwezig zou zijn. Alle pogingen ten spijt om nog een taxi te regelen, bleef ik achter met frustratie en boosheid. Ik zou te laat aankomen bij de sesshin. Over allerlei zaken begon ik me druk te maken in mijn hoofd. Wat ga ik doen als ik aankom in het hotel en de stilte al begonnen is? Wat als ik nu genoegen moet nemen met een plek in de zendo die mij niet bevalt? Wat denken anderen wel niet van me dat ik te laat ben? Allerlei zaken die ik wel of niet wilde en die ervoor zorgden dat ik boosheid ervoer. Gefrustreerd dat de controle uit handen was kwam ik aan in het hotel en betrad ik in mijn gewone kleren de zaal, gevuld met geheel in het zwart geklede deelnemers, waar de inleiding op de sesshin werd gegeven. Daar kreeg ik te horen dat mijn samu-taak, de werktaak tijdens de sesshin, het altaar verzorgen en het slaan op de gong was. Bij die taak hoort een aangewezen plek in de zendo, wat ironisch genoeg betekende dat als ik wel op tijd was gekomen er toch niks te kiezen was geweest. Na dit voorval en het krijgen van de samu-taak om ’s ochtends op de gong te slaan, was het duidelijk wat mij deze sesshin te doen stond: ik moest verder aan de slag met mijn boosheid.
De vlieg als zenmeester
Tijdens het eerste persoonlijk onderhoud met Floor vertelde ik wat mijn doel was voor deze sesshin: beter mijn boosheid leren doorzien. Daarop deed Floor mij de suggestie om me door de zenmeesters van de sesshin naar mijn boosheid toe te laten leiden. Dat bleek een geniale ingeving, want er bleken behoorlijk wat zenmeesters op de sesshin rond te lopen. Zo was er de zenmeester van het netjes maken van het altaar (Hé, dat is mijn taak). De zenmeester van het corrigeren van mijn houding (Ik bepaal zelf wel hoe ik zit). De zenmeesters van de kinhin (Waarom loopt er niemand op het tempo dat ik prettig vind?). En zelfs een zenmeester in de vorm van een vlieg (Stop alsjeblieft met zoemen, terwijl ik hier zoveel pijn zit te lijden). Stuk voor stuk grote leermeesters die me gefaciliteerd hebben in het kunnen voelen van mijn boosheid. Ik kwam erachter dat mijn boosheid de kleur oranje heeft. Het lukte steeds beter om bij deze emotie te blijven. Gedurende de week stelde ik mezelf nog een ander doel: zoveel mogelijk van mijn boosheid uiten bij het slaan op de gong. Elke ochtend lukte het me net een stukje beter en op zaterdagochtend lukte het me zo goed als ik kon. En dat was voelbaar, na afloop van de sesshin kwamen meerdere mensen me bedanken voor mijn krachtige slag op de gong.
Erkennen van boosheid
Het inzicht dat ik heb opgedaan tijdens de sesshin is dat ik in mijn leven veel boosheid heb geprojecteerd op allerlei zaken, maar dat de eigenlijke boosheid gaat over het gemis van een hechte band met mijn vader. Maar het belangrijkste was wel dat ik mijn boosheid bewust kan voelen en er niet bang voor hoef te zijn. Misschien lukt het me in de toekomst wel om mijn boosheid helemaal los te laten.
Data komende sesshins
Van 2 t/m 8 oktober 2022 o.l.v. Arthur Nieuwendijk (volgeboekt)
Van 15 t/m 21 januari 2023 o.l.v. Yvonne Visser
Van 7 t/m 13 mei 2023 o.l.v. Floor Rikken
Van 2 t/m 8 juli 2023 o.l.v. Rients Ritskes
Van 6 t/m 12 augustus 2023 o.l.v. Peter van Beukelen
Van 1 t/m 7 oktober 2023 o.l.v. Arthur Nieuwendijk
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari