ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
© Vincent Mentzel/De Beeldunie
Meester A.L. Snijders in memoriam
Rients Ritskes,
Zen.nl Nederland / Bettina Zevenbergen,
Zen.nl Zeist
Vorige week maandag om 10.30 uur stierf de meester van het Zeer Korte Verhaal en niet alleen meester van het ZKV, A.L Snijders was een meester in leven en sterven. Zittend aan zijn computer, beginnend aan zijn laatste ZKV beschrijft hij zijn ontmoeting met ‘een man’. Hij was goed bekend met het gedachtegoed van zen, maar voelde zichzelf vooral taoïst. Zijn laatste verhaal was voor zover ik weet ook het kortste, maar ik ken niet al zijn ongeveer 3000 ZKV’s. Misschien dus het kortste, maar in mijn ogen in ieder geval het beste, het klapstuk van de meester:
Het onvoltooide en laatste zeer korte verhaal van A.L. Snijders
In de boekenweek ben ik op bezoek geweest in Zutphen tot en met Nijmegen. Ik las voor in een boekhandel. Na afloop kwam er een oude man op mij af die verklaarde dat ik niet bestond. Ik vroeg hem wie ik dan was. Dat kon hij mij niet vertellen, dat was zijn zaak niet. Ik vroeg hem wat zijn zaak dan was, maar daar had hij geen antwoord op. Ik vertelde hem dat er in de Middellandse Zee, de zee van Homerus, anders een rotspunt naar mij vernoemd is, Cape Snijders.
Dit onvoltooide werk werd zondagochtend in het radioprogramma De Ochtend op 4 voorgelezen door Niels Heithuis. Het is het radioprogramma waarin hij nog de week ervoor, zoals elke week een nieuw ZKV voorlas. Er werd ook verteld dat hij voorover lag, dood met zijn hoofd op het toetsenbord. Op het computerscherm las zijn familie bovenstaande tekst. Hoe meesterlijk kan het zijn? Geheel in stijl zoals zenmeesters en taoïstische meesters dat doen, is het hem gelukt op de drempel van de dood nog een laatste ultieme boodschap na te laten.
Het schrijven van een gedicht op het moment van iemands dood en nadenken over de aard van de dood in een vergankelijke wereld is uniek voor de Oost-Aziatische cultuur en heeft nauwe banden met het zenboeddhisme. Vanaf het begin heeft het boeddhisme het belang van de dood benadrukt, omdat het besef van de dood de zinloosheid van wereldse zorgen laat voelen. Een doodsgedicht is een manifestatie van het hart van de zen filosofie, die bestaat uit het op elk moment ervaren van de uniekheid ervan, hoe gewoon ook. Alles, dus ook je laatste afscheid, als uniek en nieuw kunnen zien is de kunst van een mooi leven. A.L. Snijders kon in elke alledaagse gebeurtenis iets bijzonders zien en deelde zijn unieke visie in zijn ZKV’s met de wereld.
De meester was ook een meester voor de klas. Müller was rond 1980 mijn (Bettina) leraar Nederlands op het Hegius in Deventer. Hij kwam op een antieke motorfiets, met zo'n lange leren jas, rond helmpje en een rond motorbrilletje, een bijzondere verschijning daar in die nieuwbouwwijk. Ook zijn lessen waren ongewoon, prikkelend en spraakmakend. Hij was erg lang en kon staande vertellen op één voet. Een kleine twee jaar geleden ontmoette ik hem weer bij de boekpresentatie van een klasgenoot die altijd contact met hem heeft gehouden. Hij was nog net zo. En heel gelukkig in de wittebroodsweken met zijn derde vrouw Ineke.
Peter Müller schreef ongeveer 3000 ZKV’s en kreeg in 2010 de Constantijn Huygens-prijs. Als columnist begon hij in de jaren negentig bij de Deventer Dagblad Combinatie. In 1992 verscheen de eerste bundel onder de naam
Ik leef aan de rand van de wereld. Zijn laatste bundel, Tat Tvam Asi, verscheen in april van dit jaar.
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari