ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Osho
In de zenfilosofiecursus van Floor Rikken zijn acht zenmensen aan bod gekomen. De zevende in de reeks was Osho, vroeger bekend als Bhagwan. Ook deze aflevering heeft de vorm dat het vanuit de zenmens zelf verteld wordt. Misschien moet je het verhaal door iemand aan je laten voorlezen.
Deel 1: Kind
Mijn naam is Rajneesh Chandra Mohan, ofwel Bhagwan, ofwel Osho. Ik ben geboren in een klein dorp in het midden van India, Kuchwada op 11 december 1931
Bij mijn geboorte werd voorspeld dat ik mogelijk dood zou gaan op mijn 7de, of 14de of 21ste. Mijn ouders brachten mij naar mijn grootouders van moederszijde. Tot mijn zevende jaar hebben zij mij opgevoed. Zij woonden in een nog kleiner dorp. Het was ik, zij, en de oude bediende van mijn opa. En eigenlijk was ik alleen. Het verschil tussen mij en die drie oude mensen in huis. Het verschil tussen mij en de mensen in het dorp. Wij waren zoveel rijker. Van mijn grootouders mocht ik niet spelen met de kinderen in het dorp. Zij zagen eruit als bedelaars. Ik had geen vrienden. Dat had ik toen niet en heb ik de rest van mijn leven niet gehad.
Mijn grootouders van moederszijde zijn bijzondere mensen. Mijn grootmoeder werd door haar vader niet uitgehuwelijkt en mocht zelf beslissen met wie ze wilde trouwen. Het werd mijn grootvader. Min grootmoeder was duidelijk de heldere, de krachtige, de onafhankelijke van de twee.
Ze kregen mij in hun huis als klein kind en ik bleef bij ze tot ik 7 was. In al die jaren was hun enige intentie om mij niet in de weg te zitten. Om mij mijn vrijheid te geven. Om mij mijn vrijheid te laten voelen. Om mij onbelemmerd te laten worden wie ik ben. En dat weer te vergeten.
Ik ben veel alleen en ga er graag alleen op uit. Ik zwerf rond in de omgeving. Ik ken geen tijd en afspraak. Ik ken geen structuur en regels. En mijn grootouders doen er alles aan om mij mijn stilte te laten. Op geen enkele manier willen ze mij verstoren.
Op een avond hoor ik mijn grootvader tegen mijn grootmoeder zeggen – ze denken dat ik slaap – ‘op enig moment moet hij weer naar zijn ouders. We leren hem helemaal niets. Het is een wild kind.’ En ik hoor mijn grootmoeder antwoorden: ‘Maak je geen zorgen. Iedereen in deze wereld is al geciviliseerd. En wat schieten we er mee op? Laat het kind op eigen kracht sterk worden en zijn eigen levenskoers vinden. Niemand zal hem daar meer vanaf kunnen brengen.’
Het is ongelofelijk hoe geduldig en tolerant mijn grootouders met mij zijn. Ieder kattenkwaad dat ik uithaal mag er zijn. Ik zou mezelf onuitstaanbaar vinden en geen dag met mezelf kunnen doorbrengen zonder een straf uit te delen. Maar zij laten het. Mijn grootvader vergoedt de schade die ik aanbreng en houdt iedereen bij me weg. Zo steel ik regelmatig de geslepen kristallen van de kandelaren in de dorpstempel. De priester kwam klagen bij mijn grootvader. Die zei alleen: ik betaal voor de tempel, als mijn kleinzoon daar iets van meeneemt is het geen stelen. Hij neemt mijn bezit weer mee. Daarop hield de priester zijn mond.
Mijn grootmoeder kan ook krachtig zijn. Er kwam een ambtenaar aan de deur om te inventariseren tot welke religie je behoort. Mijn grootvader zei Jainisme. De ambtenaar vroeg en wat is de religie van uw vrouw. Dat moet je haar zelf vragen zei mijn grootvader. En mijn grootmoeder zei: Ik geloof niet in enige religie. Alle religies komen mij nogal kinds over. De ambtenaar was in shock en zelfs ik was even verrast. Hier toonde zich dat mijn grootmoeder was geboren in een familie van tantrikas waar geloven in een religie geen rol speelde. Wel de beoefening van meditatie. Meditatie zonder geloof. Meditatie voorbij denken en gedachten. Dat is wat mijn grootmoeder meekreeg en dat ik het pad dat ik zelf ook verder ben gaan volgen.
Van mijn grootmoeder kreeg ik een mantra, oorspronkelijk jainistisch, maar in betekenis daar ver aan voorbijgaand. ‘Ik raak de voeten aan van eenieder die zichzelf heeft gekend.’ Zie jij ook de schoonheid van deze zin? Voor mij is dit de belangrijkste zin die ik in mijn leven kreeg. Van mijn grootmoeder. Voor mij betekent het dat ik de voeten aanraak van ieder die zichzelf heeft gekend. Waarlijk heeft gekend. En dat is ongeacht wat iemand is – Hindoe, Jainist, Boeddhist, Christen, Moslim… Het maakt mij niet uit. Deze zin overstijgt iedere religie voor mij. Mijn grootmoeder zei ‘ik heb deze zin miljoenen keren herhaald. Ik heb de schoonheid ervan geproefd. En meer kan ik je niet geven. Alle religies bestaan uit leugens. Proef deze zin zelf'.
In mijn vroege jaren kreeg ik alle vrijheid om mijn geest te scherpen. Ik mocht zeggen en vragen wat ik wilde, aan ieder die ik wilde. Op een dag kwam er de jainistische leraar van mijn grootvader een lezing houden. Hij zei: geloof alleen iets als je het zelf hebt ervaren. Hij zei: er zijn 7 hellen. Vanuit de eerste 6 hellen is nog terugkeer mogelijk. Vanuit de 7de niet meer. Ik stelde de vraag: Ben je in de 7de hel geweest? En als je daar geweest bent, hoe kan het dan dat je nu hier bent? En als je daar niet geweest bent, hoe weet je dan dat die 7de hel bestaat? Mijn grootmoeder, gastvrouw van de bijeenkomst, herhaalde mijn vraag: Ben je in de 7de hel geweest? Zeg het eerlijk als je daar niet was en geef toe dat je dan niet kan claimen dat er 7 hellen zijn. Ik zag dat de monnik er niet uitkwam. Uiteindelijk zei ik: ik heb de vragen niet gesteld en ik zal de bijeenkomst verlaten. En mijn grootmoeder verliet samen met mij de bijeenkomst.
Achteraf was mijn grootvader woest. Hoe kon mij grootmoeder mij steunen bij het voor de gek zetten van de monnik. Mijn rebelse geest van die dag was het zaad dat is gaan groeien en bloeien tot wat ik nu ben. Zonder rebelse geest geen boeddha. Rebellie is het fundament van religie. En vanaf die dag verzet ik mij tegen iedere ascese en ieder masochisme. Jezelf kwellen is geen wijsheid. Ik wil dat ieder mens het maximale leeft, en daaraan voorbij. Ga! Wacht niet!
Op mijn 7de ging mijn grootvader dood. Het scheiden heeft zijn eigen poëzie; we moeten haar leren verstaan. Ik heb aan zijn sterfbed gezeten. Het was een volkomen afscheid. Nooit meer zal ik hem zien en toch zag ik ook de schoonheid ervan. Ik kon hem nog vragen of hij nog een laatste wijsheid voor mij had. Hij gaf mij zijn ring. Een ring met daarin een beeldje van een jainistische verlichte meester. Mijn grootvader zei: ‘ik kan je niets anders geven, want alles zal weer van je weg worden genomen, zoals het ook van mij is weggenomen. Ik kan je alleen mijn liefde geven voor diegene die zichzelf heeft gekend.’ Zijn laatste woorden waren: maak je geen zorgen, ik ga niet dood.’ En daarna was het stil. Het bleef stil. Het werd ondragelijk stil. Ik vroeg mijn grootmoeder iets te zeggen en zij zong het liefdeslied dat zij ooit voor mijn grootvader zong toen ze verliefd werden. Ook de dood kan gevierd worden.
Zijn dood was mijn eerste ontmoeting met de dood. Je kunt de dood alleen ontmoeten bij de dood van een dierbare. En ik zag dat dood meer was dan een stervend lichaam. Er bleef iets zweven dat niet stierf, de elementen….
Door dood en liefde ontstaat er transformatie. Mijn grootvader gaf me liefde, wortels in de aarde en mijn grootvader gaf me vrijheid, de vleugels om te vliegen.
Wat is mijn wijsheid?
Uit de reacties van de deelnemers aan het college:
De schoonheid van het afscheid zien
Zonder rebelse geest geen boeddha
Geef mij de vrijheid mijzelf te leren kennen.
Het maximale leven en eraan voorbij gaan...niet wachten maar gaan
Jezelf kwellen is geen wijsheid
Worden wie je bent, en weer vergeten
Het maximale leven en voorbij
Wijsheid is je vrijheid benutten
Het scheiden kent zijn eigen poëzie
Wijsheid geeft vrijheid
Je kunt de dood alleen ontmoeten als een dierbare sterft
Vragen durven te blijven stellen ook al zijn het vragen buiten de norm
Proef zelf
Vrijheid, de vleugels om te vliegen
Geloof alleen iets als je het zelf hebt ervaren
Zonder rebelse geest geen Boeddha, durf te twijfelen en te bevragen
Wat een bijzondere manier om een kind op te voeden!
Dood is zo leerzaam
De dood is meer dan een stervend lichaam
Alles mogen vragen
Wortels in de aarde en vleugels om te vliegen
Deel 2: Schooltijd
Na mijn 7de ging ik weer naar mijn ouders. En uiteindelijk moest ik ook naar school. Ik heb mij verzet. Ik moest. Ik zoek naar de ultieme waarheid en ik rust niet tot ik die heb. En ook mijn omgeving laat ik niet met rust. Alle leugens, halve en makkelijke waarheden die leraren en meesters vertellen. Ik trap er niet in. Ik ontmasker en ontmantel ze allemaal. Liegen tegen kinderen. Hoe durven ze.
Mijn eigen vader was geschokt door mijn vrijheid. Ik zei: later word ik zwerver, geen arts of ingenieur. En ik zal laten zien dat ik de slimste ben van iedereen zodat mijn keus voor zwerven een keus is en niet omdat ik niets beters kan worden.
In de plaats waar ik woonde was ik de enige niet-mohammedaan met mohammedaanse kleding. Mijn vader vroeg keer op keer ‘moet dat nou?’. Ik zei: met deze kleren aan ziet iedereen me meteen. Ik kom de klas binnen en iedereen kijkt. Als ik aantrek wat iedereen aanheeft dan merkt niemand me op. Mijn vader wilde dat ik weer gewone kleren ging dragen en verstopte mijn mohammedaanse gewaad. Ik ging naakt de straat op. En ik kreeg m’n mohammedaanse kleren terug. Mijn vader dacht dat ik gek was. En er waren vele anderen die dat dachten. Ik scherpte mijn geest en gebruikte mijn vrijheid.
Ik ging naar school omdat mijn vader mij erheen sleurde. Ik zei: vrijwillig zet ik daar geen stap over de drempel. Het is geen omgeving waar kinderen iets leren. School is een omgeving waar kinderen onderwezen worden. Iemand onderwijzen is het leven eruit rammen. Mijn eerste meester die mij probeerde te onderwijzen was een vreselijke man. En hij was ook wreed. Hij sloeg kinderen. Maar niemand durfde daar iets van de zeggen. We kregen rekenen en ik keek uit het raam. Hij stelde mij een vraag. Ik gaf het juiste antwoord. Toch zei de meester ‘je mag niet uit het raam kijken. Je verdient straf.’ Hij stond erom bekend dat hij potloden tussen je vingers legde en dan in je hand kneep.
Ik zei: voor je die potloden bij mij gaat gebruiken, weet dat het je zwaar zal komen te staan. Ik heb niets strafbaars gedaan. Hij zei :je bent een onruststoker. Ik zei: ja dat is zo en ik ga naar de hoofdmeester om te vragen of het legitiem is dat je me straft. En ik ga naar het hoofd van de politie en de ambtenaren van de gemeente om te vertellen dat je kinderen zo martelt. Eerst kwam ik bij het schoolhoofd. Die gaf mij gelijk. Je mag uit het raam kijken tijdens rekenen als je ook de goede antwoorden geeft. Dit maakte mijn meester woedend. En ik zei: morgen ben ik hier of jij. Voor ons beiden is er geen plaats op deze school. Daarna ging ik naar het hoofd van politie. Die zei: hij heeft mijn zoon ook gemarteld, maar niemand doet aangifte uit angst voor de repercussies. Ik zei: ik doe aangifte en zal op geen enkele manier wegvluchten voor deze man. Bij de gemeente trof ik eerst iemand die me niet wilde helpen. Ik ging hogerop en daar vond ik iemand die bereid was naar de 9-jarige jongen die ik was te luisteren. Hij hoorde mijn verhaal aan en zei ‘ik heb de geruchten gehoord. Iedereen was te bang om te klagen. Ben jij niet bang?’ Nee, ik ben niet bang. Ik ben bereid te falen en ik ben bereid tot het einde te gaan om te zorgen dat deze man niet langer kinderen kan mishandelen. De volgende dag was de meester verdwenen. Te laf om nog afscheid te nemen.
Ik ga veel naar diverse kerken en tempels toe, mohammedaans, christelijk, boeddhistisch. Ze vragen me: wil je worden als Mohammed, wil je worden als Christus, wil je worden als Boeddha? Ze willen allemaal dat ik een kopie van iemand anders word. Heeft god mij niet mijn eigen originele gezicht gegeven? Het universum kan alleen gelukzalig zijn als een boom een boom is, een kei een kei en de oceaan de oceaan. Stel je voor dat ze allemaal iemand anders zouden willen zijn. De wens iets of iemand anders te zijn is de wortel van misère. Zo jong als ik me kan herinneren oefen ik mij erin mij niet van mijzelf af te laten leiden. Zelfs als ik in de hel eindig dan heb ik mijn eigen natuurlijke pad gevolgd en ben ik toch in het paradijs. Als ik doe wat anderen zeggen dan kom ik misschien in de hemel en zal ik ongelukkig zijn omdat ik mij geforceerd heb tegen mijn wil in.
Wat is mijn wijsheid?
Uit de reacties van de deelnemers aan het college:
Misschien te weinig wortels
Ik ben bereid te falen
Geen kopie willen zijn van iemand anders
Ik ben niet bang, want ik ben bereid te falen
Keuze voor zwerven uit vrije wil
IK ben wie IK ben! en dat is geluk!
Onderzoek wie je bent
Word wie je bent
Eigenwijsheid
De wens om iets of iemand anders te willen zijn is de wortel van alle misere
Niets zomaar aannemen
Een heel vervelend jongetje zijn
Wees jezelf, alle anderen zijn bezet ;-)
Angst is een slechte raadgever
Je eigen pad volgen in het leven
Liever mijn eigen pad naar de hel dan ongelukkig in de hemel
Draag geen masker van een ander want je hebt een mooi gezicht
Blijf jezelf, durf en onderzoek alles
Oefenen om je niet van jezelf af te laten leiden
Wees niet bang om jezelf te zijn.
Oefenen om me niet van mezelf te laten afleiden, eigen natuurlijke pad volgen
Geen angst om te falen
Actie durven ondernemen, ook voor de ander
Onderzoek wie je bent en heb lef!
Leren kun je alleen door eigen ervaring
Bij jezelf blijven
Wat is mijn wijsheid?
Als ik Mijzelf laat zien, ziet men MIJ..
Sta op tegen onrecht
Een ander willen zijn is het begin van alle misère.
Sta op tegen onrecht en misbruik van macht
Deel 3: Volwassen
Op mijn 7de ging ik niet dood, op mijn 14de ging ik niet dood. Op mijn 21ste nam ik een week vrij van de universiteit om te wachten op de dood. Ik zei: ik ga sterven. Ik ga in een tempel mediteren en wachten op de dood. Als de dood komt zal ik haar bewust in de ogen kijken. Het is een kleine tempel net buiten de bebouwde kom en ik spreek met de priester af dat hij me alleen iedere dag iets te eten en drinken komt brengen en verder met rust laat. Zeven dagen lang wacht ik op de dood. Probeer ik dood te zijn. Het is een prachtige ervaring. Er gebeurt veel. Meest basaal: toen ik probeerde dood te gaan werd ik stil en kalm. Er is niets meer om mij zorgen over te maken. Leven geeft zorgen dood geeft rust. Op de vierde dag lag ik op de grond en zag ik een slang naar mij toe bewegen. Ik dacht als de dood komt dan kan de dood komen in de vorm van deze slang. Er is geen angst. Als ik hecht aan het leven voel ik angst. Als ik de dood accepteer verdwijnt angst. Door de dood totaal te accepteren leer je haar kennen. Door de dood totaal te accepteren kan ik alles wat het leven brengt accepteren. Door te mediteren kan ik accepteren wat er komt. De slang kroop over mij heen en ze verdween weer.
Lange tijd ben ik in een staat van geen-geest. Ik ben en ik ben er niet. Ik kan nauwelijks voor mijzelf zorgen en vergeet waar ik ben en wat ik aan het doen ben. Ik was als die man die bij de dokter komt en zegt help me ik vergeet steeds meer. En de dokter zegt sinds wanneer heeft u dit probleem en de man zegt welk probleem? Als die man was ik ook.
Op mijn 21ste werd ik een verlicht mens. Natuurlijk belachelijk om dat zo te zeggen. Ons diepste wezen is dat we verlicht zijn. De dag dat ik een verlicht mens werd betekent simpelweg dat ik me op die dag realiseerde dat er niets te winnen, niets te doen en nergens heen gegaan kan worden. Geen verbetering nodig want god schiep ons perfect. God heeft nog nooit een imperfect wezen geschapen. Als je een imperfect wezen ziet, zie dan dat de imperfecties perfect zijn. Zenmeester Bokuju zei tegen zijn leerlingen ‘alles is perfect’. Een van zijn leerlingen wees op zijn enorme bochel en Bokuju zei ‘nooit eerder zag ik in mijn leven zo’n perfecte bochel.’
De dag dat ik verlicht raakte. Taal schiet mij eindeloos tekort om te zeggen wat er die dag gebeurde. Een boeddha kan alleen maar verkeerd begrepen worden. Alleen een verlichte kan een verlichte verstaan. De dag dat ik verlicht werd lachte ik om mijzelf en om de hele mensheid. Ik had zo mijn best gedaan, iedereen doet zijn best en de verlichting kwam op een moment van totale ontspanning.
Ik had zo mijn best gedaan om te ontdekken dat het er al was en dat het kwam toen ik er geen moeite meer voor deed. Probeer hier geen recept in te vinden. Jij moet uitvinden hoe jij het doet. Wat ik weet is dat alleen moeite doen je niet brengt bij het ervaren van verlichting. Wat ik weet is dat alleen ontspanning je niet brengt bij het ervaren van verlichting. Ik moest jaren mijn uiterste best doen. Veel mediteren, veel wandelen, veel in stilte zitten bij de rivier. Ik heb gezocht. Veel en lang en diep gezocht. De dag dat het zoeken stopte was de dag van verlichting. Het stoppen van het zoeken was het stoppen van mijn ego. Ik wilde iets. Zonder de energie van het willen vallen ik en iets ook weg. Het is als een fiets waarop je rijdt. Als je stopt met de pedalen rondtrappen dan stopt de beweging en valt de fiets stil. Zo ook met ego. Niets meer willen en het ego verdwijnt.
Ik zie dat veel religies beginnen met de ervaring van een mens en daar gaan anderen zich aan vast houden. Daar komen regels en adviezen uit voort en structuren en vastomlijnde ideeën hoe iets moet zijn. Mijn ervaring is mijn ervaring; mijn verlichting is mijn verlichting. Het enige advies dat ik kan geven is: mediteer. Het enige dat ik weet over verlichte mensen is dat hun aanwezigheid straalt. Maar of je naakt over straat loopt, of je aan een kruis laat spijkeren, of 7 dagen onder een boom gaat zitten – dat is de vorm van iemand anders. Ontdek jouw vorm.
Ik ga filosofie studeren. Ik wil filosofie studeren omdat ik mijn geest verder wil scherpen, alle argumenten en gedachtegangen wil kunnen volgen en toetsen op het waarheidsgehalte. Een van de professoren is zeer bekend en beroemd. Zijn les gaat over het absolute, een naam voor God. Ik stel hem een vraag. Deze ene vraag opende zijn hart voor mij en ook zijn huis. Ik vraag: Is jouw 'absolute' perfect? Heeft het een eindpunt bereikt of groeit het nog? Als het nog groeit, dan is het niet perfect, niet absoluut, dan is het imperfect. Alleen het imperfecte kan nog groeien. Als er meer mogelijk is, nog een tak, nog een bloem dan leeft het. Als het compleet is, helemaal compleet - de betekenis van het woord absoluut – dan is er geen ruimte voor groei – dan is het dood. Mijn vraag is: Is jouw god levend of is jouw god dood? Hij was zo eerlijk om te zeggen: laat me hier even over nadenken. Hij zei: nog nooit heeft iemand mij zo’n vraag gesteld. Nog nooit is deze gedachte in mij opgekomen. Hij neemt zijn tijd en zegt dan: ik weet het niet. Ik heb geen antwoord op je vraag. Maar ik vind je vraag zo mooi dat ik graag meer van je leer. Kom een tijdje bij me wonen.
Ik word filosofie-professor. Tot ik daar wegga, weggestuurd wordt en steeds meer lezingen ga geven. In mijn leven schrijf ik meer dan 400 boeken. Over oosterse en westerse filosofie, over religie. Irritant genoeg krijg ik de meeste vragen over een boek met seks in de titel. Voluit is de titel van Seks naar superbewustzijn. Daarin leg ik een link tussen het orgasme en verlichting. Naar mijn ervaring kan een goed orgasme je een glimp geven in de egoloze en gelukzalige staat van het verlicht zijn. Wat mensen onthouden is een pleidooi voor seks. Omdat ze daar zelf nog mee geobsedeerd zijn. Niet vrij. Wat ik zeg: vrij met elkaar en ga dan minstens een uur in meditatie zitten. Seks gaat over gehechtheid, meditatie gaat over vrijheid. En, door seks kan het verlangen naar vrijheid aangewakkerd worden. Wil je mij begrijpen? Ga dan zitten in meditatie. Alleen dan zul je begrijpen wat ik zeg.
Ja, ik bezit, mijn gemeenschap bezit, 93 Rolls Royces. Is het geen grap? Iedereen die commentaar op mij heeft begint over die auto’s. Zien ze niet dat die auto’s volstrekt niet vervullend zijn. Dat ze een grap zijn. Van auto’s raak je verveeld. Het enige doel van het hebben van veel auto’s is dat ze je gaan vervelen zodat je naar hogere doelen in het leven kunt gaan streven. Zodat je gaat mediteren en verlichting gaat zoeken. Tot je ophoudt met zoeken en een verlicht mens bent. De priester in Oregon, nabij onze commune zei: geef mij een van je Rolls Royces, dat zou een grote daad van liefdadigheid zijn. Eentje maar. Hij is gewoon jaloers. Mensen wantrouwen de auto’s omdat in hun hoofd een heilige arm moet zijn. Alleen een arme heilige is betrouwbaar. Ik ben een rijke heilige, ik ben een rijke Boeddha. Er zijn weinig mensen die dat kunnen verdragen.
Spiritualiteit betekent voor mij simpelweg jezelf vinden. Wie is een mens die zichzelf volledig gekend heeft?
Ik sterf op 19 januari 1990 in Poona, India
Wat is mijn wijsheid?
Uit de reacties van de deelnemers aan het college:
Ontdek jouw vorm, vind jezelf
Het leven is een grap
Perfecte imperfecties
Vrij met elkaar en ga daarna minstens een uur mediteren
Een boeddha kan alleen verkeerd begrepen worden
Het stoppen van het zoeken was het stoppen van mijn ego
Alleen het imperfecte kan nog groeien.
Zijn wijsheid is: richt je op jezelf, niet op de gemeenschap
Als ik de dood accepteer, verdwijnt de angst
Nooit in mijn leven zag ik zo'n perfecte bochel
Rijkdom in elke vorm vraagt veerkracht
Loslaten, en zelfs dat loslaten
Door niets meer te willen verdwijnt mijn ego.
Er is niets te winnen, niets te doen, nergens heen te gaan
Hij is gewoon jaloers
Waar het willen stopt, verdwijnt het ego
Wat is waar?
Simpelweg jezelf kennen
Vorm en vrijheid zijn één
Vrij en mediteer
Syvia Plath in 1960: Perfection is terrible, it cannot have children
Is jouw god levend of is jouw god dood?
Mediteer eerst en vrij daarna
Ons diepste wezen is dat we verlicht zijn. Jezelf vinden, jezelf kennen
Niet te veroordelen
En ergens in mij zegt iets dat het perfecte groeit en de groei perfect kan zijn
Mediteer!
Alleen het imperfecte kan nog groeien
Ik zie toch veel ego en weinig compassie
93 Rolls Royces, verlicht en toch ook een mens
Ik heb de wijsheid van Osho nooit kunnen zien door mijn eigen projecties t.a.v. geld en seks.
Bronnen
Autobiography of a spiritually incorrect mystic
Osho
Het zenmanifest
Osho
In Memoriam: Ton Lathouwers
Arjen oefent compassie Help hem als je wilt
Interview Anne Peters: ‘veerkracht en flexibiliteit, dat is waar zen om draait.’
Meditatie in plaats van Medicatie
Zentuinen studiereis begonnen
Kandinsky ontroert