ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Mijn eerste katsu
Maud Segers,
Zen.nl Maastricht
Een katsu is een korte, krachtige schreeuw tijdens de meditatie met als doel om de energie van de groep een impuls te geven. In het kader van de lessen over voelen leek een katsu mij passend. Een fysieke reactie laten voelen op iets wat gebeurt in je omgeving.
We reageren allemaal anders
De Corona pandemie laat niemand onberoerd. Maar het voelt voor iedereen anders. We gaan er allemaal op onze eigen manier mee om. De meningen zijn soms sterk verdeeld. Er zijn mensen die denken in het donkerste zwart óf in het helderste wit. Mensen die zich onrustig en beperkt voelen door alle maatregelen, maar ook mensen die de gedwongen-pas-op-de-plaats ervaren als een verlichting die wat rust geeft. Het merendeel van ons denkt echter in een grijze kleurschakering, ergens tussen de uitersten in.
Ik probeer zoveel mogelijk flexibel te denken. Soms een beetje zwart, soms een beetje wit, maar meestal is het een aangepaste grijze tint. Het lijkt saai en kleurloos grijs, maar iedere situatie vraagt om z’n eigen aanpassing van handelen. De middenweg van Zen. En zo organiseren we ook de lessen bij
Zen.nl Maastricht. Een groep cursisten voelt nu even niets voor fysieke bijeenkomsten en daarom organiseren we online lessen. Een andere groep wil absoluut niet online en komt op gepaste wijze bijeen in de zendo.
Leren voelen
Het is woensdagavond. We komen met een klein groepje samen in de zendo voor onze meditatieles. Sinds enkele weken zijn we onderweg met het boek
Leer Voelen van Rients Ritskes. Je goed
voelen is een kwestie van
goed voelen. Naast het toelichten van de theorie wil ik de lessen zo praktisch mogelijk maken om samen tot nieuwe inzichten te komen. Over voelen kun je heel veel lezen, maar het is mijn intentie om naast inzichten, het vooral ook fysiek te laten ervaren. Kijken naar een object en wat neem je waar? Wat zie je en welke emotie roept het op? Ook heb ik de cursisten een keer gevraagd om, één voor één, naar voren te komen om twee mooie slagen op de bel te doen. Dat is natuurlijk heel erg spannend als je dit voor de eerste keer doet, zeker in een groep. Het belang van fysiek voelen wordt hierdoor iedere keer weer een beetje geoefend.
Katsu als instrument
Ik heb veel vertrouwen in deze groep en in de les van vanavond staan we stil bij angsten en verlangens. Het zwart - wit in deze Coronatijd. Hiervan bewust zijn en het (h)erkennen ervan. Zowel angsten als verlangens hebben een functie, mits ze niet de overhand krijgen. Het zijn de richtingaanwijzers van ons lichaam. In de veilige omgeving van de zendo lijkt een katsu me vanavond een functioneel instrument om het praktisch te maken. Een fysieke reactie laten voelen op iets wat gebeurt in je omgeving. Een katsu is een korte, krachtige schreeuw tijdens de meditatie met als doel om de energie van de groep een impuls te geven. Maar een schreeuw past niet bij me. Wel een strenge opmerking. De grijze variant. Mijn middenweg van Zen.
Katsu ook oefening voor de leraar
De meditatie start zoals gebruikelijk. Maar plots voel ik het helemaal omkeren. Ik heb dan wel vertrouwen in de cursisten maar opeens niet meer in mezelf. Ik voel een stijgende spanning in mij opkomen en denk; NU voelen!
Bewustzijn van de fysieke reactie op iets wat gebeurt in het lijf, het denken of de omgeving. Ik voel de spanning sterker worden. Schiet uit mijn lichaam naar mijn hoofd en denk: kan ik dit wel? Moet ik dit wel doen? De twijfel neemt de overhand en maakt me onzeker. Het is alsof ik voor de eerste keer in een groep op de bel mag slaan. Streng voor mezelf breng ik me weer terug bij de les van vanavond. Kijk naar de cursisten, die kalm en rustig aan het mediteren zijn. Vervang mijn aandacht op de groep door concentratie op mijn handeling. Ik mag het moment niet voorbij laten gaan. Haal drie keer diep adem, blijf voelen en zeg uiteindelijk met kalme, maar vastberaden stem: ….. ACTIEF MEDITEREN! MET RECHTE RUG! ….. Zie dat de cursisten van hun kussens opveren en verbaasd, boos, angstig zijn. Ik ga langzaam terug naar mijn ademhaling. Dit is wat zazen ons leert; we zijn met iets bezig, we merken op dat we afdwalen door een gedachte, gevoel of emotie. We nemen het waar, voelen het, maar hoeven er niets mee te doen. Het mag er zijn. En we keren langzaam terug naar onze oefening. Het tellen van de uitadem.
Wat zou er gebeurd zijn, als tijdens de meditatie de deur hard was dichtgevallen? Dit hadden we zeker gehoord en gevoeld. Maar had het ook dezelfde emotie bij ons opgeroepen? Tijdens de afsluitende theeceremonie sta ik op en voorzie iedereen, met aandacht, van een kopje thee. Vanavond hebben we in ieder geval weer allemaal fysiek gevoeld.
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari