ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Floor Rikken: Ik zeg JA
Walter Jacobs /
Zen.nl Breda,
Zen.nl Eindhoven en
Zen.nl Den Bosch
Voor meer informatie en aanmelden voor de zenmeestersbenoeming a.s. zondag
26 september: klik hier.
Ter gelegenheid van de benoeming van tien zenmeesters zondag a.s. in Nijmegen verschijnt er een nieuw boek getiteld: Hedendaagse zenmeesters. Schrijver en zenleraar Walter Jacobs maakte op basis van uitgebreide interviews tien spirituele portretten van de te benoemen zenmeesters. Hieronder alvast de tweede van zijn 10 portretten.
Aan de Amsterdamsestraatweg in Utrecht, op een hoek met een smal zijstraatje, ligt Zen.nl Utrecht. Voorbijsnellende fietsers, rustig wandelende ouden van dagen, ronkend optrekkende auto’s en bussen, heel veel voorbijtrekkende mensen van heel diverse pluimage vormen een schouwspel voor de ramen van de ontvangstruimte van deze zendo midden in de stad. Bepaald geen hutje op de hei of een afgelegen klooster in de bergen. Zenmeester Floor Rikken werkt achter haar laptop, digitaal in contact met cursisten, leerlingen, collega’s, vrienden, familie, met uitzicht op de Amsterdamsestraatweg. De zon schijnt, het waait, een rookpluim van een shaggie trekt aan het raam voorbij.
Dorst
In het voorjaar van 2006 maakte Floor voor het eerst kennis met zen. Twee weekenden reisde ze vanuit haar woonplaats Amsterdam naar de kelder aan de Oudegracht te Utrecht voor een introductiecursus zenmeditatie. “Het was alsof ik een glas water aangeboden kreeg en toen pas opmerkte dat ik dorst had.” Ze beoefende toen al wel twee of drie jaar yoga, wat al een openbaring was geweest. “Door yoga was mijn bewustzijn al een beetje wakker geworden. Een collega die zich bezighield met Tibetaans Boeddhisme, had mij op dit pad gebracht. Ik kwam al iets los van mijn intellect als houvast. Toch voelde ik mij nog weinig geaard. Zen leek mij meer te bieden; ik heb meteen een kussen gekocht en ben dagelijks gaan zitten.”
Floor heeft eigenlijk nooit in een vaste zengroep gezeten. Ze is wel gaan kijken bij diverse groepen in Amsterdam, maar er was er geen bij waar ze vaker naar terug is gegaan. Vooral ook vanwege haar drukke baan als leidinggevende bij het College voor Zorgverzekeringen (tegenwoordig Zorginstituut Nederland). In de zomer van 2006 deed ze mee aan het programma Back to Business onder leiding van Rients, waarin het ging over het toepassen van zen in je rol als leidinggevende. “Natuurlijk moesten we doelen stellen en spontaan kwam toen al op ‘zenmeester’.” De terugkomdag moest Floor afzeggen vanwege rugklachten. Rients belde meteen en sinds oktober 2006 coacht hij haar. Vanaf toen is zij heel gericht het zenpad opgegaan.
Hoofd
Floor was altijd vooral met ‘hoofdzaken’ bezig, dat wil zeggen dat ze de dingen intellectueel benaderde. Ze kon goed leren, ging studeren aan de universiteit in Groningen, farmacie. “Niet met de bedoeling om apotheker te worden, maar om de mensheid te redden.” Ze kijkt er met milde ironie op terug. “Mijn doel was een geneesmiddel te vinden dat de Nobelprijs waard zou zijn.” Ze koos voor de richting ‘Farmacie & Samenleving’ en promoveerde met een onderzoek naar hoe bijwerkingen van medicijnen kunnen leiden tot nieuwe medicijnen. “Viagra was daar toen een actueel voorbeeld van.”
Een andere ‘hoofdzaak’ was dromen. Floor vertoefde als kind graag in een droomwereld, gevoed door de vele kinderboeken die zij las. Meerdere daarvan heeft ze tientallen keren herlezen. Favoriet – nog steeds – is Momo en de tijdspaarders. “Echt een zenboek.” Floor ziet dit dromen nu vooral ook als een vermogen om eindeloos terug te gaan naar hetzelfde en dan opnieuw te leren, een vermogen om ergens helemaal in op te gaan. “Al die verhalen die ik heb gelezen leven in me.”
De opvoeding was ook intellectueel. Lezen werd gestimuleerd en kunst was belangrijk. “Mijn ouders hebben me eindeloos veel musea binnengesleept. Ik vond dat ook wel leuk hoor en ik ben het ook steeds meer gaan waarderen, maar een keer naar het strand leek mij ook wel wat. Dat zat er niet in.” Ze waren altijd ondersteunend en lieten Floor vrij in haar ontwikkeling. Toen ze als 17-jarige in haar eentje naar Engeland wilde voor een talencursus, stimuleerden ze dat.
Kerk en kerkbezoek hadden geen plek in huize Rikken. Beide ouders waren katholiek opgevoed, maar Floors moeder had een grote aversie ten aanzien van de kerk. “Ik herinner me dat ik meeging met mijn moeder toen ze zich liet uitschrijven.”
Zo rond haar 30ste voelde Floor dat het veel in het hoofd zitten een belemmering werd. Wanneer iemand haar vroeg ‘Wat voel je?’ wist ze daarop geen antwoord te geven. Niet omdat het niet onder woorden te brengen zou zijn, maar omdat ze daadwerkelijk geen idee had. Gevoelens van onbehagen en onrust kwamen aan de oppervlakte en de vraag ‘Wat wil ik met mijn leven?’ begon zich op te dringen.
Alleen en vreemd
Floor (1966) groeide als enig kind op in Loenen bij Apeldoorn. Haar moeder had de Sociale Academie doorlopen, had als maatschappelijk werker gewerkt en was onder andere in dienst van de Raad voor de Kinderbescherming. Daar kreeg ze te maken met vechtscheidingen en de schade die dat veroorzaakte bij kinderen. Vader was scheikundedocent op de middelbare school waar Floor op zat. “Ik heb vier jaar les gehad van mijn vader. Dat is bijzonder, we bewaren er goede herinneringen aan.” Floor heeft eigenlijk altijd een goede band gehad met haar ouders. Een warm nest. Ook met andere familie waren de contacten goed. “Het is een kleine familie. Van mijn generatie zijn er naast mij twee neven en twee nichten.” De laatste paar jaren werd duidelijk dat haar moeder steeds meer zorg nodig had, wat veel vergde van Floors vader. Haar moeder ging in 2019 naar een verpleeghuis. Daarvoor begon Floor met een wekelijkse mantelzorgdag om haar ouders te ondersteunen. Dat doet ze nog steeds. Een keuze en vooral een ervaring van liefde.
Een voorbeeld voor Floor is haar opa. Een tevreden mens die vreugde schiep in eenvoudige werkzaamheden als de stoep vegen. Toen zijn vrouw was overleden, heeft hij zich toegelegd op het bereiden van erwtensoep. Pannen vol! En die deelde hij uit in de buurt en aan visite. “En hij kon geweldig verhalen vertellen over bijzondere dingen die hij had meegemaakt. Mijn vader heeft dat trouwens ook. Hij was vaak degene die een speech hield bij speciale gelegenheden.”
Floor was als kind wel ‘een vreemde’. Althans dat vonden haar klasgenoten. Ze voelde zich vaak buitengesloten en afgewezen. De vierde klas van het VWO was een rotjaar waarin ze ook werd gepest. “Ik was een beetje dromerig en kwam wat vreemd over. Ik wilde erbij horen en deed daar erg mijn best voor. Met averechts effect.”
Na het examen ging ze studeren in Groningen. Weg uit de omgeving van Apeldoorn, een nieuw leven tegemoet. “Ik heb daar een verlate puberteit doorgemaakt.” Floor werd actief lid van Literair Dispuut Flanor, organiseerde daar leesgroepen, nodigde schrijvers uit voor lezingen. Ze werkte ook mee aan het Groninger Studentencabaretfestival. Een enerverende tijd met een druk en vrolijk sociaal leven. “Farmacie deed ik er een beetje bij.”
Succesvol
Na de studie farmacie en haar promotie kreeg ze een baan als onderzoeker gezondheidszorg bij de Consumentenbond. “Mijn eerste onderzoek was naar condooms.” Floor verhuisde naar Den Haag. In 1997 ging ze aan de slag bij de Ziekenfondsraad en forensde ze dagelijks naar Amsterdam. In 2003 verhuisde ze naar de hoofdstad en dat leverde haar veel tijd op. “Ik zat al een tijdje in een dal. ‘Wat wil ik nou eigenlijk?’ was een vraag die knaagde. Een relatie. Duits leren. Rechten studeren. Yoga. Toen ik in Amsterdam ging wonen, had ik meer tijd en ben ik begonnen dingen serieuzer op te pakken, ik begon dingen te doen. Ik ben toen gestart met yoga. Ook ben ik meer non-fictie gaan lezen op zoek naar inzicht. Ik herinner me ‘De Veiligheidsutopie’ van Hans Boutelier over hoe we spanning willen in ons leven en ons tegelijkertijd veilig willen voelen. Ik heb even een beetje gekeken in de politiek, wat bijeenkomsten bezocht van de PvdA. Ik zocht engagement. Ik zocht ook expressie.”
De carrière verliep voorspoedig. In 2006 werd ze leidinggevende. De eerste coachingsgesprekken met Rients gingen vooral over die nieuwe rol. Maar het bleef knagen. ‘Wat wil ik nou eigenlijk?’
In beweging
In haar zoektocht kwam Floor dus in 2006 in aanraking met zen bij Zen.nl in Utrecht, toen nog in de kelder aan de Oudegracht. Dat was raak. Met de beoefening van zazen kwam het voelen. Het begin van een ontdekkingstocht met Rients als coach. “Rients heeft me in beweging gezet. Geregeld was ik van slag. Rients was vaak stellig, prikte in mijn aannames met tegenhangers. Ik bewoog in mijn reacties op hem tussen ‘plezieren’ en ‘dichtklappen’. Dan bewoog ik eerst mee met wat hij beweerde en dan later: ‘Maar dat wil ik niet!’. Dan gingen de luiken weer dicht. Hij daagde me uit, liet me ineens de Hartsutra reciteren in zijn zendo in Malden. Ik was een mooie pop in een doos, maar de verpakking was er nog niet af.”
Wat Floor voelde was een drang om te leren. En ze wilde bij ‘de club’ horen. “Ik wilde me settelen, committeren. Ik zag een plek voor mijn behoefte aan engagement en expressie.”
In januari 2007 deed Floor voor het eerst mee aan een sesshin onder leiding van Rients. “De beroerdste en beste week van mijn leven. Ik heb me toen meteen ingeschreven voor de volgende sesshin. Toen heb ik veel gehuild. Er stond daar ergens een Piëta, (bronzen beeld gemaakt door Maria van Gerwen) van Maria met de gestorven Jezus in haar armen. Deze Maria had heel lange armen en ik voelde het verlangen die zelf te kunnen bieden en om er zelf in te liggen.”
De beoefening van zazen was lang een worsteling van het lijf. Veel pijn, knieën, heupen. Het lijf was niet soepel. “Ik viel ook vaak in slaap. Je hebt bij sesshins ‘slapers’ en ‘wiebelaars’. Ik ben ‘een slaper’. Echt een zenoefening; zen is wakker worden.”
De baan als leidinggevende beviel goed en tegelijkertijd was er het gevoel ‘dit wil ik niet de rest van mijn leven doen’. “Ik snapte niet helemaal wat ik aan het doen was.” Ze sloot zich aan bij de groep Zen & Management van Zen.nl. De twijfel bleef. Rients raadde Floor aan een sabbatical op te nemen. Dat klonk wel aantrekkelijk, maar wat te doen in zo’n jaar? Een retraite. Niet in Thailand (te exotisch), niet in Japan (te vrouwonvriendelijk). Ze zocht op internet naar een combinatie van ‘zen en kunst’ en kwam terecht bij Zen Mountain Monastery, twee uur rijden ten noorden van New York.
Zen Mountain Monastery
Bij aankomst op het vliegveld bleek de bagage kwijt. Met slechts haar handbagage ging Floor op weg naar het klooster. Aangekomen in het nabijgelegen dorp was het nog een aardige wandeling. Onderweg werd ze verwelkomd door vijf reeën. Dat was die dag van aankomst ook de enige verwelkoming: er was niemand in het klooster. Het was wel open en ergens op een prikbord vond Floor een briefje met haar naam en kamernummer 31. Een entree behorend bij een zenklooster.
Het was het weekend na een sesshin en dan trekt iedereen zich even terug, zo bleek. Het was van het begin af aan prima. “Alsof ik er hoorde. Het was fijn er vooral gewoon te zijn en te doen.” Floor verbleef tien maanden (2008-2009) in Zen Mountain Monastery en werkte vooral in de keuken. “Mijn zintuigen gingen open. Het was alsof mijn lijf wakker werd. Ik heb tonnen uien gesneden, kilometers cake gebakken en heel veel afgewassen. Ik werd er ontzettend blij van.” Verder was er van alles te doen op het gebied van kunst en creatie. En natuurlijk zazen. Iedere maand was er sesshin. In het klooster verbleven minstens dertig mensen, tien daarvan waren monniken (m/v). De sfeer was informeel. Indruk maakten de twee ontmoetingen met Daido Loori, abt, zenmeester en oprichter van het klooster. Hij was dharma-opvolger van Maezumi. Floor raakte bevriend met de vrouw van Daido Loori. Met haar ging ze wekelijks naar yoga-les in Woodstock. Onvergetelijk is ook de oude non Kaijun, vanwege haar vriendelijke onverstoorbaarheid.
Geleerd van de affaires die enkele jaren eerder bekend waren geworden rondom de inmiddels overleden Maezumi golden er strikte spelregels voor hoe samen te leven in het klooster. Gelijkwaardigheid, wederzijdsheid, verantwoordelijkheid in de onderlinge omgang waren gangbare praktijk geworden.
Een mooie, leerzame en inspirerende tijd. Floor wilde niet weg, maar ging toch terug naar Nederland. Daar was het te doen.
Zenleraar
“Toen ik terugkwam, stond ik heel erg open. Alles kwam binnen. Ik ging weer aan het werk en zag al die collega’s in hun hokjes een beetje hun werk doen, ongelukkig.” Rients belde, ze kon aan de slag in Nijmegen als zenleraar. Het was nog te vroeg. Niet veel later begon ze toch als zenleraar, in haar eigen huis in Amsterdam. In 2010 deed ze haar zenleraarexamen. Het commitment werd groter. Ze verzorgde enkele introductiecursussen bij Zen.nl ’s-Hertogenbosch. In januari 2011 deed ze jukai. Samengevat betekent deze stap voor Floor “Ik zeg ‘Ja!’ “. Ze ontving de naam Gessho, ‘Maanlicht’, wat haar ontroerde vanwege de symbolische betekenis. Helder ontvangen, helder teruggeven, anderen verlichten, zuivere wijsheid.
Toen kwam alles in een stroomversnelling. In Utrecht was een nieuwe start nodig voor een Zen.nl-vestiging. Floor nam de handschoen op. Ze zei haar baan op, verkocht haar huis in Amsterdam en begon een nieuwe zendo in de Krugerstraat in Utrecht. Ze kocht een appartement van 25 m2. Opnieuw beginnen.
De focus kwam helemaal te liggen op zenleraarschap en het verzorgen van de Zen.nl-vestiging. Het aantal cursisten groeide gestaag, evenals het aantal coachees en zenleraren in opleiding. Zen.nl Utrecht vond haar plek in de stad. Een paar jaar later verkaste de zendo naar de Amsterdamsestraatweg, genesteld midden in het drukke bestaan. Want daar moet het gebeuren.
Rients blijft haar leraar. “Ik krijg niets van hem. Wat ik wil, moet ik zelf verzorgen. Rients kan het niet voor je doen en juist dat schept de ruimte om intiem te leren en op eigen benen te staan.” Na terugkomst uit de Verenigde Staten voelde Floor dat ze echt deel wilde uitmaken van de Zen.nl-organisatie. Ze heeft initiatief genomen dingen te gaan doen. “Dat is de relatie, het commitment. Gewoon dingen doen, werk oppakken. Rients geeft vertrouwen, geeft ruimte, ik neem ‘m in en ga mijn eigen gang. Rients is geen goeroe of zo, ik voel wel dat ik van hem leer. Daarom ben ik bij hem, als leerling.” Behalve locatiemanager werd Floor voorbereider van en assistent bij de sesshins en is ze zitting gaan nemen in het bestuur van de Zen.nl Stichting. Ze is weekendsesshins gaan geven, lezingen en sinds 2017 ook weeksesshins.
Leren omgaan met weerstand
Floors definitieve keuze voor zen, Zen.nl en Rients als leraar riep ook weerstand op. Zowel in haar zelf als in haar omgeving. De aversie van haar moeder tegen alles wat naar het religieuze riekte, veroorzaakte een wantrouwende houding. Terwijl ze eigenlijk altijd ondersteunend waren geweest, stelden haar ouders zich kritisch op ten aanzien van de invloed van Rients. Zij zagen hem als een goeroe die hun dochter bespeelde. Toen ze had aangekondigd naar Zen Mountain Monastery te gaan, ontstond er veel spanning. Vanuit het klooster heeft Floor alleen via brieven met haar ouders gecommuniceerd, slechts een maal telefonisch. Toen ze terugkwam en in 2011 woning en baan opzegde, dachten haar ouders helemaal dat ze verloren los was. Een oom bemiddelde om het wederzijdse begrip te herstellen. Van lieverlee ebden de ouderlijke angsten weg. “Mijn ouders begonnen te zien dat het wel goed met me ging. Dat ik inmiddels een relatie had, met Daido, hielp ook enorm voor mijn ouders. Mooi was dat ze in de zomer van 2015 naar Nijmegen kwamen toen ik een college verzorgde voor de zenfilosofiecursus.” Al met al verduidelijkte het conflict met haar ouders voor Floor juist haar keuze: “Dit is wat ik te doen heb.”
Leren van Rients is leren omgaan met weerstand. “Rients kan nogal stellig zijn. Hoe verhoud ik mij tot die stelligheid? Dat is een rode draad op mijn leerweg. Ik kan mij er goed aan scherpen, ik heb geleerd er constructief mee om te gaan, ook door het inzicht dat ik het er niet mee eens hoef te zijn. Ik ben een leerling, geen volgeling. Ik gebruik Rients om van te leren. Dat klinkt wat te hard, want ik houd ook van ‘m. In het klooster werd wel gezegd ‘Een zenleraar kan nooit je vriend zijn’. Daar zit wel iets in, hoewel het in de praktijk niet zo zwart-wit is.”
Het zijn juist de ervaringen met dit soort weerstand die vertrouwen en verbondenheid kweken. Hieruit ontspruit ook de wens om inzichten uit al die eeuwenoude en persoonlijke zenervaringen door te geven, te hervertellen, te hertalen voor mensen die op dat moment tegenover je zitten. “Weet je, zenleraar zijn is gewoon leuk. Zeker als je het met hart en ziel doet. En wat doe je eigenlijk? Mensen uitnodigen, ‘Ontdek maar hoe jij de wereld weer in kunt’. Je bent als zenleraar een kraamvrouw, iemand die helpt geboren te laten worden. En je bent een reisgenoot: ik wil iedereen naar huis helpen, ook mijzelf.”
Een man of verlichting?
Voor ‘de liefde’ was nooit veel ruimte geweest. Geen tijd en ruimte voor. De behoefte was ondergeschoven. Door de zenbeoefening manifesteerde die behoefte zich juist meer en meer. Toen Floor jukai deed, schetste ze in haar toespraak een vraag die Rients haar eens voorlegde: een man of verlichting? Ze had geantwoord: “Doe maar verlichting!” en ze dacht ‘dan komt die man vanzelf wel’. En zo geschiedde, al sneller dan ze doorhad. Bij het ontbijt net na de jukai-ceremonie vroeg Daido (toen zenleraar bij Zen.nl): “En? Is er al een vacature?” Floor snapte ‘m niet, ook niet toen hij de vraag nog eens herhaalde en nog eens. Ze was op dat moment blijkbaar niet verlicht.
Floor had zich juist het idee eigen gemaakt om stadsmonnik te worden. Ze had wel wat gedatet, maar dat leek vooral gevoed door angst om alleen achter te blijven. “Ik had ook wel angst voor liefde. Het is toch anders dan vriendschap. Dan is er meer afstand, kan ik zelf de timing bepalen. Ik was natuurlijk gewend alleen te zijn, als kind al.”
Het had tijd nodig. Sinds voorjaar 2012 hebben Floor en Daido een relatie. Aangezien ze toen beiden een prominente rol speelden binnen Zen.nl, hebben ze heel bewust gezocht naar de juiste houding en het juiste gedrag bij samenkomsten. Zo gingen ze er aanvankelijk nog steeds afzonderlijk naartoe om zo anderen en ook zichzelf niet buiten te sluiten, wat je als verliefd stel natuurlijk juist het liefst doet. Pas toen de liefde wat bestendigd was, kwamen ze openlijker uit voor hun relatie. “Het voelde eigenlijk als een compliment wanneer collega’s verbaasd reageerden als ze erachter kwamen dat wij al jaren een stel waren.”
Zenmeester
Het doel ‘zenmeester worden’ ontstond al bij haar eerste ontmoeting met Rients. En nu is Floor zenmeester en is de vraag ‘Wat is dat, een zenmeester?’. Enkele uitspraken van Floor rondom deze vraag: “Dat je zo ervaren bent, dat je ook beginner kunt zijn.” “Het gaat om vertrouwen. Dat je vertrouwd bent met dit pad. Commitment ook aan Zen.nl en haar ontwikkeling. Het gaat om vertrouwen van Rients in mij, wat ook een spiegel is van het vertrouwen dat ik geef.”
“Vrijheid krijgen en kunnen nemen. Het is de ontwikkeling van je integriteit, zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. En daarmee je verbondenheid.”
“Ik denk dat er niets verandert. En mensen zullen anders naar me kijken. Je kunt inspiratie zijn, maar ook een ‘sta-in-de-weg’. Daar op een gezonde manier gebruik van maken, zodat mensen kunnen leren, dat is zenmeesterschap.”
“Buiten Zen.nl probeer ik bewust en nederig te zijn. De oefening is: jezelf zijn en je niet schamen voor wie je bent.”
Overdracht of transmissie gaat vooral over Zen.nl als organisatie die mensen blijft faciliteren in het realiseren van duurzaam geluk. Rients heeft het gecreëerd, ontwikkeld en grootgebracht. “Hoe maken we het groter dan Rients? Daar is het benoemen van zenmeesters een stap in. Hoe dragen we dit samen? Hoe gaan we door? Het gaat om de generaties na ons, dat we onze hedendaagse wijze van zenbeoefening, die zoveel mensen goed doet, doorgeven.”
Doorgeven
De zenbeoefening van Floor is geculmineerd in het verzorgen en leiden van sesshins. Dan belichaamt ze zen en de realisatie van duurzaam geluk, wat veel verder gaat dan alleen persoonlijk geluk of genot. “Bij de vierde lezing die ik gaf bij de eerste sesshin die ik leidde in mei 2017, begon voor mijn gevoel meesterschap. Ik kán het opengooien, ik kán het geven, angst belemmert me niet, het kan alleen maar werken als ik mij niet inhoud. Het was alsof ik vloog.”
“Sesshins geven is tof! Met zoveel mensen samen een proces induiken. Terwijl iedere deelnemer een individueel proces ingaat. Ik voel al die mensen in mij vibreren. Al die verhalen resoneren, klinken mee in een volgend verhaal. Alles kan daarin mee.”
Taal speelt een grote rol bij doorgeven en leren. “De relatie tussen taal, werkelijkheid en ervaring is interessant. Woorden die we gebruiken, scheppen onze werkelijkheid. Het is dus zaak je bewust te zijn van taal. Nieuwe taal maakt nieuwe ervaringen mogelijk. Zenleraarschap is ook een zoektocht naar ervaringstaal.”
Floor oefent zich in het lezen van gedichten. Omdat ze er eigenlijk weinig ervaring mee heeft en ze niet goed weet hoe ze te lezen. “Ik wil dat soort taal leren verstaan, leren spreken.”
De bekende Japanse zendichteres uit de 19e eeuw Rengetsu is een grote inspiratiebron voor Floor. Ze citeert graag haar stervensgedicht, als ‘reminder’ voor hoe te leven:
Hoe ik hoop te sterven
Terwijl ik kijk naar een volle maan
In een wolkenloze hemel
Schijnend over lotusbloemen
In volle bloei
Voor meer informatie en aanmelden voor de zenmeestersbenoeming
a.s. zondag
26 september: klik hier.
Interview zenleraar Walter Jacobs
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt