ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
© Rients
Zen is mezelf kennen in dit moment
deel 2 slot
Paul Rouw,
Zen.nl Amersfoort
In deel 1 heb ik beschreven dat ik door een relatiecrisis ontdekte dat ik, om afwijzing te voorkomen, al vroeg in mijn jeugd geleerd had om ‘mezelf niet te laten kennen’. Het gevolg hiervan was dat ik helaas ook mezelf onvoldoende had leren kennen. Mijn zoektocht naar de dynamiek van dit alles bracht me uiteindelijk bij zenmeditatie. Meditatie vergrootte mijn zelfinzicht en hielp me om milder te worden naar mezelf en naar mijn omgeving.
Leren voelen wat ik wil voelen
Mijn ontwikkelende mildheid gaf me ruimte. Niet alleen om mijn handelen uit het verleden beter te kunnen doorzien, maar ook om mijn schuldgevoelens daarover er te laten zijn. En zonder dat ik er erg in had verbreedde zich dat naar mijn gevoelens in het heden; ook die mochten er zijn. Ik hoefde geen afleiding te zoeken op momenten dat ik geraakt werd. Ook hoefde ik de aanleiding niet te veroordelen om op die manier weg te blijven bij mijn pijn. “Een geuite emotie is immers een gemiste kans op zuivere reflectie,” schrijft
Rients in
Leer voelen wat je wilt voelen. En ook: “Je neemt op een veilige, rustige plek de tijd om gewoonweg te kijken naar wat je denkt en voelt. Je hoeft nergens bang voor te zijn, je hoeft niets te veroordelen van wat zich in je aandient en je hoeft ook jezelf niet beter voor te doen voor je omgeving. Alles mag er zijn.”
Zo ontdekte ik gaandeweg dat sommige gevoelens weliswaar onaangenaam waren, maar dat als ik bij de fysieke sensatie kon blijven, ze best te dragen waren. Het werd juist moeilijker als ik er wat van ging vinden, de gevoelens niet wilde voelen, er oordelen over had en die projecteerde op mezelf of op anderen. Door al dat soort afslagen te nemen bleef het ongemak ook nog eens veel langer in mijn systeem zitten.
Zo leerde ik voelen, oefende ik in rustig dragen wat er te dragen valt en er in mildheid bij te blijven. Eigenlijk leerde ik om ‘te willen voelen wat ik voelde’ en die houding schiep nog meer ruimte. Ik mocht er zijn! Mijn bubbels, mijn onverwerkte ervaringen mochten er zijn. En die kwamen dan ook uitgebreid aan het licht. Dat veroorzaakte letterlijk een dubbel gevoel, want hoewel het meestal een negatieve bubbel was die pijnlijk in beeld kwam, gaf het me tegelijkertijd een positief gevoel dat ik mezelf weer beter had leren kennen. Meer daarover in het volgende en laatste deel.
Koan
Gaandeweg integreer ik zen steeds meer in mijn dagelijks leven. En gaandeweg ontdek ik hoe subtiel mijn bubbels doorwerken in mijn gevoelens en mijn gedrag. Onlangs heb ik de kracht van
koan ontdekt om nog meer zicht te krijgen op die subtiliteiten. Zo’n raadselachtige, cryptische vraag is niet met mijn denken op te lossen en daagt me uit om aandachtig te voelen. Bovendien richten de koans die ik van mijn opleider krijg zich precies op die plekken die het verdienen om beter in beeld te komen. Dat werkt door in mijn bewustzijn: de ‘koan-bril’ maakt dat ik preciezer en flexibeler naar situaties in mijn dagelijks leven kijk. Dat is best hard werken, soms confronterend en elke keer weer leerzaam. Zeker niet altijd even makkelijk voor mij, want ik heb het graag comfortabel, ook al weet ik dat er in mijn comfortzone niet zoveel te leren valt.
Lesgeven en coachgesprekken voeren zijn andere manieren die me helpen om uit m’n comfortzone te komen. Dat zijn voorbeelden van momenten waarop ik volledig in aandacht aanwezig ben. Ik ondersteun de cursisten of de coachee op het pad van inzicht en ontwikkeling, terwijl ik tegelijkertijd zelf ook groei. Mooie geluksmomentjes. Natuurlijk komt het ook veelvuldig voor dat ik me onbewust laat leiden door opborrelende emoties en me pas achteraf realiseer dat er van alles in mij gebeurde waarvan ik eigenlijk maar half weet waarom het gebeurde. Dit zijn confronterende en oncomfortabele momenten die me weer wakker schudden en opnieuw van me vragen om bewust, precies en mild naar de situatie en mezelf te kijken.
Ik blijf een beginner
“Je doel kennen is jezelf kennen. Wie zijn doel niet kent, kent zichzelf niet.” Dit stelt Rients in
Leer denken wat je wilt denken. Mijn doel, mijn Ikigai, gaat over inzicht en ontwikkeling. Ik denk graag dat ik inmiddels een behoorlijke ontwikkeling heb doorgemaakt en mezelf al goed ken. Dat voelt prettig. Misschien komt het omdat ik jaren van stilstand achter de rug heb dat ik nu met een inhaalslag bezig ben, of misschien wil mijn
ego dat gewoon graag geloven omdat het zo lekker past bij wie ik wil zijn. Ik word in ieder geval regelmatig met m’n neus op de feiten gedrukt als ik ontdek dat een van mijn ‘bekende’ bubbels nog steeds doorwerkt in subtiele gevoelens en in de kleinste uitingen in mijn gedrag. Een beetje pijnlijk, verbazingwekkend en ontzagwekkend tegelijk. En in ieder geval een mooie les in bescheidenheid, zeg ik achteraf.
Zo hobbel ik voort op mijn ontwikkelpad en vraagt ook dat hobbelen om mildheid. “Gras gaat niet harder groeien door eraan te trekken,” houd ik mijn cursisten voor en dat geldt net zo goed voor mij. Stap voor stap leer ik mezelf beter kennen. Of misschien leer ik mezelf steeds opnieuw en wat anders kennen, want alles en iedereen is permanent in beweging. De hartsutra vertelt dat de skanda’s, de bronnen van bestaan, allen leeg zijn. Mijn vorm, mijn gevoelens, mijn waarnemingen, mijn drijfveren en mijn bewustzijn zijn in essentie leeg. Als ze leeg zijn, kunnen ze op elk moment elke betekenis aannemen die ik eraan geef. En dat doen ze ook. Het is dus aan mij om zoveel mogelijk momenten open en bewust te ervaren, zodat ik er steeds vaker bewust betekenis aan kan geven. Het idee van ‘een beginner zijn’ spreekt me daarbij aan. Het helpt me om milder om te gaan met de obstakels op mijn pad én het daagt me uit om op elk moment weer met een onbevangen blik naar mezelf en mijn omgeving te kijken. Het is een ontwikkelpad én mijn levenspad, dat ik met vallen en opstaan bewandel en zal blijven bewandelen.
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari