ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Rients' 12e boek is er
Bettina Zevenbergen,
Zen.nl Nederland
Hieronder een kort vraaggesprek met
Rients naar aanleiding van zijn nieuwe boek over
zen en het nut van mediteren met een koan.
NB Alle zenleraren en zencoaches in opleiding krijgen via hun opleider het boek gratis en ook op de meeste locaties krijgen deelnemers aan de gevorderdengroepen het nieuwe boek cadeau.
Wat is een koan?
In het boek noem ik een koan een cryptogram met spirituele diepgang, een soort raadsel waarbij je inzicht krijgt in jezelf door te werken aan het oplossen ervan.
Dus als je veel koans hebt opgelost heb je veel zelfinzicht?
Ja, dat is het idee en sterker nog, niet alleen inzicht in jezelf, maar ook mensenkennis in het algemeen. Ik zal een voorbeeld geven. De eerste koan die ik kreeg was: Wat betekent MU? In het boek geef ik een toelichting op deze koan, maar nu gaat het over het feit dat ik heel lang bezig ben geweest met deze koan en toen ik hem beantwoord had, kwam ik erachter hoezeer haast mij dwars had gezeten bij het vinden van het goede antwoord. Sindsdien ben ik mij heel bewust van de rol die haast in mijn leven speelt en ik zie dit ook bij andere mensen vaak een te grote rol spelen. Ik zeg niet dat ik sindsdien nooit meer haast heb, maar haast beheerst mij minder dan voor ik deze koan had beantwoord en dat voelt als een zegen. Zonder die koan opgelost te hebben denk ik dat ik nooit een boek had kunnen schrijven, want voor het schrijven van boeken heb je echt rust nodig en dat is wat mediteren en koanstudie mij heeft gebracht.
Hoeveel koans moet je opgelost hebben voor je zenmeester bent.
In de praktijk ben je gauw tien tot twintig jaar bezig met mediteren en koanstudie voor je zenmeester bent. In die tijd heb je dan een behoorlijk aantal opgelost. In mijn nieuwe boek staan in totaal 60 koans en als je die allemaal hebt bestudeerd dan ben je gemiddeld genomen wel zenmeester, maar hiervoor zijn geen standaarden. Zenmeesters en zenleraren die werken met koans zijn niet allemaal even streng. De een geeft zijn of haar beste antwoord aan zenstudenten al na een paar weken of maanden, de ander laat het de studenten echt helemaal zelf vinden. Die laatste methode stelt hoge eisen aan de student, maar een goede student kan langer met dezelfde koan werken en meer uit een koan halen dan een haastige student. Een goede zenleraar zal voor de ene student minder streng zijn dan voor de andere. Het is van belang er gemotiveerd aan te werken, dan krijgt de een met minder koans even veel inzicht in zichzelf als een ander met veel koans.
Worden koans gemakkelijker op te lossen door ervaring?
Ja, dat is zeker het geval. Sommige koans lijken inhoudelijk op elkaar en door koanstudie ontwikkel je inzicht, wijsheid en intuïtie. Ik zeg wel wijsheid en intuïtie, maar eigenlijk zijn dat synoniemen. Dus als je intuïtie zich ontwikkelt door koanstudie, dan wordt het beantwoorden van koans niet alleen gemakkelijker, maar heb je daar vooral ook in de praktijk veel voordeel van. Het is dit praktische aspect waar het feitelijk in koanstudie om gaat. Koanstudie is mentale training.
Heeft het lezen van het boek ook zin zonder dat je een leraar hebt?
Ja, ookal zul je in het begin niet alles even goed begrijpen, toch heeft het wel degelijk nut. Het lezen en herlezen van het boek is zelfstudie op het gebied van koan. Ik heb een paar studenten gehad die heel goed waren in koanstudie omdat ze bij het begin ervan al veel aan zelfstudie hadden gedaan. Je kunt het vergelijken met het lezen van gedichten, je snapt ze soms niet helemaal maar door ze vaker te lezen gaan ze steeds meer tot je spreken en zo is het ook met koans. Door de vragen en hun toelichting vaker te lezen gaan de antwoorden steeds meer dagen.
Een sesshin is een week lang mediteren en daarmee zijn sesshins bij uitstek geschikt voor koanstudie. De komende sesshins zijn gepland voor:
Van 18 t/m 24 oktober o.l.v. Floor Rikken (wachtlijst)
Van 25 t/m 31 oktober o.l.v. Arthur Nieuwendijk (wachtlijst)
Van 17 t/m 23 januari o.l.v. Yvonne Visser
Van 9 t/m 15 mei o.l.v. Floor Rikken
Van 27 juni t/m 3 juli o.l.v. Rients Ritskes
Van 21 t/m 27 november o.l.v. Arthur Nieuwendijk
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari