ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Koanstudie frustreert
Anjo Keunen,
Zen.nl Den Bosch
Koanstudie is een uniek onderdeel van de zenmeditatie traditie. Een koan is een cryptogram met spirituele diepgang. Dus een vraag over belangrijke aspecten van het leven. 15 augustus verschijnt het boek
Zen en onzin van het leven van
Rients Ritskes over de koan als trainingsmethode voor de geest. In ZenActueel hebben we al een aantal voorpublicaties hieruit kunnen lezen en op basis daarvan kijk ik uit naar het boek. Hieronder iets over mijn ervaringen met koanstudie.
Deel 1: Koan en creatief denken
/zenactueel/deel 1
Deel 2: Met koan meer antwoorden
/zenactueel/deel 2
Deel 3: Beter communiceren met koan
/zenactueel/deel 3
Deel 4: De koan: doen of niet doen?
/zenactueel/deel 4
Deel 5: Koanstudie de taal van de symbolen
/zenactueel/deel 5
Bubbel-trekker
Sinds september 2015 doe ik aan koanstudie. Ik vind het een prachtige manier om wijzer te worden. Wijzer van de koan en wijzer van mezelf. Een koan heeft de eigenschap om een bubbel-trekker te zijn. Bubbels zijn onverwerkte ervaringen, zowel positieve als negatieve. Het bezig zijn met een koan trekt in ieder geval mijn prestatie-bubbel. In het begin had ik dat niet door. Ik wilde gewoon het liefst zo snel mogelijk het ‘goede’ antwoord geven. Ik herinner me dat ik ooit bij Rients antwoord gaf op de koan ‘om welk symbool draait het?’ en dat hij mij aanmoedigde om de volgende keer met 10 antwoorden te komen. De moed zakte me in de schoenen. Ik kon me bijna niet voorstellen dat dat mogelijk was. Toch is dat waar het bij koanstudie in essentie om draait: je geest zo flexibel en open mogelijk houden, zodat je telkens op weer een ander antwoord komt. Ruim driekwart jaar later maakte ik een verslag van deze koan en als ik dat teruglees, voel ik weer de frustratie van toen. Toch ben ik er niet mee gestopt, ik heb er steeds meer plezier in gekregen. Nog steeds is er elke keer de hoopvolle verwachting om de goedkeuring van de zenleraar te krijgen over mijn antwoord. Als die komt, is er een kortstondig moment van glorie. Kortstondig, dat wel.
Altijd goed dus altijd fout
Wat ik gaandeweg leer, is antwoorden te herkennen die vanuit het denken komen en antwoorden die van een andere kwaliteit zijn. Heel vaak hoor ik ‘tingelingeling, je antwoorden doorstrepen en verder gaan’ of ‘je zit te veel in je denken’. Er zijn een paar antwoorden waar ik telkens weer mee kom, zoals ‘niets zeggen’. Ik kan het niet laten om dat antwoord bij elke koan een keer te geven, zeker als ik een paar weken/maanden aan het doorstrepen ben. Maar helaas: zwijgen is altijd goed, dus daarom ook altijd fout. Antwoorden uitbeelden is soms ook een optie en dat vind ik razend spannend om te doen. Dan moet ik een aantal drempels over oftewel dan heb ik last van een paar taaie bubbels, voel ik me heel kwetsbaar. Hoe toon je ware liefde? Nou, nou … uhh, uhh. Durf ik het of durf ik het niet? Ja, voor koan-studie blijk je dus ook lef nodig te hebben.
Met een vraag in het leven staan
Momenteel zit ik met: Is er leven na de dood? Een intrigerende koan. Op ‘de dood’ zitten bij mij weinig bubbels, hoewel ik dat een gewaagde uitspraak vind, want dat weet je maar nooit. Als ik zeg dat ik gefascineerd ben door ‘de dood’, met name door de zelfgekozen dood en het zelfbeschikkingsrecht op de dood, dan zou die fascinatie zomaar een bubbel kunnen zijn. Wat de koan betreft:
in no-time heb ik veel meer dan 10 antwoorden kunnen geven en alle antwoorden leverden mij de goedkeuring van mijn zenleraar Tom op. Wauw, dat was kicken! En tegelijkertijd glimlachen en enigszins treuren, want het is zo’n mooie vraag om mee in het leven te staan. Op naar de volgende.
Een sesshin is een week lang mediteren en daarmee zijn sesshins bij uitstek geschikt voor koanstudie. De komende sesshins zijn gepland voor:
Van 18 t/m 24 oktober o.l.v. Floor Rikken (wachtlijst)
Van 25 t/m 31 oktober o.l.v. Arthur Nieuwendijk (wachtlijst)
Van 17 t/m 23 januari o.l.v. Yvonne Visser
Van 9 t/m 15 mei o.l.v. Floor Rikken
Van 27 juni t/m 3 juli o.l.v. Rients Ritskes
Van 21 t/m 27 november o.l.v. Arthur Nieuwendijk
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari