ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Foto: Rients © Zen.nl
Zie de symbooloefening onderaan dit artikel.
Koanstudie de taal van de symbolen (5)
Rients Ritskes,
Zen.nl Nederland
De koan is de unieke meditatieve trainingsmethode uit de Rinzai-zentraditie voor het ontwikkelen van een open, creatieve en flexibele geest. In mijn nieuwe boek
Zen en onzin van het leven, dat in de zomer van 2020 verschijnt, geef ik een moderne interpretatie van deze eeuwenoude spirituele methode en een uitgebreide toelichting op zelf ontwikkelde en oude koans. Deze maanden publiceren we in ZenActueel een aantal voorpublicaties uit het boek en dit is de 5e in die serie en gaat over de koan als methode om je meer bewust te worden van de taal van symbolen.
Deel 1: Koan en creatief denken
/zenactueel/deel 1
Deel 2: Met koan meer antwoorden
/zenactueel/deel 2
Deel 3: Beter communiceren met koan
/zenactueel/deel 3
Deel 4: De koan: doen of niet doen?
/zenactueel/deel 4
Symbolen beïnvloeden ons
We worden voortdurend beïnvloed door de taal van symbolen. Niet alleen de reclamewereld, maar ook de politiek, de religie en zelfs de wetenschap maakt veel gebruik van symbolen. Zelf nemen we een bloemetje mee als we op bezoek gaan bij anderen en kleden ons feestelijk als er iets te vieren valt. Ook dat is symbooltaal. Doorzie je deze taal, dan begrijp je jezelf en het leven beter. Zen en mediteren helpen hierbij.
In zen helpt koanstudie ons voortdurend meer bewust te zijn van het gegeven dat alles wat wij zien, is wat het feitelijk is en symbool staat voor iets. Een kaars is een kaars die licht geeft, maar een kaars staat ook symbool voor licht en is het symbool van inzicht in de duisternis. Een auto is een vervoermiddel, maar ook een symbool van status of vrijheid. De taal van symbolen is meer universeel dan onze gewone taal. Begrijpen wij deze taal beter, dan begrijpen wij onszelf en de ander beter en kunnen wij dus effectiever communiceren. Professionals in de reclamewereld maken tegenwoordig bij uitstek gebruik van de symbooltaal. Denk aan logo’s van bijvoorbeeld Mercedes, waar iedereen een ster in ziet en het logo van Nike waarin wereldwijd iets positiefs wordt herkend. Koanstudie is doorspekt met symboliek en in mijn nieuwe boek
Zen en de onzin van het leven zal ik regelmatig ingaan op de symboliek die er achter schuil gaat. Hier alvast een voorbeeld van koan 28.
Op een avond verzocht Tokusan met grote vasthoudendheid aan Ryutan om onderricht. Ten slotte zei Ryutan: ‘Het is al laat. Wil je niet gaan slapen?’ Tokusan dankte zijn meester, maakte enkele buigingen, tilde het deurgordijn op en verliet het vertrek. Toen hij zag hoe donker het buiten was, keerde hij terug en zei: ‘Buiten is het pikdonker.’ Ryutan stak een lantaarn aan en overhandigde die aan Tokusan. Toen deze zijn hand ernaar uitstrekte, blies Ryutan het licht uit. Op dat moment werd Tokusan plotseling verlicht en maakte een diepe buiging.
Tokusan staat hier symbool voor die studenten die maar blijven vragen. ‘Hoe zit dit?’, ‘wat betekent dat?’ en ‘waarom zus?’ en ‘hoe dan dat?’. Elke ervaren leraar kent ze, deze studenten die maar blijven doorvragen, maar uiteindelijk brengen ze zichzelf en iedereen op het onbevredigende punt waarin uitleg per definitie te kort schiet. Ze willen het echt of zogenaamd zo graag begrijpen, maar kunnen of willen niet begrijpen dat zaken alleen door ze te ervaren doorzien kunnen worden. Ze willen uit de woorden van de leraar proeven hoe een sinaasappel smaakt, maar dat gaat niet. Alleen als je zelf een sinaasappel eet, weet je hoe een sinaasappel smaakt. Niemand kan je dat uitleggen. Iedereen zal door ervaring wijs moeten worden, niemand kan het voor jou zien. Door in het donker de kaars uit te blazen schrikt Tokusan wakker uit zijn illusie dat de leraar hem alles zal kunnen vertellen. Een boodschap in de taal van symbolen is vaak duidelijker dan alle verbale antwoorden bij elkaar, zoals één plaatje vaak meer zegt dan 1000 woorden.
Een symbooloefening voor lezers van ZenActueel
Wat zegt deze foto in de taal van de symbolen?
Klik hier om ons je beste antwoord te laten weten en onder de mooiste inzendingen wordt een waardebon van 15 euro verloot, te besteden in onze
webshop. Veel plezier met het kraken van deze symbooloefening.
Sesshin
Ben je nieuwsgierig naar een echte diepgaande koanervaring, doe dan mee aan een sesshin, want daar is alles erop afgestemd om je door middel van koanstudie tot nieuwe inzichten in jezelf en de ander te doen komen.
De volgende sesshins zijn:
Van 28 juni t/m 4 juli o.l.v. Rients Ritskes (wachtlijst)
Van 5 t/m 12 juli o.l.v. Floor Rikken (wachtlijst)
Van 18 t/m 24 oktober o.l.v. Floor Rikken (extra sesshin nog 10 plaatsen)
Van 25 t/m 31 oktober o.l.v. Arthur Nieuwendijk (wachtlijst)
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari