ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Detail uit een werk van Greetje Scholten, met als titel 'Hoezeer ik niet mijn grootmoeder ben.'
Te zien tijdens het Nederlands Textiel Plus festival in Den Bosch, 14 t/m 17 november 2020.
Voortborduren op de zenles
Greetje Scholten,
Zen.nl Lochem
“Aandachtigheid verbetert de prestatie en presteren geeft een intrinsieke bevrediging”. Het was deze zin die mij beroerde tijdens de zenles
“Meer zen, minder bubbels” over Het Denkmodel.
Onbewust meditatief
Ruim dertig jaar geleden studeerde ik af aan een Hogeschool voor de Kunsten en was ik officieel KUNSTENAAR. Wauw! De opleiding zelf was een aaneenschakeling geweest van buitenissige opvoeding. Opvoeding door de cultuur van de academie in de jaren tachtig, de docenten, de kunstgenoten en de buitenwereld die reageerde op de voorliggende zestiger- en zeventigerjaren. En nu stond ik er alleen voor als kunstenaar, maar wist niet wie ik eigenlijk was.
Zo werd ik moeder en huisvrouw. Huisvrouw met twee kinderen, waarvan de jongste een huilbaby was. En het was toen dat ik een diepe noodzaak voelde om te gaan borduren. Borduren? Huisvrouw, moeder en nu ook nog borduren? Ik ben toch kunstenaar! “Kunstenaars maken kunst. Die borduren niet.” Dat waren mijn gedachten en zo voerde ik een innerlijke strijd. En ik ging toch borduren. Toch, het gaan van de naald. Het volgen van het strenge stramien van het linnen. Het kiezen van kleuren, van motieven en de eindeloze, eindeloze herhaling van het maken van kruissteekjes, van het verbinding maken, maakten dat ik mijzelf met deze meditatieve handeling uit mijn jarenlange depressie borduurde.
Bewust borduren
Nu, dertig jaar later, borduur ik nog steeds. Met volle aandacht. De lappen die ik maak zijn gaandeweg steeds meer gelaagd geworden, waardoor ik moet blijven opletten, moet blijven tellen, moet blijven kiezen. Borduren is meditatie. Maar dat wist ik inmiddels al. Deze zomer maakte ik een bijzonder lastige lap, die plotseling mijn kijk op mijn eigen borduurwerk veranderde. Borduren is kunst, en ik zag dat nu pas. Het is levensgeluk. Vreugde die ik toe kan laten, op kan roepen door aandachtig mijn steekjes, de vele miljoenen steekjes, te plaatsen. En zo te scheppen wat ik scheppen moet. Als kunstenaar, maar meer, veel meer als tevreden vrouw.
Dit inzicht dat borduren levensgeluk is voor mij, is langzaam tot mij doorgedrongen, net als het besef dat mediteren – het zitten op een kussentje in het hier en het nu- voor mij noodzaak is.
Mediteren in een groep
Sinds 5 jaar mediteer ik volgens de zentraditie. Nadat ik incidenteel, binnen verschillende opleidingen, kennis heb gemaakt met meditatie zit ik nu structureel op een
'zenkussen'. Doorgaans twee keer 20 minuten per dag. Een keer in de week op woensdagochtend mediteer ik in de zenles bij
Zen.nl in Lochem. Op dat kussen ervaar ik mijn tellen, mijn ademhaling, borduur ik voort en prikt mijn innerlijke naald bubbels door, soms. Het zitten in een groep verbindt en geeft mij enorm veel vreugde. De uitwisseling die kan bestaan uit slechts een zucht, een blik, een gebaar, voedt. De uitwisseling in de vorm van fragmenten, vragen, koans, ontboezemingen, triggert. Het gaan naar de wekelijkse zenles is al een feest wanneer ik door het mooie landschap naar de leslocatie toe ga. Ik begeef mij dan al in een soort verstilling, die lijkt op het werken aan een lap.
Eenmaal aangekomen zijn de gedeelde stilte, de woorden en de rituelen iets zachts, omhullend en voel ik mij vaak heel ingetogen, sterk en heel rustig. De aandacht die innerlijk nodig is om te kunnen borduren is eenzelfde aandacht die nodig is met het zitten op een kussentje en je adem volgen. Al is dit laatste - gek genoeg - vele malen lastiger. Mijn leven lijkt niet meer zonder meditatie te kunnen, al is het bij tijd en wijle helemaal niet plezant om weer te gaan zitten, weer te gaan tellen, weer al die stomme bubbels op te voelen poppen. Maar, oi, oi, oi, wat een winst wanneer mijn aandacht er is en alles mag bestaan.
Interview zenleraar Walter Jacobs
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt