ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
© electrek.co
Mijn ego is geen Tesla
Yvonne Joshin Visser, Zen.nl Amersfoort/Zen.nl Leusden
In het
vorige artikel over ego heb ik gesteld dat ego geen vaststaande entiteit is, maar een beweging van de geest. Ego is de beweging waarmee de geest zich in de wereld manifesteert. De vorm die door die beweging ontstaat is niet lukraak, maar verloopt volgens een soort “bouwplan”. Het bouwplan wordt bepaald door onze conditionering. Deze conditionering vindt grotendeels plaats in de onderbewuste lagen van ons bewustzijn: het collectief en persoonlijk onderbewuste.
De geest is de stroom van levensenergie, die vanuit de laag van het eenheidsbewustzijn omhoog beweegt. De geest kan daarom niet anders dan in beweging zijn. De levensenergie stroomt door je heen. Het is niet mijn levensenergie, of jouw levensenergie. Er ís levensenergie, universeel en niet-persoonlijk.
In ons collectief onderbewuste bevinden zich de archetypen. Archetypen zijn concepten die we met elkaar delen, ze hebben een universeel aspect. Zo is er een archetype van de oermoeder en oervader, van de idealist, de boef, de held, enzovoort. Ze geven de geest de algemene richting aan waarin het zijn beweging in kan zetten. Op zijn weg door de lagen van het bewustzijn komt de geest dan langs de oerbubbels. Oerbubbels vormen onze diepste, meer persoonlijke conditionering. Ze komen voort uit beelden en verwachtingen van onze grootouders, ouders en directe familieleden. Nog voor je conceptie en geboorte ontstaat een beeld van wie en wat je zal zijn in de verwachtingen en overtuigingen van het gezin waarin je ter wereld komt. Bij de eerste tekenen van je bestaan, zoals bijvoorbeeld de ochtendmisselijkheid van je zwangere moeder, de bewegingen die ze voelt tijdens de zwangerschap en je (weigering om te gaan) huilen direct na de geboorte krijgen die verwachtingen en overtuigingen verdere inkleuring en betekenis. In het proces van hechten aan je verzorgers ontstaat in jou een beeld van jezelf in relatie tot je verzorgers en de sociale context waarin je in de wereld bent gekomen. Je ontwikkelt een primair zelfconcept. Dit zelfconcept zet de toon voor de verdere beweging van de geest. Een zelfconcept als “Ik mag er niet zijn” of “Ik ben waardeloos” geven de beweging een andere flow mee dan zelfconcepten als “Ik mag er zijn” of “Ik ben de baas”.
Naar mate de energie zich in hoger liggende lagen van het bewustzijn bevindt, komt het steeds meer persoonlijk gekleurde
bubbels tegen. De ge- en verboden van superego worden enerzijds door meer algemene normen en waarden bepaald (naaktheid moet verborgen worden, agressie is niet goed), maar krijgen ook een meer individueel karakter (mijn lichaam is lelijk, ik mag geen kritiek uiten). Superego vernauwt de stroom van de beweging van de geest en werkt als een geluidsscherm langs de snelweg: onmogelijk om doorheen te gaan en vaak ook ondoorzichtig waardoor je niet ziet wat er zich achter het scherm bevindt. Het houdt de geest op de gebaande weg én geeft de verkeersregels, zodat we een goede weggebruiker worden in het sociale verkeer van het dagelijks leven.
Het dagelijks ego regelt dat we ons kunnen handhaven in het dagelijks leven. Het bestaat uit het uitgebreide repertoire aan strategieën, die we ons eigen hebben gemaakt om zo veilig mogelijk door het leven van alledag te reizen. De één heeft een dagelijks ego als zo’n zwarte Golf, die net iets te snel rijdt, net iets te laat afremt en met de goed hoorbare dreunende bastonen van de muziek iedereen in de buurt laat weten dat hij er is, dat hij zijn weg op zijn manier wil vervolgen, met de impliciete verwachting dat je hem voor de wielen zal rijden, maar ook wel opzij gaat als hij op je bumper gaat kleven. De ander zoeft geruisloos voorbij in zijn gloednieuwe glimmende Tesla en slaat geen acht op de bewonderende blikken die hem nakijken, maar is zich zeer bewust van die blikken. Het is niet het lawaai maar de geruisloosheid en souplesse die zijn strategie is om zich een goed plekje op de snelweg van het dagelijks leven te garanderen. Weer een ander pruttelt in zijn roestige Fiat Panda met 80 km per uur op de middelste rijstrook, de handen om het stuur geklemd en voorovergebogen gespannen de weg in de gaten houdend en is zo in beslag genomen door de angst aangereden te worden, dat hij niet doorheeft dat hij het verkeer ophoudt.
Het dagelijks ego maakt de optelsom van alle onderliggende bubbels zichtbaar. Wat we laten zien van onszelf is een saldo. Het is interessant een kijkje te nemen en te gaan zien hoe dat saldo tot stand komt. Het bouwplan van ego komt dan in beeld: “Ze zeggen dat ik geweldig en belangrijk ben en ik voel dat dat niet helemaal klopt. Als aan het licht komt dat het niet klopt, zal ik niets meer zijn. Dus ik moet me flink laten gelden, zodat ze niet te veel bij me in de buurt komen en zullen zien dat ik niet zo geweldig en belangrijk ben.” Dit is wellicht het onderliggende bouwplan van de zwarte Golf.
In de workshop over ego, “Wie ben ik?” die gegeven wordt door Yvonne, kun je een kijkje gaan nemen onder de motorkap van je ego, om het bouwplan in beeld te krijgen. De eerstvolgende van deze eendaagse workshops staat gepland voor zondag 12 mei in Zen.nl Nijmegen (nog 1 plaats beschikbaar). De workshop wordt daarna ook gegeven in Apeldoorn, Haarlem, Oegstgeest, Amsterdam, Breda, Tilburg, Rotterdam en Utrecht. Klik hier voor meer data en aanmelding.
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari