ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Enso-kintsugi
Tijdens een zenles voor gevorderden, nu bijna twee jaar geleden, schreef ik mijn doel voor 2018 op, namelijk om alles te weten te komen over kintsugi en er vaardig in te worden. Ik kon toen nog niet voorzien waar het allemaal toe zou leiden. Maar dat doelen stellen tijdens de zenles effect heeft, staat voor mij buiten kijf.
Carolien Veldman,
Zen.nl Nijmegen
Doelen stellen met zen
Kintsugi is de eeuwenoude Japanse techniek van het repareren van keramiek met goud. Na mijn eerste ervaringen met het repareren van gebroken kopjes met epoxy-lijm en goudkleurig poeder vond ik dat het tijd werd voor het echte werk: de traditionele techniek uit Japan. Deze techniek bestaat van oudsher uit het gebruiken van het sap van de Japanse lakboom en metaalpoeder. Dit sap (urushi) is zeer giftig en later zijn er synthetische varianten van ontwikkeld (shin-urushi). Ook wordt wel cashew-lak gebruikt (ja, van dat nootje); ook dit is minder giftig.
Inmiddels ben ik vele werkstukken verder, sommige in opdracht, en het blijft een uitdaging. Elk stuk keramiek is anders, elke breuk is anders, elk verhaal is anders.
Gelukkig kon ik waar nodig mijn vragen stellen aan een Engels sprekende kintsugi-artist in Japan. Nog steeds heb ik in Nederland niemand gevonden die met urushi kintsugi-reparaties uitvoert, maar wel een Duitse keramiste die met cashew-lak werkt. Inmiddels durf ik het aan om niet alleen met het goudkleurige messing te werken, maar ook met echt goud.
Vanwege de behoefte om mijn werkstukken met foto’s aan de wereld te tonen, maar ook als database, is sinds januari mijn website
www.kintsugi-blog.nl in de lucht.
Zen en genieten van schoonheid
Mijn worsteling met ‘echt – niet echt’ gaat nog voort. Het veel geziene ‘snel-plakken met epoxy’ is toch andere koek dan het langdurige proces van repareren met urushi. Tegelijk kan ik dit steeds meer relativeren. Hoe mooi en inspirerend waren de epoxy-werkstukken, verhalen en contacten tijdens de korte kintsugi-workshops die ik het afgelopen jaar heb gegeven bij
Zen.nl Utrecht,
Zen.nl Nijmegen en
Zen.nl Zeist.
Hoe je het technisch gezien ook aanpakt, kintsugi gaat, net als de filosofie van zen, over het onder ogen zien van de veranderlijkheid van dingen, van het leven, van alles. Genieten van schoonheid en imperfectie. Het betekent zitten in de modder en genieten van een straaltje licht. Zien dat dingen ontwikkelen, aftakelen, breken, verbinden, nieuw leven geven.
Belangrijk symbool in zenboeddhisme
Mijn in een opwelling geformuleerde doel van 2018 gaat jaren in beslag nemen. Ik ben er nog lang niet klaar mee en ook de workshops gaan door,
20 oktober in Zen.nl Zeist,
26 oktober in Zen.nl Nijmegen.
Voor 2019 is er nog iets anders bijgekomen: het enso-project.
De enso is een belangrijk symbool in het zenboeddhisme. De cirkel staat symbool voor verlichting, kracht, oneindigheid, leegte, alles; de beschrijvingen zijn legio.
In veel vestigingen van Zen.nl worden tijdens de theeceremonie kommen gebruikt met een enso er op (zie foto’s). Qua breekbaarheid verschillen deze theeceremonie-kommen niet van gewone huis-, tuin- en keukenkopjes: ze vallen tijdens het afwassen wel eens kapot.
Ze zijn een dankbaar object voor kintsugi: de symboliek van de theeceremonie en van de enso wordt er nog krachtiger door. De gerepareerde kom is, mits met voorzichtigheid gehanteerd, weer gewoon bruikbaar.
Helemaal bijzonder zijn de enso-kommen waarvan de breuk door de cirkel loopt. Ondanks dat de kopjes vaak op de zelfde manier breken (let wel: de kommen zijn niet met opzet gebroken), is bij deze kommen meer variatie mogelijk bij de kintsugi-reparatie.
Oproep: Heb je een gebroken enso-kom? Gooi niet weg! Ik repareer hem graag voor je, tegen een kleine vergoeding. Wil je hem niet terug en wil je 'm aan mij kwijt in plaats van aan de prullenbak? Graag! Bijzondere belangstelling heb ik voor kommen waarbij de enso door midden is. Deze gaan meedoen in een foto-project dat nog verder vorm moet krijgen.
Zie ook mijn eerdere artikel:
Zenactueel/kintsugi,-herstellen-met-goud
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari