ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Mijn eerste sesshin
Jan Brok, Zen.nl Tilburg
Volgeboekt, hoorde ik. Voor mij en vijftien anderen was het de eerste keer dat we een week lang meededen. Allemaal in het zwart gekleed, ongeveer evenveel mannen als vrouwen, wel overwegend wit, gemiddeld tussen de 25 en 65 jaar oud, hoogopgeleid (merkte ik in de loop van de week) en bereid zich te onderwerpen aan een strikte discipline en een strak programma. Vele uren per dag zitten, niet spreken met elkaar (ook niet tijdens de vegetarische maaltijden), zelfs geen oogcontact, en je overgeven aan allerlei onbekende rituelen. De locatie was schitterend gelegen. De voorzieningen waren ronduit prima.
Afzien en zoeken
Het eerste wat ik gewaarwerd, was het fysieke afzien: pijn in voeten, knieën en rug, korte nachtrust (om 5 uur op), vermoeidheid. Ik sliep gelukkig goed, maar als je de pech hebt niet goed in slaap te komen, heb je het ongetwijfeld moeilijk. Minder slaap is extra afzien. Tegelijk merkte ik daardoor ook bij mijzelf: we gaan ervoor! Het prikkelde m’n inzet om het toch te doen slagen.
Tijdens de eerste dagen groeide al snel mijn sensibiliteit. De intensiteit van luisteren, kijken, proeven en voelen namen duidelijk toe. Ik had meer tijd om mensen en dingen om me heen te bekijken en op te nemen. Ik was sneller ontroerd door herinneringen en beelden die bij me opkwamen tijdens het zitten. Gevoelens en herinneringen die me dierbaar zijn, maar vooral ook die nog zwaar zijn, komen vanzelf naar boven. Het gebeurt vanzelf als je zo lang in je eentje zit op het kussen. Wat doe ik hier eigenlijk? Waarom ben ik zo gek? Wat er op dat moment speelt in je leven, gaat zich roeren.
Je zit daar een week lang met je eigen zoekproces. Wat is voor mij in mijn leven nu belangrijk? Mijn eigen onvrede, teleurstelling, pijn, een bij te stellen levensdoel. Elke morgen was er een inleiding (teisho). Hierin presenteerde de zenleraar zijn gedachten over een thema; deelnemers konden vragen en opmerkingen voorleggen. Deze gedachten verbond ik vanzelf met wat er speelt in mijn eigen leven. Ik maakte tijdens deze inleidingen aantekeningen in een schriftje, las die in de pauzes door en dacht erover na. Zo werkte ik mijn eigen proces uit en scherpte aan wat voor mij zelf van belang was. Dat leverde nieuwe vragen en gedachten op die ik ’s avonds kort kon voorleggen aan de zenleraar tijdens de avondsessie wanneer er gelegenheid is voor persoonlijk onderhoud (dokusan).
Onbegrijpelijk
Verwarrend waren de soms onbegrijpelijke rituelen: buigen en knielen, handen draaien en iets opheffen, altaren en beelden, trommels en gebeden, sutra’s reciteren, bloemen en kaarsen, wierook en gevouwen handen, de theeceremonie, een ferme tik met een stok op je schouderspieren (heerlijk tikje!) en meer. Die dingen werkten enerzijds vervreemdend, want ze zijn onbekend, anderzijds maakten ze mij nieuwsgierig en gaven ze rust. Als ik mij in mezelf terugtrek en bekijk wat ik zie, is het ook mooi, soms gracieus. De discipline en de aandacht waarmee alles zo verzorgd en gestileerd uitgevoerd wordt, maakt je sereen.
Door het volle en strakke programma, de aandacht waarmee ieder aanwezig is bij al wat gedaan wordt, de rust door de rituelen, de concentratie op ieders eigen proces ontstaat een vorm van gezamenlijkheid en verbondenheid. Je bent hier voor je eigen groeiproces, maar dat voltrekt zich te midden van de anderen. Het gekke is dat ik nog steeds niet heb gesproken met wie er links en rechts naast mij zitten op hun kussens. Ik weet niet wie zij zijn. Maar we zijn hier met aandacht bij elkaar en delen dit. Er is een onderlinge verbondenheid, niet alleen tussen de deelnemers onderling maar ook met de schoonheid van de natuur buiten en met m’n dochter en kleinkinderen aan wie ik soms moet denken.
Aan het einde van de derde dag, wist ik het zeker: ik red het! Ik voelde me opgetogen, omdat het lukte. Ondanks de pijn van het fysieke ongemak, was ik in stilte blij en tevreden. Het ging goed. Na afloop tijdens het afsluitende ontbijt waar wel gesproken kon worden met elkaar, merkte ik deze opwinding en blijheid ook bij anderen. En thuis was het in de dagen daarna gewoon genieten, na al dat ongemak. Na de pijn is er des te meer sprake van genieten;
no pain, no gain!
Seculiere spiritualiteit
Als theologisch geschoolde deelnemer liet ik na afloop het hele gebeuren door mij heengaan. Wat was dit nou? Een sesshin is een masterclass voor seculiere spiritualiteit die gericht is op de eigen persoonlijkheidsvorming. Je werkt aan je eigen persoonlijke ontwikkeling: wat is eigenlijk jouw levensdoel op lange termijn? Waarmee zit ik nu te tobben in mijn leven? Hoe kan ik hier en nu mijn spirituele honger stillen? De prestatie- en consumptiemaatschappij waarin we zitten, is ook niet alles. Succes,
autonomie, prestaties, winnen en verliezen, ja… maar toch ben ik mezelf dan weer kwijt. Waar is plaats voor kwetsbaarheid, verbondenheid, voor wat voor mij heilig en betekenisvol is? Waar kan ik mij geestelijk ontwikkelen? We verlangen naar een inspirerende tegenstem en een spiritueel tegenverhaal zonder gepreek en dogmatische opvattingen. Want wat zal er van ons leven worden als de goede geest ontbreekt (Freek de Jonge)? Ik ga weer!
De zomersesshin 2019 is van zondag 14 t/m zaterdag 20 juli, klik hier voor meer info een aanmelding
De herfstsesshin 2019 is van zondag 6 t/m zaterdag 12 oktober, klik hier voor meer info en aanmelding
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari