ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Ik ben niet mijn ‘Ego’
Dit is een artikel in verband met de workshops over ‘Wie ben ik?’ die worden gegeven door Yvonne. De eerstvolgende van deze eendaagse workshops staat gepland voor zondag 12 mei in Zen.nl Nijmegen. Yvonne geeft de workshop ook in Apeldoorn, Haarlem, Oegstgeest, Amsterdam, Breda, Tilburg, Rotterdam en Utrecht. Klik hier voor meer data en meer informatie.
Yvonne Joshin Visser, Zen.nl Amersfoort/Zen.nl Leusden
Een paar weken geleden heb ik een nieuwe fiets gekocht. Bij de fietsenwinkel gaf men mij de gelegenheid om een dagje een fiets mee te nemen, om uit te proberen. “Het gaat om de fiets-ervaring, mevrouw,” zei de verkoper. Ik heb er twee uitgeprobeerd. De eerste fiets zag er gelikt uit; een heel stevig frame, mooie blauwe kleur, vloeiende vormen. Maar als ik fietste paste het niet. Het voelde alsof mijn armen in een verkeerde stand stonden en het schakelen voelde niet soepel. Toen ik op de tweede fiets stapte en wegreed bij de winkel, wist ik het eigenlijk meteen. Deze wordt het. Het voelde gewoon goed, het paste en het was een fijne “fiets-ervaring”.
De naam van dit type fiets bezorgde me nog even wat twijfel: Ego. Is het een goede keuze om als zenleraar een fiets te kopen die ego heet? Toen ik wat beter keek zag ik dat de fiets E-go heette. Energie die gaat. Op zo’n fiets kan ik me wel vertonen.
We beschouwen ego meestal als een entiteit, een bestaand omschreven fenomeen. We spreken over mijn ego of zijn ego, alsof het een vaststaande groep eigenschappen is, die bepaalt wie we zijn. Voor een deel is dat ook het gevolg van taal. Taal maakt de dingen ééndimensionaal. Door iets een naam te geven, plaatsen we het in een hokje in ons brein. Een hokje beslaat een zekere ruimte, het woord krijgt volume, wordt een beeld. Beelden zijn niet meer ééndimensionaal, maar twee- of driedimensionaal. Maar zelfs dat doet geen recht aan wat ego is.
Ego is een beweging. Het is de beweging die de geest maakt. Het is een werkwoord: E-go, of iets minder mooi in het Nederlands, ego-en, de dans die onze geest uitvoert met de veranderlijke werkelijkheid. Een flexibele geest beweegt zich soepel door de werkelijkheid en danst een zwierige wals.
Bubbels maken de bewegingen van de geest schokkerig en star. De dans met de werkelijkheid verliest zijn sierlijkheid, zijn moeiteloosheid. De dans ontaardt in een partijtje worstelen met de wereld. Daar word je moe van, het kost veel energie.
Als je zelfkennis wilt opdoen, betekent dat dat je probeert om die bewegingen van de geest te leren kennen. De meest gangbare methoden om jezelf te leren kennen zijn erover nadenken en praten of er boeken over lezen. Maar de taal zit ons dan in de weg, omdat taal en woorden ons ééndimensionaal maken. Ze halen de dynamiek, de beweging eruit. De enige manier om een beweging te leren kennen is door te voelen, heel goed te voelen. Goed voelen, en bewust voelen. Vaak wordt gezegd dat we ego moeten gaan doorzien. Zelfs dat vind ik nog te ééndimensionaal. Je kan soms heel goed zien welke beweging de geest maakt, maar zien vergt een zekere afstand. Het is alsof je jezelf buiten de geest plaatst. ‘Ik ben hier en mijn ego is daar.’
Werkelijk gaan leren kennen wat ego-en is, vraagt dat je er middenin zit. Je be-
leeft het ego-en. Daarvoor moet je heel goed voelen en je bewust zijn van wat je voelt. Dat zorgt voor de paradoxale positie van ermee samenvallen én er niet mee geïdentificeerd zijn. Je wordt deelgenoot van ego-in-actie.
Het gaat om het ervaren van de bewegende energie. De energie die van onderin het
denkmodel zich een weg baant door de verschillende lagen van dat denkmodel om zich uiteindelijk in de wereld te manifesteren als gedrag. Onderweg komt het van alles tegen. De collectieve informatie en overtuigingen in de onderste lagen en de ideeën over wie we zijn of wat we wel of niet mogen en kunnen in de persoonlijke lagen. Het zijn de bubbels, onze ideeën en overtuigingen die vastliggen en de energiestroom afbuigen en vormen. Inzicht lijkt meer op wierook, die de energie een zeker aroma meegeeft, maar niet beperkt en afbuigt.
Het vergt aandacht om die energiestroom gewaar te worden, om te gaan voelen hoe je ego-t. Het ego-en gaan voelen is dus een meditatieve oefening. En het is uiteindelijk de bewuste ervaring die ons kan vertellen welke ego-stroom het soepelste schakelt en de beste ‘fiets-ervaring’ geeft.
In de ééndaagse workshop “Wie ben ik?” staan meditatieve oefeningen centraal om het ego-en te leren voelen. Klik hier voor data en plaatsen voor de ééndaagse workshop.
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari