Zen zonder meester
Zwart-wit betekent niet altijd ongenuanceerd. De maker van Zen zonder meester biedt tussen het zwart en wit alle mogelijke nuances.
Joris van Bakel, Zen.nl Rotterdam
Een boek over zen, maar dan anders. Dit boek,
Zen zonder Meester, neemt je mee in een visueel spektakel vloeiend uit het penseel van Frenk Meeuwsen. Hij neemt je bij de hand om samen door zijn leven te wandelen. Het wandelpad blijkt echter al snel in een achtbaan te veranderen, waarin je op en neer beweegt tussen heden en verleden, en met loopings en kurkentrekkers sprongen door de tijd maakt. Dit op en neer gaan vereist dat je met volle aandacht de details van het verhaal in je opneemt, want op ieder moment kunnen de verschillende punten in de tijd een aaneenschakeling vormen die nieuw inzicht bieden in dit verhaal.
Vormenstrijd
Als kleine jongen raakt Frenk geïntrigeerd door de vraag: wat is het geluid van een klappende hand? Daarnaast treft de wreedheid van de wereld hem. Hij neemt zich stellig voor om te vechten tegen de onverschilligheid. Zo ontstaat voor hem een zoektocht naar wat het leven is, en wat
zen is. Een Oosterse meester zoeken is voor hem uit den boze. Je kunt immers ook geen Japanner worden. Hij is er rotsvast van overtuigd dat hij het zelf moet doen.
Zo wordt hij teruggeworpen op zijn eigen inzicht en verstand. Hij wordt zijn eigen meester. Al snel raakt hij verwikkeld in een constante stroom van beelden en patronen, aangedreven door zijn eigen angsten en verlangens. Geobsedeerd door zijn obsessie om alles te begrijpen, gaat hij de strijd aan met zijn penseel als zwaard. Het is een strijd van vormen van zwart op wit of andersom.
Verstrikt in zijn gedachten, stelt hij vast dat hij leeft in de illusie dat tekenen ergens toe zal leiden. Door met zen bezig te zijn, raakt Frenk verder van zen vandaan. Gefrustreerd door zijn obsessie met vormen lijkt hij zijn eigen koanstudie vorm te geven. Voor iemand die zich zijn hele leven op het begrijpen van vormen heeft gestort, lonkt de frisheid van het witte vel papier. Als kind al fascineerde de Enso hem, de open cirkel die in zen veel wordt gebruikt om het spel tussen vorm en leegte aan te geven. Daar vindt hij wat hij zoekt.
'Kijk, het wit van de ondergrond is een gegeven... maar door het opbrengen van de zwarte inkt komt het wit tot leven. Als je begint, ben je zo gefocust op je lijn… op het puntje van je penseel… maar je vergeet helemaal te kijken naar de restvorm... de ruimte tussen het zwart. Het wit... dat is waar het om draait'.
Zen zonder meester van Frenk Meeuwsen is geen boek om te lezen. Het is een boek waarin je jezelf verliest in de vele prachtige afbeeldingen. Afbeeldingen die het verhaal zo veel meer diepgang geven dan woorden ooit zouden kunnen doen. En als je je dan overgeeft aan dit visueel spektakel, vergeet dan vooral niet extra goed naar de ruimte tussen alle inkt te kijken. Want daar, in de leegte, daar vind je wat je zoekt.
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari