Slechts een op de honderd?
Weten en ervaren dat mediteren goed voor een mens is, wekt de verwachting dat steeds meer mensen zullen gaan mediteren. Rients heeft zijn aanvankelijk hoge verwachtingen wel enigszins bijgesteld, maar is niet ontgoocheld. Hij keert terug naar het verleden en blikt vooruit.
Rients Ritskes Zen.nl Nederland
Vroeger dacht ik dat iedereen die zijn of haar best deed de
verlichting – gedefinieerd als het vermogen om zelfstandig een oordeel te vormen en daar naar te handelen – zou kunnen bereiken. Tegenwoordig weet ik wel beter en ben ik veel minder optimistisch. Onder ‘iedereen’ verstond ik vroeger ook ‘alle geestelijk gezonde’ mensen, en ik ging ervan uit dat 95 procent van de mensheid daartoe behoorde. Nu denk ik dat 50 procent een veel realistischer schatting is, en misschien zelfs nog aan de hoge kant. Wil dat zeggen dat ik teleurgesteld ben? Nee, hooguit ben ik wat ontnuchterd. Met 50 procent is er immers nog heel veel werk aan de winkel.
Kwartaalblad ZEN
Vijfentwintig jaar geleden bestond het kwartaaltijdschrift ZEN. In de redactie zaten onder anderen Judith Bossert die het blad enkele decennia heeft uitgegeven, Nico Tydeman, Ton Lathouwers, Jiun en ondergetekende. Ik mocht deze illustere redactie zelfs enkele jaren voorzitten en bewaar veel goede herinneringen aan die tijd. Als jongste van de club blaakte ik van enthousiasme. Dat vonden de anderen wel vermakelijk, maar toen ik eens iets te optimistisch was, zei Nico dat hoe we ook ons best deden, toch nooit meer dan 1 procent van de mensen aan zen zou gaan doen.
Zijn opmerking was behoorlijk confronterend, maar sloeg mij niet helemaal uit het veld.
Dat was toen; nu denk ik dat de waarheid ergens in het midden te vinden is. Van alle Nederland zegt 15 procent immers wekelijks wel een of twee keer iets aan yoga of meditatie te doen. Yoga, zen en mindfulness hebben het mediteren veel populairder gemaakt dan we vijfentwintig jaar geleden voor mogelijk hielden. Maar 15 procent is nog lang geen 50 procent! Hoe komt het dat zo weinig mensen de voordelen van een dagelijks gestructureerd reflectiemoment herkennen en toepassen?
Wetenschappelijke bewijzen
Soms denk je dat als er voldoende wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van mediteren zou zijn, wel meer mensen de weg naar zen zouden vinden, maar dat blijkt niet het geval te zijn. Toonden in de zeventiger jaren nog slechts een paar neurowetenschappelijke onderzoeken aan dat linker- en rechterhersenhelft beter gingen samenwerken door regelmatige meditatie, tegenwoordig zijn er duizenden onderzoeken die allemaal in dezelfde richting wijzen, namelijk: meditatie heeft veel en nagenoeg alleen maar positieve effecten.
Kijken we naar wat wetenschappers van
antidepressiva vinden – ook daar zijn duizenden onderzoeken naar gedaan –, dan blijken de effecten daarvan veel twijfelachtiger en juist de negatieve bijwerkingen zijn onomstotelijk aangetoond. Toch gaan er in de antidepressiva-industrie vele miljarden om. Is het de inspanning die mensen moeten leveren die meditatie minder populair maakt dan het wetenschappelijke bewijs voor positieve effecten? Waarschijnlijk wel. Wat dat betreft lijkt het op sporten en bewegen. We weten allemaal dat meer bewegen goed voor ons is, en toch doet nog niet de helft van de bevolking voldoende aan lichaamsbeweging. Maar laten we optimistisch blijven, er wordt wel veel meer gesport en er wordt veel meer gemediteerd dan vijfentwintig jaar geleden en als deze trend zich doorzet, dan halen we die 50 procent nog.
Niet te redden
Amerikanen weten natuurlijk net zo goed als Nederlanders dat meer bewegen goed voor je is. Toch haalt daar nog geen 5 procent de norm en is de meeste lichamelijke activiteit van veel Amerikanen nog steeds die ene keer per week dat ze zelf voor het aanrecht heen en weer lopen om iets te koken. Velen lijken niet te motiveren, tenzij …. ja, wat moet daar ingevuld worden? Tenzij het onderwijs standaard voldoende bewegen en reflectie in het schoolprogramma opneemt? Dat zal nog lang duren en tot die tijd doen wij gewoon ons best. Deze week beginnen op bijna alle locaties van Zen.nl kortere of langere introductiecursussen. Voor wie nog wil instromen luidt het advies contact op te nemen met de
dichtstbijzijnde Zen.nl-locatie om te informeren in welke groep nog een plaatsje vrij is.
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari