Leren denken wat je wilt denken in de praktijk
Van vragen worden we wijs. Door zenleraren in opleiding te vragen wat zij missen, werd duidelijk dat er behoefte bestaat aan een gezamenlijke literatuurstudie. Yvonne en Lilian tekenden voor de begeleiding van een literatuurstudiegroep.
Yvonne JoShin Visser en
Lilian DaiShin van der Vaart
Het is zaterdagmiddag. Meer dan twintig deelnemers aan het zenleraren-in-opleidingstraject zitten in de Utrechtse zendo voor de eerste studieklas over
Leer denken wat je wilt denken. De meeste zioppers zijn nog niet zo heel lang bezig, en wij hebben zo’n studieklas als deze nog niet eerder gegeven. We zijn dus allemaal beginners, zoals we daar zitten.
Uitkomst enquête
Deze vierdelige studieklas is opgezet om tegemoet te komen aan de wens die veel zioppers in de laatste enquête uitten: graag meer aandacht voor literatuurstudie. Het ligt voor de hand dat we beginnen met het boek dat de basis vormt voor onze cursussen. Je met elkaar verdiepen in de materie legt ook een ferm fundament voor het zioptraject; bovendien verkrijg je zo meer inzicht in jezelf en je eigen leerproces. Je wordt je bewuster van hoe je leert denken wat je wilt denken, en dat helpt je dan weer als je anderen wilt faciliteren.
Deze eerste sessie gaat over doelgerichte zen: bubbels en puntjes,
projectie en perceptie en symbolen (hoofdstukken 2 t/m 5 in het
het boek). Zen draait mede om bewust leren; de eerste stap is daarom het formuleren van een zo concreet mogelijke leervraag. Alleen dat al is een leerproces, waarin alle onderwerpen die in deze sessie aan de orde komen een rol blijken te spelen. Wat is je doel met het zioptraject, de studieklas en met deze eerste bijeenkomst? Welke bubbels kom je tegen in het formuleren van je leervraag? Welke beelden projecteer je op de woorden ‘ziop’ en ‘leraar’? Welke symboliek schuilt er achter je leervraag?
Puntjes, projectie, perceptie
Het maakt niet uit of je ziopper bent geworden voor je eigen persoonlijke verdieping, omdat je een zenvollere houding wilt ontwikkelen in je werk, of omdat je zenleraar wilt worden. Bewust leren, op een zenvolle manier, betekent dat je je steeds meer rekenschap geeft van deze verschijnselen en die kunt benutten in je leren.
Wij merken het als we de sessies gezamenlijk voorbereiden: helder verwoorden van ons eigen doel voor deze sessie is natuurlijk essentieel om de structuur en inhoud van de bijeenkomst goed te kunnen vormgeven en daarin optimaal samen te werken. Met een concrete leervraag de hoofdstukken die we misschien al wel tien keer hebben gelezen, opnieuw doorlezen, doet ons de stof met nieuwe ogen zien. Andere citaten vallen ons op, en dat helpt om leerstof en leermethode te integreren tot een logisch geheel. Met veel oefeningen stimuleren we de deelnemers zich de inhoud van het boek ‘eigen te maken’. Zo oefenen we het tekenen van het denkmodel zowel individueel als samen. De groepjes zitten in de vorm van een pentagram/vijfhoek (zie foto) een vorm die we in de laatste
sesshin hebben geoefend, en waardoor je prettiger met elkaar inzichten kunt uitwisselen dan wanneer je recht tegenover elkaar zit.
Reflecteren op je leervraag, tekenen, de
talking stick gebruiken, in pentagram zitten, meditatief kijken en luisteren – allemaal zenvolle vormen van belichaamd leren, die helpen informatie om te zetten in gedeeld inzicht en bewust te leren denken wat je wilt denken. De sfeer is er een van ‘ik mag dit oefenen’, niet ‘ik moet dit (het beste) kunnen’; dat geeft veel ruimte en energie. We hebben onszelf en elkaar zo beter leren kennen. Aan het einde van de middag maken vele handen het afwassen en opruimen van de zendo tot licht werk, en lopen we geanimeerd pratend weer naar buiten. Dit alles stimuleert een gevoel van verbondenheid.
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari