Van loopoor tot boek over non-dualiteit
Hoe rijker je inzicht in de relatie tussen oorzaak en gevolg, hoe wijzer je bent. Dat lijkt logisch, want al het menselijk handelen draait eigenlijk om de vraag wat er gebeurt als je iets wel of niet doet. Al ons leren heeft als basis de idee dat als je dit doet, er dat gebeurt. Maar is dat wel zo? En wanneer is dat wel het geval en wanneer niet? De vraag: Wat is de relatie tussen oorzaak en gevolg? is voor iedereen van levensbelang. Deze vraag heeft mij decennialang bezig gehouden.
Ik herinner me nog dat ik dertig jaar geleden de boekwinkel binnenkwam en aan de verkoopster vroeg of er niet een boek was over de relatie tussen oorzaak en gevolg. Ze antwoordde: ‘Nee, volgens mij is dat boek er nog niet, misschien moet u het schrijven.’ Met
Non-dualiteit in de praktijk, het boek dat we
morgen hopen te presenteren, heb ik het gevoel dat ik dat heb gedaan, samen met
Arthur Nieuwendijk die eerder al promoveerde op dit thema. Een laatste voorpublicatie uit het boek.
Chronische oorontsteking en causaliteit
Arhur: Tja, de relatie tussen oorzaak en gevolg. Je zou kunnen zeggen, dat de oorzaak ligt in het denken over de geschiedenis, en het gevolg een projectie is op de toekomst.
Rients: Een voorbeeld waarin zowel sprake is van voorspelling als van een, mogelijke, verklaring. Tussen mijn twaalfde en mijn achttiende heb ik last gehad van een chronische oorontsteking. Ik ben daaraan twee keer geopereerd, opereren bleek niet zo effectief. Toen moest ik een derde keer geopereerd worden, maar daar verwachtte ik weinig heil meer van. Ik geloofde er niet meer zo in, want als het twee keer niet heeft geholpen, waarom zou het een derde keer helpen? Ik ging toen naar een alternatieve genezer. Er was nog geen internet of zo, maar ik had mijn best gedaan om een goede te vinden, iemand die zowel een normale, klassieke opleiding had gevolgd als een alternatieve. Dat voelde goed. Ik naar die dokter toe en hij gaf een recept, en ik zei: ‘Wanneer moet ik terugkomen dokter?’ Hij zegt: ‘Je hoeft niet terug te komen. Over drie weken, vier weken ben je genezen.’ Jaar in jaar uit was ik maandelijks bij de kno-arts geweest, en kon mijn oren niet geloven. Ik heb zijn recept heel nauwkeurig opgevolgd en inderdaad: twee of drie weken later had ik voor het eerst in zes jaar tijd geen loopoor meer. Ondertussen stond ik nog op de wachtlijst voor die derde operatie. Ik kwam bij de kno-arts. Die kijkt in mijn oor en zegt met verbazing in zijn stem: ‘Het oor is schoon, er is helemaal geen ontsteking meer. Er valt niets te opereren. Interessant.’ Ik zei: ‘Zelf kan ik niet in mijn oor kijken, maar ik heb geen loopoor meer, dus, fijn te horen dat de ontsteking weg is. Dat is goed nieuws. Ik ben zes weken geleden bij een alternatieve genezer geweest en die heeft me kompressen voorgeschreven, zou het daar van kunnen komen.’ De kno-arts zei: ‘Je weet nooit wat oorzaak en gevolg is.’ Toen ik dat vele jaren later aan een student vertelde, zei ze: ‘Oh, daar ben je begonnen met de koan: Wat is de relatie tussen oorzaak en gevolg?’ Ze had waarschijnlijk gelijk, en zo ben ik er uiteindelijk achtergekomen dat die kno-arts gelijk had, want je weet nooit (precies) wat oorzaak en gevolg zijn. In feite zijn ze namelijk een, of je kunt zeggen dat elk gevolg honderden oorzaken heeft en omgekeerd. Weet je, ik was achttien, ik had een vriendinnetje, ik mediteerde, ik was vegetariër geworden, ik was gestopt met alcohol drinken, dus er waren veel oorzaken, dus of het die genezer met zijn recept was of iets anders kon ik en kan niemand weten. Ik vond het toen een beetje flauw, het antwoord van die specialist, maar ik heb hem er niet om afgeschreven. Zijn antwoord heeft me geïntrigeerd. Je weet inderdaad nooit wat oorzaak of gevolg is. Hij heeft gelijk, ook al hebben we er wel altijd ideeën over. En belangrijk, het ene idee is meer passend en
functioneel dan het andere. We denken vaak zo zwart-wit. We kunnen niet zeker weten wat de relatie tussen oorzaak en gevolg is. Uiteindelijk. We kunnen die wel denken. En de ene gedachte daarover is passender, vruchtbaarder dan de andere.
A: Er zit iets tegenstrijdigs in.
R: Daar zit inderdaad iets tegenstrijdigs in. Ogenschijnlijk tegenstrijdig, paradoxaal. Wat voor tegenstrijdigs zie jij?
A: Als je iets niet kunt weten, dan kun je het ook niet beter weten.
R: Vind jij.
A: Even een gedachtegang. Want, wat is beter weten? Daar draait het dan om. Het criterium veronderstelt dat je kunt weten. Je kunt alleen beoordelen of de een iets beter weet dan de ander als je het kunt weten. Wat bedoel je met beter weten? Dat de een het beter weet dan de ander, terwijl we het niet kunnen weten? En de functionaliteit ervan, dat heeft iets te maken met verwachtingen.
R: Ja, waar het dus over gaat is eigenlijk kansberekening. Wie weet of voelt het beste aan hoe de bal zal gaan rollen. Niemand weet het 100 procent zeker, want er kan net een aardbeving optreden, waardoor de bal heel anders rolt, maar een ervaren biljartspeler weet het 100 keer beter dan iemand die geen ervaring heeft met de loop der ballen. Niets is met 100 procent zekerheid te voorspellen, maar de deskundige kan zaken vaak beter voorspellen dan de leek. Degene die het meest ervaren is, zal met zijn of haar kansberekening gemiddeld betere voorspellingen doen dat de ander.
Symposium Non-Dualiteit in de praktijk op za 18 nov. Reserveer hier een van de laatste drie kaarten.
Programma
| 13.30 uur | Dualisme maakt gek, door Arthur Nieuwendijk |
| 14.15 uur | Wat is oorzaak en wat gevolg door prof. dr. Hans Thijssen |
| 15.00 uur | Pauze |
| 15.30 uur | Go East, door Stine Jensen |
| 16.15 uur | Verlichting voor iedereen, door Rients Ritskes |
| 17.00 uur | Boekpresentatie |
| 17.10 uur | Borrel |
Deelname aan symposium, inclusief boek, koffie/thee & borrel € 49,50
Deelname aan symposium, inclusief koffie/thee & borrel € 34,50
Voor cursisten en oud-cursisten van Zen.nl.
Deelname aan symposium, inclusief boek, koffie/thee & borrel € 24,50
Deelname aan symposium, inclusief koffie/thee & borrel € 9,50
Voor aanmelding:
klik hier
Het boek: Non-dualiteit in de praktijk 287 pag. € 19,95
NB in verband met de grote belangstelling is de gewijzigde locatie: Senaatszaal, Aula Radboud Universiteit,
Comeniuslaan 2 Nijmegen (gratis parkeren)
In Memoriam: Ton Lathouwers
Arjen oefent compassie Help hem als je wilt
Interview Anne Peters: ‘veerkracht en flexibiliteit, dat is waar zen om draait.’
Meditatie in plaats van Medicatie
Zentuinen studiereis begonnen
Kandinsky ontroert