Lawaai of stilte
Marleen Tol, Zen.nl Oegstgeest
Jaarlijks reizen heel wat mensen naar kloosters in Azië om aan het drukke leven te ontkomen, om vervolgens te ontdekken dat het er vrijwel nergens zo luidruchtig aan toe gaat als in Aziatische kloosters. Bijna dagelijks zijn er festiviteiten met massa’s mensen; luidsprekers schallen recitaties en onophoudelijk raast het verkeer voorbij. Te midden van dit tumult mediteren de monniken en nonnen.
Ook dichter bij huis gebeurt het vaak genoeg dat we op ons kussen gaan zitten om de stilte in te gaan, terwijl onze buurman net heeft besloten om zijn gazonnetje te gaan maaien. De buurjongen is klaar met zijn huiswerk en gooit even zijn raam open om ons te laten meegenieten van zijn lievelingsmuziek.
De Chinese taoïst Zhuangzi zei het al: ‘De wijze is niet stil omdat stilte goed zou zijn, maar omdat zijn rust door de tienduizend dingen niet verstoord kan worden.’
Overal is geluid. We maken steeds minder ruimte voor rust en stilte. De winkels zijn tot ver in de avond open en ook vaak in de weekends en daarmee nam ook het verkeer(s-lawaai) fors toe.
De vrijwel voortdurende aanwezigheid van geluid veroorzaakt bij veel mensen spanning die het lichaam opslaat. Door die voortdurende drukte lopen we het risico ‘doof’ te worden voor onze intuïtie, waardoor we geen waardering meer kunnen opbrengen voor de vele momenten van vrede, vreugde, verstilling en stilte die er toch ook zijn.
Is er wel een plek op de aarde te vinden zonder geluid? Zonder het ruisen van de wind door de bladeren, het zingen van vogels, het druppelen van de regen?
Soms worden we ons opeens bewust van de stilte, bijvoorbeeld als een zoemgeluid plotseling stopt of de airconditioning afslaat. We horen even niets, en blijkbaar zijn we dat zo ontwend dat het onze aandacht trekt.
Wij zien geluid meestal als onverenigbaar met stilte, en daarom voelt het vaak als een inbreuk op onze rust en storen we ons eraan. We zijn dan geneigd datgene wat we horen als
lawaai te betitelen.
Het verschil tussen geluid en lawaai zou je misschien als volgt kunnen omschrijven:
geluid is de natuurlijke uiting van het leven in en om ons heen en
lawaai is het etiket dat we daarop plakken als we niet kunnen luisteren. Lawaai is geluid waar we ons niet prettig bij voelen en dat we verwerpen of ontkennen. Wat wij als lawaai of als geluid ervaren, kan per situatie erg verschillen. Bij de moeder roept het huilen van de baby moedergevoelens op (de baby heeft me nodig), bij een buitenstaander misschien ergernis (lawaai).
Als we ons op een reis verheugen vinden we het fijn als we het geluid van de trein in de verte horen, maar als we iemand wegbrengen om wie we geven, stemt datzelfde geluid ons verdrietig en ervaren we het treingeluid als lawaai. De context bepaalt dus in grote mate of wij onze omgeving als lawaaiig of vol van geluiden ervaren.
Vinden wij dat vogels lawaai maken of accentueert het gezang van een vogel juist de stilte?
Er zijn eigenlijk twee soorten stilte. Stilte die probeert alle geluiden buiten te sluiten en een stilte die niets uitsluit maar die alle geluiden met hart en ziel omarmt. Het gesprek tussen twee mensen dat de stiltezoeker opvangt, is voor hem of haar misschien hinderlijk, maar voor die twee mensen kan het een heel belangrijk gesprek zijn. Een passerende auto stoort degene die mediteert, maar de bestuurder is misschien op weg naar zijn moeder in het verzorgingshuis om haar een gezellig koffieuurtje te bezorgen. Een bekend gezegde luidt dat je in alle geluiden de Boeddha zou kunnen horen!
Fysieke afzondering is geen garantie voor stilte of vrede; onze geest reist immers altijd met ons mee. We zouden meer op zoek moeten gaan naar innerlijke stilte.
Onze innerlijke stilte wordt verstoord door het voortdurende commentaar dat we hebben op van alles en nog wat, door het herkauwen van gesprekken, door steeds weer te oordelen, door de plannen die we bedenken, door onze dagdromen en het verlangen dat de dingen anders zijn dan ze nu gewoon zijn.
Aan geluiden in de buitenwereld kunnen we meestal niet veel veranderen. Het zou wijs zijn als we ons daar niet te veel door laten storen. Het lawaai in onszelf kunnen we wel beïnvloeden, door onze geest dagelijks de kans te geven tot rust te komen. Zo kunnen we in alle geluiden en in de stilte ons eigen hart ontdekken, dat overal vrede mee heeft.
In Memoriam: Ton Lathouwers
Arjen oefent compassie Help hem als je wilt
Interview Anne Peters: ‘veerkracht en flexibiliteit, dat is waar zen om draait.’
Meditatie in plaats van Medicatie
Zentuinen studiereis begonnen
Kandinsky ontroert