Ga het conflict aan
Jamila Rapon, Zen.nl Rotterdam
De
sesshin van het afgelopen voorjaar was mijn eerste. Heel kort door de bocht: een bijzondere ervaring en een enorme bron van inspiratie waar ik de rest van het jaar uit kan putten. Floor Rikken ontleedde het idee ‘Autonomie in verbondenheid’ en gebruikte daarbij onder meer het boek
Everything is workable: A Zen approach to conflict resolution van zenmeester en mediator Diane Hamilton. Quotes als ‘Be yourself, the world will give you feedback’ en ‘I often wonder why I am so quick to defend myself and whether my self-image is really in need of protection’ wekten mijn nieuwsgierigheid.
Ik houd niet van conflicten. Conflicten betekenen voor mij situaties waar de een de ander wil overheersen, autoriteit, boosheid, extremen, gedoe. Ik wil harmonie, en om dat te bereiken ben ik een ster geworden in het de-escaleren van conflictsituaties. Ik denk daarmee het beste voor alle partijen te bereiken. Toch merk ik steeds vaker dat deze strategie bij mij veel onvrede teweegbrengt. Ik steek veel energie in het inleven in andermans standpunten waarbij ik mijn eigen mening uitstel of ondergeschikt maak. Zo ontstaat bij mij het gevoel dat ik meer geef, of zelfs inlever, dan ik ontvang. Dat kan toch niet de bedoeling zijn.
Diane Hamilton voert haar lezer in 22 hoofdstukken langs haar persoonlijke ervaringen en inzichten die zij in de loop van haar leven en werk heeft opgedaan. Zij illustreert deze met uitspraken van zenmeesters, dichters en andere inspirerende personen in haar leven, zoals Genpo Roshi (
Big Mind, Big Heart), Ken Wilber (
the Integral Vision, A Theory of Everything) en Willie, haar zoon die het syndroom van Down heeft.
‘Conflict is good news’, volgens Diane. Dat is wat het leven zest (pittigheid) geeft, conflict trekt je uit je comfortzone en creëert daarmee ruimte voor nieuwe, bewuste keuzes. Het conflict is niet het probleem, maar hoe wij reageren. Wat ik daarbij een mooi beginpunt vind: ga ervan uit dat de ander niet fout of slecht is. In elk perspectief zit een waarheid of wijsheid. Zoek de wijsheid die in het conflict zit.
Diane Hamilton werkt haar onderwerp verder uit door een aantal basisvoorwaarden en handvatten te geven. Natuurlijk spreekt zij over het belang van de constante beoefening van meditatie. Meditatie leert ons om ons oordeel (over mensen) uit te stellen, en om aanwezig te zijn zonder onze innerlijke roddeltante de kans te geven de realiteit geweld aan te doen. Meditatie helpt ons op het moment dat wij ons (fysiek, emotioneel, sociaal) bedreigd voelen door een conflict, om te vertragen, te voelen waar het ongemak zit. Door je dit bewust te zijn, kun je jezelf ruimte geven én je reactie kiezen. Zou dat niet ideaal zijn?
Hamilton ziet het bewust aangaan van een conflict als een belangrijke spirituele oefening, omdat we zo onszelf confronteren met de verdedigingsmechanismen van ons ego. We hoeven niet op die impulsen te reageren. We hoeven niemand (en vooral niet ons ego) te redden. De momenten waarop wij ons in ons ego geraakt voelen, zijn goud waard! Je kan nieuwsgierig zijn. Hoe werkt dit bij mij? Je kunt je ook concentreren op de energetische spanning die dit bedreigd voelen met zich meebrengt. Dit kan juist energie geven. Door bewust te vertragen, kun je gevoelens ruimte geven, aandachtig zijn en de dynamiek voelen.
Andere onderwerpen die in dit boek aan de orde komen zijn: het belang van spreken vanuit je eigen perspectief, luisteren, drie stijlen om met conflicten om te gaan, geven en ontvangen van feedback, creativiteit, onderhandelen, compassie en de schaduw oftewel je onbewuste donkere kant, vrij naar Carl Jung.
Mij boeide vooral het hoofdstuk over interpretatie,
framing en
reframing. Diane gebruikt reframing in haar werk als mediator om waarde toe te kennen aan iemands waarheid of perspectief en tegelijkertijd om begrip te creëren en oplossingen mogelijk te maken. Bij reframing vraag je jezelf af welke wijsheid/intelligentie schuilt in de manier waarop de zaken nu zijn. Daarmee ga je dan aan het werk. Je kunt ook aan het werk gaan met de oefeningen die aan het eind van elk hoofdstuk staan. Zij verduidelijken de stof van het desbetreffende hoofdstuk.
Wat me van dit boek en de
sesshin bijblijft, is dat ik met plezier kan leren om met de ander het conflict aan te gaan. Dat verdiept een relatie, maakt die authentieker, speelser en intiemer. Conflict is een expressie van onze diepe verbondenheid. We definiëren elkaar.
En dan nu de praktijk. Ik wil (nog steeds) harmonie. Niet alleen met de ander, maar ook met mijzelf. Juist daarom wil ik het conflict aangaan en spelen met de (nog onbekende) mogelijkheden. En zoals ik zo mooi verwoord hoorde tijdens de sesshin: daar te komen waar het leven stroomt.
Interview zenleraar Walter Jacobs
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt