Een heel eenvoudig fotoboekje
Cora Wiersma, Zen.nl Tilburg
Het begon allemaal tijdens een individueel gesprek met Lilian van der Vaart, mijn coach in het kader van de
opleiding tot zenleraar (ZIOP). Het onderwerp was mijn steeds terugkerende verlangen naar het noorden van Noorwegen; op dat moment was dat eveneens mijn vakantiedoel, de omgeving rondom de Noordkaap.
We maakten de afspraak dat het doel de richting zou bepalen. Eenmaal op reis, zou het mijn oefening zijn dat doel los te laten, en dat ik op basis van wat zich voordeed en mijn intuïtie, mijn neus achterna zou gaan.
Ik was erg enthousiast over deze praktische zenopdracht voor mijn reis. Het gas ging er op om eerst de drukte van Nederland en Duitsland voorbij te zijn. In Denemarken ging het tempo omlaag en genoot ik ervan weer in Scandinavië te zijn. Toen de brug over en jawel: Välkommen till Sverige. Zweden was voor mij altijd het land geweest waar je doorheen moest om in Noorwegen te komen. Deze keer landde ik echt in Zweden. Langs de Scherenkust door de regen. En dan op binnenwegen het binnenland in. Bij Zweden had ik het beeld van veel meren en bomen en de vooronderstelling dat ik daar vrij snel genoeg van zou krijgen. Maar terwijl ik bij een meer stond en het landschap in mij opnam, ontstond in mij geleidelijk een gevoel van rust en welbehagen. En zo begon ik Zweden te zien – los van mijn verwachtingen. Mijn gevoel kreeg steeds meer de ruimte. Steeds vaker bleef ik op plekken staan om het landschap te voelen – wat hoor ik, wat ruik ik, wat voel ik? Het verlangen naar de Noordkaap, vanwege het licht en de leegte, werd hier midden in Zweden vervuld.
Op een van die bijzondere plekken, waar ik kampeerde aan een van die mooie meren, met prachtig weer, besloot ik heel bewust het doel, het noorden van Noorwegen, los te laten. Naast een bevrijdend gevoel ervoer ik ook een grote teleurstelling, terwijl ik keek naar wat er in het nu was. Ik beleefde op dat moment een prachtige plek. Ik realiseerde me dat de beelden en verlangens in mijn hoofd mij belemmerden in het nu te zijn, de plek waar ik op dat moment was. Nog nooit had ik dat verschil zo sterk ervaren. Hoe bepalend en dwingend gedachten, verwachtingen, wensen, verlangens kunnen zijn, terwijl wat je zoekt recht voor je neus ligt. En ik had deze keer het geluk dat ik het zag.
Toen ik dit verhaal schreef, las ik in ZenActueel het stuk
‘Zonder doel is er geen weg’ over
het nieuwe boek van Rients Ritskes en Arthur Nieuwendijk. Hierin wordt gesteld dat doel en weg onafscheidelijke aspecten zijn van één werkelijkheid. En ook, dat we vanuit zenperspectief meer met de weg bezig zouden moeten zijn dan met het doel. We moeten weer terug naar het hier en nu. Had ik niet het verlangen gehad naar de Noordkaap, dan was ik niet op weg gegaan en had ik de ervaring in Zweden niet gehad. Zo eenvoudig eigenlijk.
Licht
Eenmaal thuis viel me een verschil op tussen de foto’s die ik had gemaakt op plekken waar ik het landschap in mij op had genomen met: wat hoor ik, wat ruik ik, wat voel ik? en de foto’s die ik nam om het mooie plaatje.
Bij de volgende individuele coaching ontstond zo de opdracht om van die ‘gevoelde’ foto’s een boekje te maken. En weer was ik heel enthousiast over een uiterst praktische opdracht. Ik ging er meteen mee aan de slag. Een format maken op de pc en een titel bedenken en foto’s uitzoeken. Te veel foto’s en de titel die niet juist aanvoelde. Zo begon het proces.
Leegte
Terwijl ik met het boekje bezig was, herlas ik ook het hoofdstuk ‘Nen’ in
Leer denken wat je wilt denken. Het verhaal van
Rients dat hij er een jaar voor uittrok om één theekom te maken, heeft mij erg geholpen in mijn proces met het boekje: blijven voelen en ervaren, en ideeën die in mij opkwamen serieus nemen en vervolgens ook weer laten varen. Zo ontstond een idee om op één pagina een foto te plaatsen en er naast een paar woorden of een zin die naar mijn gevoel verwezen naar de plek op de foto.
Pagina voor pagina en titel na titel groeide het boekje. Doordat ik me bewust was van de nen die ik in mijn boekje stopte, kon ik het boekje laten ontstaan. Mij viel op dat hoe eenvoudiger het werd, hoe blijer het me maakte. Hoe kernachtiger de woorden, hoe dichter bij mijn ervaring van toen. Zo ontstond een enkel woord bij een foto, en werd de titel korter. Het werd een heel eenvoudig klein boekje, dat voor mij vol stond met momenten van shikantaza. Ik ken alle foto’s en weet waar en hoe ik was toen ik die maakte. Ik weet alle woorden, die er nu in staan, maar ook de woorden die er eerst stonden. Ik ken iedere foto die ik uiteindelijk niet opnam en de reden daarvoor – en de vrede met het resultaat.
Ik wist wel wat nen was, maar bewust ervaren van nen heeft mij een heel nieuwe dimensie laten zien. Een klein eenvoudig fotoboekje.
Ik ben dankbaar dat Lilian mij deze opdracht heeft gegeven.
Ik ben dankbaar voor het verhaal van Rients over het maken van een theekom.
Ik ben dankbaar voor dit kleine fotoboekje en wat het mij heeft laten zien.
In Memoriam: Ton Lathouwers
Arjen oefent compassie Help hem als je wilt
Interview Anne Peters: ‘veerkracht en flexibiliteit, dat is waar zen om draait.’
Meditatie in plaats van Medicatie
Zentuinen studiereis begonnen
Kandinsky ontroert