De magie van loslaten
Marleen Noordergraaf, Zen.nl Nijmegen
Twee weken geleden beschreef Dieter in zijn recensie van
Siddharta’s brein de schaduwzijde van het
default mode network. Marleen las een
artikel in het onlinemagazine Wired, dat de positieve werking van dit hersensysteem benadrukt.
Het zit in onze aard om oplossingen te bedenken voor de meest uiteenlopende problemen. Zodra we voor een uitdaging komen te staan, begint de denkmachine op volle toeren te draaien. We bekijken het probleem van alle kanten, onderzoeken de mogelijkheden en zonder het te beseffen rijden we op de snelweg van ons lineaire en logische denkpatroon, de als-dit-dan-dat-modus. We kunnen zo uren doorgaan, maar vaak komen we ergens niet uit, de puzzel krijgen we niet compleet. We moeten toegeven dat ons intellect niet alles kan oplossen.
Neurowetenschappers ontdekten dat wij nog een ander krachtig systeem tot onze beschikking hebben om prangende vraagstukken op te lossen. Dit
default mode network (DMN) laat onze creativiteit stromen en geeft inzichten die tot grote doorbraken kunnen leiden. De magie waardoor dit netwerk creatieve oplossingen kan genereren ligt in het loslaten van het actieve denken. Als je stopt met proberen het antwoord te vinden, verschuift het bewuste denkproces naar de achtergrond waardoor inzichten vanuit het DMN ruimte krijgen om ten tonele te verschijnen.
De Amerikaanse neuroloog Marcus Raichle ontdekte het DMN. In 2001 toonde hij met FMRI-scans aan dat een specifiek deel van onze hersenen oplicht als we in rusttoestand verkeren. Zodra de hersenen weer actief aan het werk werden gezet, verdween dit gebied naar de achtergrond. De wetenschap heeft inmiddels geconstateerd dat het DMN altijd functioneert, maar zoals Raichle ontdekte, kunnen de inzichten vanuit dit onderbewuste pas naar boven komen als we in een rusttoestand verkeren.
Iedereen worstelt wel eens met grote vraagstukken die mentale kracht vereisen, maar al dat denkwerk leidt zelden tot inzicht. Maar wat werkt dan wel? Wat was jij aan het doen toen zich vanuit het niets een antwoord aandiende op een vraagstuk? Grote kans dat je het probleem op dat moment niet mentaal probeerde op te lossen. Zelf worstel ik al een tijdje met de vraag hoe ik mijn specifieke werkwijze als theatertrainer kan introduceren op de zakelijke markt. Ik heb heel wat uren nagedacht zonder concreet resultaat, maar tijdens een meditatie borrelde er opeens een idee op. Na de meditatie heb ik twee uur onafgebroken een flow van creativiteit ervaren. Er staat nu een heel concept op papier en de inhoud hiervan ontstond sneller dan ik kan denken. Een klassiek voorbeeld van de werking van het DMN.
Sommige mensen krijgen onder de douche belangrijke inzichten, terwijl bij anderen de creativiteit gaat stromen tijdens een fikse wandeling. Veel gewaardeerde filosofen als Kierkegaard en Thoreau beschouwden hun dagelijkse wandelingen daarom als heilig; nieuwe ideeën ontsproten dankzij die dagelijkse gewoonte. Dit soort openbaringen –
moments of epiphany – komen ook wel als je midden in de nacht wakker wordt of na een dutje fris en monter opstaat. De beste uitvinders slapen vaak met een notieblokje op hun nachtkastje. Thomas Edison was een enthousiaste voorstander van
power naps, niet omdat hij moest uitrusten, maar omdat hij vaak wakker werd met nieuwe ideeën.
Het brein in rust is een tegengif voor stress. Op de meest onverwachte momenten krijg je inzichten cadeau en voel je de creativiteit weer stromen.
In Memoriam: Ton Lathouwers
Arjen oefent compassie Help hem als je wilt
Interview Anne Peters: ‘veerkracht en flexibiliteit, dat is waar zen om draait.’
Meditatie in plaats van Medicatie
Zentuinen studiereis begonnen
Kandinsky ontroert